Химиялы? реакцияны? типтері

Шығыс Қазақстан облысы
Жарма ауданы
Қалбатау ауылы
Абай атындағы көпсалалы мектеп- гимназияның химия пәні мұғалімі Айдарханова Салтанат Базарқызы

«Алтын сақа» танымдық ойыны

Сабақтардың тақырыбы: Химиялық реакцияның типтері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Қосылу, орын басу, айырылу және алмасу реакциялары жөніндегі ұғымдарды олардың химиялық теңдеулері бойынша ажырата білу дағдыларын қалыптастыру.

Дамытушылық: Химиялық реакцияның типтері бойынша білімдерін жан-жақты тереңдету, жеңімпаз болуға ұмтылуын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды өз еркімен жұмыс жасауға, ой - өрісін кеңейтуге, ойын жеткізе білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: танымдық ойын

Сабақтың әдісі: демонстрациялау, жұптық жұмыс, есеп шығару

Құрал– жабдықтар: сынауықтар, мырыш, тұз қышқылы , сіріңке, құтылар, стакандар,су, ұстатқыштар,темір шеге, мыс сульфаты, натрий гидроксиді,спирт шам

Техникалық құралдар: интерактивті тақта, видео (тәжірибелер);

Көрнекілігі: презентация, таратпа материалдар, реакция теңдеулері, асықтар, қоржындар,тосын сый,сыйлықтар,сиқырлы гүл

Пән аралық байланыс:Математика,әдебиет,ағылшын, халықтық педагогика

Аймақтық компанент: ШҚО, Өскемендік жеңіл атлет, Лондон омипиадасының чемпионы О.Рыпакова,

Тірек білім мен біліктері: Зат массасының сақталу заңы , валенттілік , жай және күрделі заттар жөніндегі білім; заттың химиялық формуласын, химиялық теңдеуді құрастыра білу біліктері

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру: а)оқушылармен амандасу, ә)кезекшімен әңгіме

Мұғалім:

Оқушылар, бүгінгі біздің сабағымыз «Алтын сақа» ойыны түрінде өтеді.
I.Табалдырық –бағдарлау кезеңі.

Бірінші бағандағы тор көзден сөздердің біреуін пайдаланып, екінші бағандағы сөзді байланыстырып, мақал-мәтел құрастыру.Әрбір дұрыс жауапқа асық беріледі.

	Бір			май
	Екі
	Үш
	Төрт

ірітер	алтын
бұзар
бөлер
ұзартар

тас	су
ағаш
жапырақ
тау

Соқ	темір
Ұр
Жар
Бұз

шірімес	алтын
ірімес
бұзылмас
желінбес

1.Бір құмалақ бір қарын майды шірітеді.

2.Алтынды еріте білмеген ірітер,

Теріні илей білмеген шірітер.

3.Тамшы су тасты теседі.

4.Темірді қызған кезде соқ.

5.Ақыл арымас,

Алтын шірімес.

II.Әудем жер- үй тапсырмасын сұрау.

«Жұлдызды сәт» ойыны

Сұрақтарға тиісті реакция типін пайдаланып, жауап беру:

Қосылу реакциясы

Орын басу реакциясы

Алмасу реакциясы

Айырылу реакциясы

1. Темір шегенің мыспен қапталуы (тәжірибе сұрақ) 2. Сынаптың күкіртпен әрекеттесуі (бейне сұрақ) 3. 2 NaOH+CuSO₄=Cu(OH)₂ + Na₂SO₄ реакция типі қандай?(тәжірибе сұрақ) 4. N₂+3H₂ = 2NH₃ реакция типі қандай? 5. Мыс гидроксидін қыздыру (тәжірибе сұрақ) 6. Көмірдің жануы (бейне сұрақ) 7. 2KOH + H₂SO₄ = K₂SO₄ + 2H₂O реакция типі қандай? 8. Ғе +СuSO₄= ҒеSO₄ + Сu реакция типі қандай? 9. МgCO₃ = MgO + CO₂ реакция типі қандай? 10. 4P +5 O ₂→ 2P₂O₅ реакция типі қандай?

III.Қозыкөш –ойлану,тану. А) «Сиқырлы гүл» ойыны

Жай заттар	Күрделі заттар
Mg, О2, Cu, H2	H2О, CuO,Fe(OH)3, Fe2О3, CО2,H2 CО3, MgO

Берілген химиялық формулаларды пайдаланып жай және күрделі заттарды ажыратыңдар,тапсырманы дұрыс орындасаңдар гүлдер сиқырланатын болады:

Ә) Суреттен реакция типтерін ажырату

IV. Беласар- білімді жүйелеу. «Сыңарыңды тап» ойыны

Бір оқушы берілген химиялық реакция теңдеулерінің типін ажыратып тақтаға жапсырады, сол реакцияның жалғасы берілген оқушы химиялық реакция теңдеулерін аяқтайды.

1) CuO + 2HCI = CuCI₂ + H₂O      алмасу реакциясы

2) 2AI + 3S = AI₂S₃ қосылу реакциясы

3) 2KCIO₃ = 2KCI +3O₂ айырылу реакциясы:

4) 2KOH + H₂SO₄ = K₂SO₄ +2H₂O     алмасу реакциясы

5) CuO + H₂ = Cu + H₂O орынбасу реакциясы

6) 2Na + 2H₂O=2NaOH + H₂ орынбасу реакциясы

V. Жолайрық-бекіту тапсырмалары. «Жұптық жұмыс»

Оқушылар тапсырмаларды орындаған соң, жұмыстарын алмастырып, тексереді, бір-біріне бағаларыны сәйкес «5»-ке-құты, «4»-ке-стакан, «3»-ке –сынауық береді .

1-нұсқа. 2-нұсқа

1. №75-тапсырма. Жұмыс дәптері (28-бет)

2. Реакция теңдеулеріне тиісті коэффициент қойып, қай типке жататынын анықтаңдар:

а) 4Na + O₂ = 2Na₂O а)2KCIO₃ = 2KCI +3O₂

ә) Mg + 2HCI = MgCI₂ + H₂ ә) 2AI + 6HCI = 2AICI₃ + 3H₂

VI . Алтын көмбе-шығармашылық кезең, бағалау.

«Ғажайып алаң» ойыны

Ойынның шарты: 1.Асық көп жинаған және құты алған 6 оқушы өте алады;

2.Пәндерді таңдау үшін жеребе тасталады;

1.Математика - 128г мыстың  зат мөлшері қанша?

Бер:

m (Cu)=128 г. М(Cu) = 64 г/моль

т/к: υ (Cu)-? υ= = 128 г = 2моль (Cu)

64 г/моль

2.Қазақ тілі – «Химиялық реакция» сөзіне өлең шығару

3.Ағылшын тілі - «Химиялық реакция» сөзінің аудармасын айту

4.Химия 1 -тәжірибе орындау. Мырыштың 1түйіріне (НСI) тұз қышқылын қосу, байқалған құбылыстарды түсіндіру, бөлінген газдың сутегі екенін дәлелдеу

5.Химия 2 - тиісті реакция теңдеуін жазып, теңестіру, типін ажырату.

Zn + 2HCI = ZnCI₂ + H₂ орынбасу реакциясы

6.Логика- Тосын сый! Жарайсың, бүгінгі сабақтан «5» алдың!

Сыйлықтарын беру.

VII.Қоржын ілу - үйге тапсырма. §19 оқу

Шығайбайдың есебін шығару: «Піс қазаным бес ай, отырайын он ай…»

Менің темір қазаныма ет пісіруге су құйылған. Не де болса, бұл етті Алдаркөсеге жегізбеуім керек. Оны қайнату үшін газ баллоннан 440г пропан С₃Н₈ жағылды: C₃H₈ +5 O₂ = 3CO₂ + 4H₂O

Бұл химиялық реакция нәтижесінде көмірқышқыл газының CO₂ қандай массасы түзілгенін есептеңдер.

Сергіту сәті:

Жұмбақ шешу

Жарыста топтан озғанда,

Тағады мені төсіне.

Күміспенен қоладан,

Биік тұрам әр кезде.

(жауабы: Aлтын)

Біздің облыстан шыққан Өскемендік жеңіл атлет, Лондон Олимпиадасының чемпионы, алтын медаль алған кім? Ольга Рыпакова

Құрғақ жерде сақтайсың,

Онсыз тамақ татпайсың.

(жауабы: Ас тұзы)

Өзім газбын менімен демаласың,

Жоқ болсам ауа жетпей қиналасың.

(жауабы: оттегі)

Ең жеңіл элемент саналады,

Периодтық жүйе осыдан бастау алады.

(жауабы: сутегі)