химиялық байланыс типтері, байланыс табиғаты, иондық байланыс туралы мағлұматтар беру, кристалдық тор түрлерінің модельдерін құрастыру, тәжірибелік жұмысты топта талқылау.
Тәрбиелік
жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру, химиялық сауаттылыққа баулу.
Дамытушылық
ой-өрісін, қабілеттерін, жеке қасиеттерін дамыту.
Сабақтың түрі: топтық
Сабақтың өткізілу түрі:жекелей ,жұптық, топтық.
Сабақтың әдісі:Ішнара іздену, Диалогтік оқыту, сұрақ-жауап,тәжірибелік жұмыс .
І. Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен амандасып оларды химия пәні сабағына бейімдеп, сабаққа зейін қаратып отырғызу.
ІІ. Жаңа сабақ жоспары.
Өткен сабақпен байланыстыру.
Иондық баиланыс
а) Ой қозғау кезеңі
б) Ой шақыру кезеңі
в) Мағынасын түсіндіру
г) Мағынасын талдау кезеңі
ІІІ. Тұжырымдау кезеңі. (Бекіту.)
ІУ. Үй тапсырмасын тапсырма арқылы бағалау.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
1- тапсырма «Ой толғау» Дұрыс айтылғандарды таңдап ал: «ия» немесе «жоқ»
Екі топқа
1.Ковалентті байланыстың полюсті және полюссіз түрлері бар.
2.Фтордың электртерістігі 4-ке тең.
3. Бір жазықтың бойында электрон бұлттары бүркесуі π - байланыс түзіледі
4. Донорлы-акцепторлы механизмдегі донор-бос электрон жұбын қабылдауға қабілетті бос орбиталі бар бөлшек.
5. Ковалентті байланыстың негізгі қасиеттеріне қанығуы, полюстенуі, бағытталуы жатады.
6. Металдық байланыста иондық кристалдық тор түзеді.
ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Жаңа сабақ бойынша жалпылама түсінік беріп кетеді. Тақырып бойынша слайдпен ақпарат береді.электронды оқулық тыңдалады.
Иондық химиялық байланыс электртерістілігі бойынша айырмашылығы үлкен металл мен бейметалл атомдары арасында түзіледі. Иондық химиялық байланыс қарама – қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылысы нәтижесінде жүзеге асады.
Иондық байланыс теориясын 1916 жылы неміс ғалымы В. Коссель ұсынған болатын. Бұл теория типтік металдар мен типтік бейметалдар атомдары арасында: CsF, CsCl, NaCl, KF, KCl, Na2O, CaO түзілетін байланысты түсіндіреді. Осы теорияға байланысты иондық байланыстың түзілу кезінде типтік металл атомдары электронды береді, ал типтік бейметалл атомдары электронды қосып алады.
КОССЕЛЬ (Kossel), Вальтер 1888 – 1956 ж.ж.
Металдар химиялық әрекеттесуде валенттік электрондарын беріп, оң зарядты иондарға (катиондарға): Na0 – e- = Na+
Бейметалдар электрондар қосып алып, теріс зарядты иондарға (аниондарға) айналады: Cl0 + e = Cl-. Әр аттас зарядты иондар бірін-бірі тартып молекула құрайды:
Иондар түзілу арқылы жүзеге асатын байланыстарды иондық байланыс, қосылыстың өзін иондық қосылыс деп атайды. Иондық қосылыстардың қайнау, балқу температурасы жоғары, қызуға тұрақты, олар полюстік еріткіштерде тез ериді, ерітінділері электр тогын жақсы өткізеді.
Иондық қосылыстар молекуласындағы барлық иондар зарядтарының алгебралық қосындысы нөлге тең болу қажет. Осыған байланысты кез келген молекула электр бейтарап бөлшек болып табылады.
Қарама-қарсы зарядталған иондар арасындағы байланысты иондық байланыс деп атайды. Өзінің сыртқы валенттік электрондарына сай электрон бұлтын берген атомдар оң зарядты катиондарға, ал осы электрондарға сай бұлтты қосып алған атомдар теріс зарядты анионындарға айналады.Түзілген иондар біріне-бірі Кулон заңы бойынша тартылысып.иондық байланыс түзіледі.
Мысалы Na0 + F20 → Na + F-
Na0 + Cl 20 → Na + Cl –
K 0 + Cl20 → K +Cl-
Zn0 + S 0 → Zn+2S-2
Бұлшықет белогы – миоглобин, құрамында Fe+3 катионы етке қызғылт түс береді. Қан белогы – гемоглобин, құрамында Fe+2 катионы, қанға қызыл түс береді, сүйек кемігінде түзіледі.
Жадыңызда жүрсін!!!
Кофені тым көп ішпеу керек.
Себебі ол темір иондарының сіңірілуін 40%-ға азайтады.
Жаңа сабақты түсінуге, пысықтауға арналған сұрақтар қойылады
№4-лабораториялық тәжірибе. Кристалдық торларды шарөзекті модельдер арқылы бейнелеп, түсіндіреді.
Топта есептер мен жаттығуларды орындайды.
Әртүрлі кристалдық торы бар заттардың қасиеттері
Оқушылардың орындаған тапсырмаларын талқылау, талдау
І. Кесте толтыру
Иондық қосылыстар
Полюссіз
Ковалентті
Полюсті
ковалентті
1
1
1
2
2
2
3
3
3
Жоғарыда берілген кестенің сәйкес бағанына мына заттарды толтырыңыз
Иондық байланысы бар заттардың кристалдық торы қандай болады?
Мына заттардан ионды байланысты заттарды теріп жазыңдар:
СаCl2, O2, H2S, KCl, OF2, Br2,Li2S, PCl3, KBr
Жұптық жұмыс
ІІІ. Химиялық байланыс түрлерін ажыратыңдар:
NO, HF, O2, CO2, CI2, FeCI3, NaCI, KBr, CaO,
AlCI3, NH3, CaF3, H2, CH4
Ковалентті полюсті
Ковалентті полюссіз
Иондық
Сабақты қорытындылау
Рефлекция кезеңі.
Бүгін қай топ жақсы жұмыс жасады?
Саған қай топтың жауабы ұнады?
Топтық жұмыста қандай қиындық болды?
Бүгінгі тақырып бойынша не түйдің? Өзіңнің жеке пікірің қандай? Басқалардың пікірімен келісесің бе? Тақырыптың өзектілігі қандай? Осы сұрақтарды қоя отырып, оқушылардың пікірін білу. Бүгінгі сабақ бойынша өз ойларын стикерге жазып қалдырады
Үйге тапсырма беру: §28 “Иондық байланыс. ” №2-3 жаттығу орындау Венн диаграммасын құру: Иондық және ковалентті байланыс
Бағалау: бағалау парақшасы арқылы өзін-өзі бағалау, топтық, жұптық бағалау жасайды.