Ерітінділер концентрациясы, еріген затты? массалы? ?лесі

Пәні химия

Пән мұғалімі Шекербекова Д.Т.

Мерзімі 28.02.2015 ж.

Өтілетін уақыты 4 сабақ

Өтілетін орны № 310 кабинет

Сыныбы 8 «Б»

Сабақтың тақырыбы: §38. Ерітінділер концентрациясы, еріген заттың массалық үлесі

Сабақтың мақсаты:Оқушыларға ерітінділер концентрациясы мен еріген заттың массалық үлесі, ерітінділер туралы білім беру.

Сабақтың міндеті:

1)Оқушыларға ерітінділердің концентрациясын, массалық үлесін табу әдістерін меңгерту;

2) Оқушыларды сын тұрғысынан ойлауын, ойын ашық айта білуін, еркін сөйлей білу дағдысын дамыту;

3) Оқушылар тәжірибе арқылы есептеулерді іс жүзінде жүзеге асыруға теориялық білімдерін қолдану;

4)жолдастарын тыңдауға, сыйлауға, әділдікке, тазалыққа,алған білімдерін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі Жаңа білім беру

Сабақтың түрі аралас сабақ

Сабақтың әдісі: тірек-сызба, есептер шығару, түсіндірмелі практикалық ізденіс, конверттегі сұрақтар,туысын тап,СТО, АКТ – технологияларының элементтері

Пән аралық байланыс: физика, география, қазақ әдебиеті, математика, биология

Сабақтың көрнекілігі: таблицалар, слайдты көрсетілімдер, қима қағаздар, химиялық элементтердің периодтық жүйесі кестесі,тақта, бор.

Сабаққа қажетті құралдар: интерактивті тақта, маркер, А1 форматты қағаз, түсті қағаздар, химиялық реактивтер, химиялық ыдыстар.

Күтілетін нәтиже:

Теориялық білімдерін шыңдайды;

Есептің шығарылу жолдарын түсіндіреді;

Тәжірибе жасау қабілеттері дамиды;

Топтық жұмыста ұйымшылдыққа үйренеді

Сабақтың эпиграфы:Зерттеп білмейінше білу де, істей алу да мүмкін емес.

Б.Момышұлы

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі (3мин):

А) Оқушылармен сәлемдесу

Б) Сыныпты 3 топқа болу

В) Топбасшысын сайлату

С)Бағалау парақшасын тарату

Д) Бағалау критерийлеріне түсінік беру

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру

«Ой қозғау»

1. Судың түрлері туралы не білесіңдер?

2. Сандар сөйлейді

3.Суды тазалайтын қондырғы туралы айтыңдар.

1 топ.

1 л теңіз суын, 1л өзен суын, 1л дистилденген суды алып таразыға тарттық.Бұлардың салмағы бірдей бола ма? Егер бірдей болмаса, неге?

2 топ.

Қандай су электр тогын жақсы өткізеді? Өзен суы ма,әлде жауын суы ма? Неге?

3 топ.

Аквариумға неге қайнаған суды құюға болмайды?

Үй тапсырмасын бекіту, қорыту

Тақырыпқа сай мақал-мәтелдер айту және оларды талдау

Мақал-мәтелдер :

1.«Су-тазалық кепілі,тазалық-денсаулық кепілі»,

2.«Өр пен су- тілсіз жау».

3. «Сулы жер-нулы жер»

«Мен не білдім?»

« Сабақ мен үшін түсінікті болды немесе түсініксіз болды?»

ІІІ Жаңа сабаққа көшу

(Қызығушылығын ояту)

«Болжау» әдісі

Стол үстінде құтыда сірке қышқылы(уксус) тұр.Сол сірке қышқылының сыртқы қағазына назар аударыңыздар.Не байқадыңыздар? Қағазда сірке қышқылының 70 пайызы % көрсетілген.Бұл пайыздық көрсеткіш нені білдіреді?

Кәуап жасау кезінде сірке қышқылының 33 % ерітіндісі қолданылады. Неге кәуап жасауда сірке қышқылының 70 % қолданылмайды?

ІV. Жаңа сабақ

1.Түсіндіру

Судың келесі бір қасиеттері –ерітінді. Ерітінді= Еріген зат+ еріткіш.

(тұз) (су)

Заттардың бәрі суда ери бермеді,сондықтан ерітінді қаныққан және қанықпаған деп бөлінеді.

Қаныққан ерітінді – әрі қарай ерімейтін ерітінділер түрлері.

Қанықпаған ерітінді- әрі қарай ери алатын ерітінді түрлері.

Еру түріне қарап ерітінді сұйытылған және концентрлі деп бөлінеді.

а) Сұйытылған ерітінді – ерітіндіде ерген зат аз болса,

ә) Концентрлі ерітінді- ертіндіде еріген зат көп мөлшерде болса,ерітіндідегі артық заттың аз көп екенін қалай білуге болады? Ол үшін еріген заттың массалық үлесімен танысамыз.

Мына,формула бойынша :

1 Мысал 100г ертіндіде 5г зат ерісе,ол 5 % деп аталады. Неге?

Себебі, берілген ерітіндінің 100 г-ында 5 г еріген зат бар екендігін көрсетеді

2 мысал

15% 200 ерітінді дайындау үшін қанша тұз қанша су қажет?

Орта мектебін бітірген соң мамандық таңдауға тура келеді. Егер медбике болсаңыз, сізге күнделікті жұмыс барысында әр түрлі ерітінділер дайындауға тура келеді.

Берілгені: Шешуі: W= = 100%

m (ер-ді) = 200г 1) W= = 30г. Тұз

m (е.з) = 15% 2) 200г (ер-ді) – 30г тұз = 170г

Табу керек: Жауабы: 15% 200г ерітінді дайындау үшін 30г

m = тұз тұз,170г су қажет

m = ерітінді

3 мысал

100г да 10г ерісе, 10% деп аталады. Ал 100г да 0,01г ерісе 1% деп аталады.

Ал егер еріткіш табу керек болса, 100г да 15г зат ерісе, ерітінді – еріген зат = еріткіш шығады. 100г-15г=85г еріткіш

Конверттегі сұрақтар.

V. Бекіту

«Ғажайып тәжірибе»

1)Қауіпсіздік техникасының ережелерін қайталау.

2)І ,ІІ, ІІІ, топ тәжірибе орындайды.

1 топ

Массалық үлесі 20%-дық ас тұзының (NaСІ) 50 г ерітіндісін дайындау.

2 топ.

Массалық үлесі 25%-дық қанттың 100 грамм ерітіндісін дайындаңдар.

3 топ.

Массалық үлесі 15 %-дық ас содасының 80 г ерітіндісін дайындаңдар.

VІ. Қорытынды.

1 топ

Т кестесі (Ішке сыртқа)

Берілген формулалардан ерітінді тақырыбына арналған формулаларды бөліп жазу.

2 топ

Венн диаграммасы

Айыршашылығы

ұқсастығы

Концентрлі ерітінді

Сұйытылған ерітінді

3 топ

Ауызша есептеулер

№	Ерітінді	Еріген зат	Еріткіш	Массалық үлес%
1	А	40	160	w
2	400	Х	У	50
3	500	Х	300	W
4	А	30	270	W
5	50	Х	У	10
6	400	х	320	W
7	А	50	150	W
8	200	Х	У	5
9	50	Х	45	W
10	А	20	380	W

VІІ. Рефлексия

Бүгінгі сабақта мен не үйрендім?

Маған сабақ кезеңдерінде не ұнады, не ұнамады?

Өтілген материал бойынша сұрақ немесе пікірің?

VІІІ. Бағалау.

1)Топбасшыларының бағалауы;

2) Жиынтықтық бағалау;

3) Өзін-өзі бағалау;

4)Күнделіктеріне баға қою.

ІХ.Үйге тапсырма.

§38, № 2,3,4 есеп. Есептер жинағы 3-29, 3-28

Қосымша үлестірмелі қағаз тарату.

Конверттегі сұрақтар.

1 есеп.

50 г ерітіндіні суалту арқылы 15 г құрғақ зат алынды.Ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін табыңыздар.

2есеп

Массасы 400 г 15 %-дық ерітінді дайындау үшін 25 %-дық және 10%-дық күкірт қышқылының ерітінділерінен қанша керек болады?

3 есеп

Тұз қышқылының 0,25 л 15 %-дық (р-1,035 г/мл) ерітіндідегі массасын табыңдар.

1 есеп

400 г суда 50 г тұзды ерітсе, ертінідінің проценттік концентрациясы қандай болатындығын есептеңдер.

2 есеп

Судың (тығыздығы р- 1 г/мл) 220 мл көлемінде 30г қант еріген.Ерітіндідегі қанттың массалық үлесін есептеңдер.

3 есеп

5 %-тік 20г қант ерітіндісіне ,10%-дық 10 г қант ерітіндісі қосылды.Жаңа ерітіндінің проценттік концентрациясы қандай болады?

1 есеп

Массасы 230 г және массалық үлесі 46 %-дық ерітінді даярлау үшін алынатын тұздың массасын есептеңдер

2 есеп

Берілген заттың 25 %-дық ерітіндісінің 300 г оның 40%-дық ерітіндісінің 400 грамына қосып араласырғанда пайда болатын ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін табыңдар.

3 есеп.

Массасы 150 г ,тығыздығы 1,08 г/см³ күкірт қышқылының ерітіндісінің көлемін табыңдар

Күкірт қышқылының массалық үлесі 10 %, тығыздығы 1,07 г/мл,көлемі 450 мл ерітінідісіне күкірт қышқылының массалық үлесі 96 %,тығыздығы 1,84 г/мл,көлемі 50 мл ертінідісі қосылды.Түзілген ерітіндідегі күкірт қышқылының массалық үлесін есептеңдер.

Массасы 400 г суда көлемі 5,6 л (қ.ж) хлорсутек ерітілді.Алынған тұз қышқылының ерітіндісіндегі хлорсутектің массалық үлесін табыңдар.