Озон. Аллотропия 8 сынып

Сабақтың тақырыбы: Озон. Аллотропия

Туған жерім –Қазақстан

Батыс Қазақстан облысы

Ақтөбе облысы

Атырау облысы

Маңғыстау облысы

Саяхатқа шығуға дайындал!

• Оттектің жалпы сипаттамасын айту керек.
• Оттек табиғатта қалай таралған?
• Оттекті өндірісте және зертханада қалай алады?
• Зертханада оттегін қандай әдістерді пайдаланып жинап алады?
• Өршіткі деген қандай заттар?
• Оттегінің физикалық қасиеттері қандай?
• Оттегі жай және күрделі заттармен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?
• Оксидтер дегеніміз қандай заттар?
• Оттек қайда қолданылады?
• Табиғатта оттек айналымы қалай жүреді?

Атырау облысы

Атырау мұнай өңдеу зауыты

Атырау химия зауыты

Мұнай өнімдерін шығаратын кәсіпорын. Қазақстандағы мұнай өңдеу зауыттарының ең ежелгісі. 1945 жылы мұнайды отындық бағытта өңдеу мақсатында салынды. Зауыт негізінен парафині мол ауыр мұнайларды өңдейді.

Полипропилен (Атырау химия зауыты) - құрылысы 1950 ж. басталып, 1966 ж. алғашқы полиэтилен шығара бастады. Негізгі шығаратын өнімдері: полиэтилен мен төменгі қысымды полипропилен , халық тұтыну тауарлары, пиролиз шайыры т.б.

1977 ж. тұңғыш рет полипропилен өндіру жүзеге асырылды.

Зауыт жылына диаметрі 12-110 мм 2000 тонна құбыр шығарады. Металл пластикті құбырларды тот баспайды және қатаң ортаға төзімді әрі металл құбырларын оңтайлы түрде алмастыра алады. Есеппен алғанда жарамдылық мерзімі – 50 жыл.

Озон. Аллотропия

Озон

• t б – 192,7°С, tқ – 112°С
• Озонды 1785 жылы голландия физигі Ван Марум ашқан.

3O 2 → 2O 3

Атмосферадағы мөлшері өте аз - 0,004%.

О 3 → O 2 + "О"

"О" + "О" → O 2

Озон оттегіне қарағанда химиялық белсенді зат

2Ag + O 3 = Ag 2 O + О 2

3H 2 SO 4 + 3BaO 2 = 3BaSO 4 + O 3 + 3H 2 O

O 3 + 2KI + H 2 O = I 2 + 2KOH + O 2

медицинада

Ауа мен ауыз суды озондау

Озон

Зымыран отынын тотықтыру

Өндірістің ағын суларын залалсыздандыру

Озон қабаты 25 км биіктікте 2-3 мм қабатша түрінде болады.

Бір ғана химиялық элемент бірнеше жай зат түзе алатын құбылыс аллотропия құбылысы деп аталады.

Маңғыстау облысы

Ақтау КазАзот

зауыты

Ақтау пластмасса

зауыты

• Ақтау пластмасса зауыты – мұнай-химия өнімдерін шығаратын ірі кәсіпорын.

• Негізі 1981 ж. қаланды.
• Негізгі өнім – стирол мен полистирол

Бұл Қазақстандағы азот тыңайтқыштары мен сұйық аммиак өнімдерін шығаратын жалғыз зауыт. Мұнда  «Аммиак тыңайтқышы мен сұйық азот, аммиак өндірісін жаңғырту және тұрақтандыру» жобасында қарастырылған шаралар өткізілетін болады.

Деңгейлік тапсырмаларды орындау

№

1

Оқушының аты-жөні

1-1

2

1-2

3

1-3

4

5

1-4

2-1

6

2-2

7

2-3

8

3-1

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

Ақтөбе облысы

Ақтөбе ферроқорытпа

зауыты

Ақтөбе полиэтилен

құбырлары зауыты

Ақтөбе хром қосындылары

зауыты

Ақтөбе керамика зауыты

Қазақстан қара металлургиясының тұңғышы. Зауыт төмен көміртекті, орта көміртекті, жоғары көміртекті феррохром, 48% ферросиликохром, металл хром, металл қоспасы, ферроқоспаларымен қоса кальций карбидін, силикат кірпішін, отқа төзімді бұйымдарды, әк және басқа да өнімдер шығарады .

• Зауыт 2005 жылы іске қосылған. Ол шығаратын бейметалл құбырлардың төзімділігі мықты.  Ыстық су, газ, салқын су, мұнай өнімдері секілді тасымалданатын барлық өнімдерге қолданылады.

Хром қосындыларын өндіретін кәсіпорын. 1995 жылдан шығарылатын өнімдері тоқыма, былғары және тері өңдеу өнеркәсібінде тері илеуге, авиация, машина және приборлар жасау, газ, мұнай және мұнай өңдеу өнеркәсібінде катализатор және ингибитор ретінде, лак-бояу, парфюмерия, дәрі жасау және химия өнеркәсібінде тотықтырғыш әрі бояу ретінде, жол құрылысы және басқа да өндірістерде қолданылады.

Тұрғын үй құрылысында пайдаланылатын қабырғалық кафель (қыш плиталар) шығаратын «Керамика» зауыты еліміздегі бірден-бір кәсіпорын болып табылады.

Нені білдік? Нені ұқтық?

• Химиялық элемент оттектің қандай аллотропиялық түрөзгерістері бар?
• Озон табиғатта қалай түзіледі?
• Аллотропия құбылысы деген не?
• Лабораторияда озонды қандай құралдың көмегімен алады?
• Озон қабатының маңызы қандай?

Батыс Қазақстан облысы

Қарашығанақ мұнай-газ конденсатының кешені

• Қарашығанақ мұнай-газ конденсаты кен орны (ҚМГККО) Ақсай қаласының солтүстігінде 25 шақырым қашықтықта орналасқан.
• Кен орны 1979 жылы ашылды.
• Қарашығанақ мұнай-газ конденсаты кен орны әлемдегі ең ірі кен орындарының бірі болып табылады.

Үйге тапсырма:

п 19 № 1,2,3-есептерді шығарып келу.