23.01.16
8 сынып
Саба? №37
Та?ырыбы:Санды? есептер: экзотермиялы? ж?не эндотермиялы? реакциялар, реакцияларды? жылу эффектісі, термохимиялы? те?деулер.
Ма?саты:О?ушылар?а экзотермиялы? ж?не эндотермиялы? реакциялар, реакцияларды? жылу эффектісі, термохимиялы? те?деулер бойынша санды? есептер шы?ару
Міндеттері:
Білімділік:О?ушыларды? теориялы? білімдерін ?олдана отырып санды? есептерді шыаруды ?йрену
Дамытушылы?:О?ушыларды? логикалы? ойлау ?абілеттерін дамыту
Т?рбиелік:О?ушыларды ??ыптылы??а, зейін ?ою?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі:Санды? есептер
Саба?ты? ?дісі:Есептер шы?ару
Саба?ты? типі:аралас
К?тілетін н?тиже:экзотермиялы? ж?не эндотермиялы? реакциялар, реакцияларды? жылу эффектісі, термохимиялы? те?деулер бойынша санды? есептер шы?ара алу
??рнекіліктер
Д.И. Менделеевті? перодты? кестесі, презентация
Саба?ты? барысы
І. ?йымдастыру кезе?і:О?ушылармен амандасып, т?гендеу, сыныпты? саба??а дайынды?ын тексеру
ІІ. ?ткен материалды ?айталау:
- Аллотропия дегеніміз не?
- Оттекті? неше аллотропиялы? т?р?згерісі бар?
- Озонны? формуласы ?андай?
- Озон ?абатыны? Жердегі тіршілік ?шін ?андай ма?ызы бар?
- Экзотермиялы? те?деу дегеніміз не?
- Эндотермиялы? те?деу дегеніміз не?
- Химиялы? реакцияны? жылу эффектісі дегеніміз не?
- Термохимиялы? те?деу дегеніміз не?
ІІІ. Жа?а та?ырыпты игеру:
Химиялы? реакцияларды? жылу эффектісіні? шамасы бірнеше факторлар?а т?уелді болады:
• 1. ?рекеттесуші заттарды? таби?атына;
• 2. Температура?а;
• 3. Реагенттерді? м?лшеріне;
• 4. Реагенттер мен алынатын ?німні? агрегатты? к?йіне.
1 кг отын толы? жан?анда б?лінетін жылу м?лшері меншікті жану жылуы деп аталады. ?ылымда белгілі бір стандартты жа?дай ?абылдан?ан Т + 25С (298К) ?ысым 1 атом (101,325 кПа) те? жа?дай. Химиялы? реакцияны? жылу эффектісі стандартты? жа?дайда химиялы? реакция кезінде 1 моль ?нім ал?анда б?лінетін немесе сі?ірілетін жылу м?лшерімен аны?талады.
Жануды? басталуы : 1)затты отынды т?тану температурасына дейін ?ыздыру
2 )оттекті? ?здіксіз келіп т?руы. ?рттен са?тану шаралары : 1) ?ызуды отынны? т?тану температурасынан т?мендету 2 ) оттекті? келуін то?тату.
1-мысал: ?рекеттесуші заттарды? біреуіні? массасы ар?ылы жылу эффектісін есептеу жолдары
Реакцияны? термохимиялы? те?деуі бойынша:
Ca +H2O=Ca(OH)2+67кДж
1 кг кальций оксиді сумен ?рекеттескенде ?анша жылу б?лінетіндігін есепте?дер.
Шешуі. Mr(CaO)=40+16=56,
M(CaO)=56
56 г CaO ?рекеттескенде 67кДж б?лінсе,
1000 г CaO ________________ х кДж б?лінеді; Х= 1196,4 кДж
2-мысал:Массасы 4 г к?кіртті жа??анда 37,1кДж жылу б?лінді.К?кірт (IV) оксиді т?зілу реакциясыны? термохимиялы? те?деуін ??ры?дар.
Шешуі. 4 г к?кірт жан?анда 37,1кДж б?лінсе,
32г_____________ х кДж б?лінеді Х =297 кДж
Жауабы. К?кірт жанып, к?кірт (IV)оксиді т?зілу реакциясыны? термохимиялы? те?деуі:
S+O2=SO2+297кДж
І?. «?ш тіл-т??ырым»
Жылу б?ліну-выделение тепла- heat generation
?рекеттесу-взаимодействие- interaction
Жану-горение- combustion
Т?зілу-образование- formation
?. ?БТ-?а дайынды?
1. Оттекті к?п м?лшерде ?нерк?сіпте алу жолы
А) сынап (II) оксидінен В) ауаны с?йылту ар?ылы С) сутек пероксидінен
D) калий хлоратынан Е) калий перманганатынан
2. Орын басу реакциясы
А) CuO+H2SO4=CuSO4+H2O В) Zn+2HCl=ZnCl2++H2 С) 2Ca+O2=2CaO
D) CaO+CO2=CaCO3 Е) NaOH+HCl=NaCl+H2O
3. Жану реакция-
А) заттарды? айырылу реакциясы В) заттарды? оттегімен ?рекеттесуі С) оттегімен ?рекеттесу еракциясы D) оксид т?зілетін реакциясы Е) жары? пен жылу б?ліне ж?ретін реакция
4. Сутек оттекпен белсенді ?рекеттескенде т?зілген затты? формуласы
A) H2O B) NH3 C) H2S D) NO E) Fe2O3
5. Химиялы? ??былыс
А) оттегіні? кристалдануы В) с?йы? ауадан ректификациялы? айдау ар?ылы оттек алу
С) с?йы? оттекті? булануы D) бертолле т?зынан оттекті алу Е) оттегіні? суда еруі
?І. Саба?ты бекіту
Термохимиялы? те?деулер бойынша есептер.
№18 моль алюминий оттекте т?гелдей жан?анда 3352 кДж жылу б?лінеді. Реакцияны? жылу эффектісін тап.
№244,8 л сутек (?.ж.) хлормен ?рекеттескенде б?лінетін жылу м?лшері тап.
H2+Cl2=2HCl+184,6 кДж
№3.5,6 литр(?.ж.) метан жан?анда 401 кДж жылу б?лінетін жа?дайда реакцияны? жылу эффектісі CH4 (г) + 2O2 (г) =CO2(г)+ 2H2O +Q
№4.16 г к?кірт жан?анда 148,8 кДж жылу б?лінді. Осы реакцияны? жылу эффектісі тап. S+ О2 =SО2
№5.Этиленні? жану реакциясыны? термохимиялы? те?деуі:
С2Н4 + 3О2 = 2СО2 + 2Н2О + 1400 кДж, егер реакция?а 336 л оттегі кірісетін болса, б?лінген жылуды? м?лшері тап.
?ІІ. ?орытынды
О?ушылар ?здеріні? ойларын айтады
?ІІІ. ?йге тапсырма
Есептер мен жатты?улар жина?ынан есептер шы?ару
ІХ. Ба?алау
Есептер шы?ар?ан о?ушыларды ба?алау.