Фосфор және оның қосылыстары

Химиялық элементтердің периодтық жүйесінде фосфор III периодта, V топтың негізгі топшасында орналасқан.

Химиялық таңбасы: Р

Реттік нөмірі:15

Салыстырмалы атомдық массасы: 31

Электрондық формуласы: 1s22s22р63s23р3

Алынуы

Бос күйіндегі фосфорды алу үшін табиғи фосфатты электр пеште кремний (IV) оксиді мен көмірді косып қыздырады. Бөлінген фосфордың буын су астында ақ фосфор Р түрінде бөліп алады. Реакция теңдеуі:

Са3(РО4)2+ 3SiО2 + 5С = 3CaSiО3+ 5CО↑ + 2Р

Ендігі кезекте күнделікті қолданылып жүрген сіріңкенің қалай пайда болғанына тоқталсақ:

Ізденуші:

Сіріңкені 1831 жылы 19 жасар Шарл Сориа алғаш ойлап тапқан. Бірақ ол сірңкеге патент ала алмаған, себебі ол қымбат болатын. 1832 жылы неміс мұғалмі Камерер сіріңкеге патент алып, оны өндіре бастад. Бірақ оның сіріңкесі ақ фосфордан жасалғандықтан өте қауіпті болды. Қауіпсіз сіріңкені1848 жылы швед химигі Бетгер алды. Бұл өзіміздің кәдімгі сіріңкеміз, ол қызыл фосфордан жасалады.Фосфор (V) оксиді P2O5- ақ түсті ұнтақ зат. Кәдімгі жағдайда ылғал тарататын қасиетіне сәйкес оны газдар мен сұйықтарды ылғалдан құрғату үшін қолданыладым

Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:

Н3PO4↔ Н++ Н2PO4-

дигидрофосфат ион

Н2PO4- ↔ Н++ НPO42-

гидрофосфат ион

НPO42- ↔ Н++ PO43-

фосфат ион

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Фосфор және оның қосылыстары»

Зымыран сұрақтар:

1)Азотты кім, қашан ашты

2)Азоттың табиғатта қандай күйде кездеседі?

3)Ауа құрамындағы азоттың мөлшері?

4)Азоттың физикалық қасиетін сипаттаңдар.

5)Азот қышқылының тұздары қалай аталады?

6)Азот (ІІ) оксиді атмосферада қалай түзіледі?

7)Аммиактың судағы ерітіндісі қалай аталады?

8)Азот молекуласында неше байланыс бар?

9) Концентрациялы HNO 3 –пен әрекеттеспейтін металл

10) Азот қышқылының қолданылуы?

CAБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:

Фосфордың қасиеттері,оның аллотропиялық түр өзгерісі және қосылыстары мен қасиеттерімен таныстыру;

Сабақтың көрнекілігі:Слайд, интернет тақта, Д.И. Менделеев периодтық жүйесі.

Сабақтың әдісі: Пән аралық байланыс.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үйге тапсырма сұрау.

III. Жаңа сабақты түсіндіру.

IV.Бекіту.

V.Бағалау

VI.Үйге тапсырма беру

I.Ұйымдастыру кезеңі:

1. Good morning, children! 1. Доброе утра, дети!

2. What is the date today? 2. Какая сегодня дата?

3. Who is the absent today? 3. Кто сегодня отсутствует?

4. What was your home work? 4. Какова была ваша домашняя раб-а?

Химиялық элементтердің периодтық жүйесінде фосфор III периодта, V топтың негізгі топшасында орналасқан.

Химиялық таңбасы: Р

Реттік нөмірі:15

Салыстырмалы атомдық массасы: 31

Электрондық формуласы: 1s 2 2s 2 2р 6 3s 2 3р 3

Алынуы

Бос күйіндегі фосфорды алу үшін табиғи фосфатты электр пеште кремний ( IV ) оксиді мен көмірді косып қыздырады. Бөлінген фосфордың буын су астында ақ фосфор Р түрінде бөліп алады. Реакция теңдеуі:

Са 3 (РО 4 ) 2 + 3SiО 2 + 5С = 3CaSiО 3 + 5CО↑ + 2Р

Ендігі кезекте күнделікті қолданылып жүрген сіріңкенің қалай пайда болғанына тоқталсақ:

Ізденуші:

Шырпының басын қорапқа үйкегенде қызыл фосфор бертолле тұзынан от алып тез тұтанады.

Қалыпты жағдайда қызыл фосфор тұрақты

6P + 5KCLO 3 = 5KCL + 3P 2 O 5

Химиялық қасиеттері

Фосфор оттекте жанып, пентаоксид түзеді: 4Р + 5O 2 = 2Р 2 O 5

металдармен фосфидтер түзе әрекеттеседі: 3Са+2P=Са3P2

Фосфор сутекпен әрекеттесіп, фосфин түзеді: 2P+3H2=2PH3

Ca 3 P 2 +6H 2 O = 3Ca(OH) 2 + 2PH 3 ↑

Фосфор (V) оксиді P 2 O 5 - ақ түсті ұнтақ зат. Кәдімгі жағдайда ылғал тарататын қасиетіне сәйкес оны газдар мен сұйықтарды ылғалдан құрғату үшін қолданылады.

Физикалық қасиеттері:

Фосфор қышқылы - Ақ түсті кристалды, улы емес зат. Суда жақсы ериді, орташа қышқыл қатарына жатады.

Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:

Н 3 PO 4 ↔ Н + + Н 2 PO 4 -

дигидрофосфат ион

Н 2 PO 4 - ↔ Н + + НPO 4 2-

гидрофосфат ион

НPO 4 2- ↔ Н + + PO 4 3-

фосфат ион

Ерітіндідегі фосфор қышқылы сілтімен сатылап әрекеттескенде, бір орта және екі қышқыл тұз түзеді:

NaOH+H 3 PO 4 =NaH 2 PO 4 +H 2 O

натрий

дигидрофосфаты

2NaOH+H 3 PO 4 =Na 2 HPO 4 +2H 2 O

натрий

гидрофосфаты

3NaOH+H 3 PO 4 =Na 3 PO 4 +3H 2 O

натрий

фосфаты

Фосфат ионға PO 4 3- сапалық реакция:

Күміс нитратының 3-4 мл ерітіндісін Н 3 PO 4 , Na 3 PO 4 тамызса, сары түсті күміс (І) фосфаты тұнбаға түседі:

H 3 PO 4 +3AgNO 3 =3HNO 3 +Ag 3 PO 4 ↓

PO 4 3- +3Ag + =Ag 3 PO 4 ↓

Сүт тағам-

дарында

Нанда

Фосфор

кездеседі

Асбұр-

шақта

Балықта

Ірімшікте

Химиялық диктант

1. Фосфорды ............жылы .................. ашты.

2. Фосфор қосылыстарда ............................ тотығу дәрежелерін көрсетеді.

3. Фосфор ядросында ....... протон, .......нейтрон болады.

4. Фосордың металдармен қосылысы ........................... деп аталады.

5. Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропия түзеді: ......................... , ........................... және ......................... .

6. Фосфордың жер қыртысындағы массалық үлесі ..........%

7. Фосфор ......................... .........................................

.....................................................................кездеседі.

8. Ауасыз ортада қыздырғанда ақ фосфор ......................... айналады, ал жоғарғы

қысымда .................... айналады.

Химиялық диктант

1. Фосфорды 1669 жылы Бранд ашты.

2. Фосфор қосылыстарда -3, 0, +3, +5 тотығу дәрежелерін көрсетеді.

3. Фосфор ядросында 15 протон, 16 нейтрон болады.

4. Фосордың металдармен қосылысы фосфидтер деп аталады.

5. Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропия түзеді: ақ фосфор, қызыл фосфор және қара фосфор.

6. Фосфордың жер қыртысындағы массалық үлесі 0,12 %

7. Фосфор нанда, сүт тағамдарында, ірімшікте, балықта, асбұршақта кездеседі.

8. Ауасыз ортада қыздырғанда ақ фосфор қызыл фосфорға айналады, ал жоғарғы

қысымда қара фосфорға айналады.

Есептей білсең- есебің түгенделеді

№ 1. Сіріңке шаққанда 1,86 г фосфор қанша бертолле

тұзымен әрекеттеседі?

№ 2. 19,6 гфосфор қышқылын алу үшін неше грамм фосфор

(V) оксидін суда еріту қажет?

№ 3. 62 т кальций ортафосфатынан қанша фосфор қышқылы

алынады?

№ 4. Массасы 34,5 г бертолле тұзы фосфордың қанша зат мөлшерімен әрекеттесе алады?

Үйге тапсырма

§19. Фосфор

№ 10. 114-бет

№ 20. 115 - бет

Предмет: Химия

Категория: Презентации

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Фосфор және оның қосылыстары

Автор: Актилевов Жамбыл Аманбергенович

Дата: 11.04.2018

Номер свидетельства: 465796

Похожие файлы

Химия п?нінен: "Фосфор ж?не оны? ?осылыстары"

object(ArrayObject)#883 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(79) "Химия п?нінен: "Фосфор ж?не оны? ?осылыстары" "
    ["seo_title"] => string(48) "khimiia-p-ninien-fosfor-zh-nie-onyn-k-osylystary"
    ["file_id"] => string(6) "156000"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1421343915"
  }
}

Химия п?нінен "Та?ырыбы: Фосфор ж?не оны? ?осылыстары" та?ырыбы

object(ArrayObject)#905 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(111) "Химия п?нінен "Та?ырыбы: Фосфор ж?не оны? ?осылыстары" та?ырыбы "
    ["seo_title"] => string(68) "khimiia-p-ninien-tak-yryby-fosfor-zh-nie-onyn-k-osylystary-tak-yryby"
    ["file_id"] => string(6) "156118"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1421377689"
  }
}

Химия п?нінен "Фосфор ж?не оны? ?осылыстары" та?ырыбынан саба? жоспары

object(ArrayObject)#883 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(125) "Химия п?нінен "Фосфор ж?не оны? ?осылыстары" та?ырыбынан саба? жоспары "
    ["seo_title"] => string(76) "khimiia-p-ninien-fosfor-zh-nie-onyn-k-osylystary-tak-yrybynan-sabak-zhospary"
    ["file_id"] => string(6) "156119"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1421377956"
  }
}

Фосфор ж?не оны? ?осылыстары

object(ArrayObject)#905 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(51) "Фосфор ж?не оны? ?осылыстары "
    ["seo_title"] => string(31) "fosfor-zh-nie-onyn-k-osylystary"
    ["file_id"] => string(6) "218042"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1433589324"
  }
}

Химия п?нінен 9 сынып?а арнал?ан саба? жоспары: Фосфор ж?не оны? ?осылыстары

object(ArrayObject)#883 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(133) "Химия п?нінен 9 сынып?а арнал?ан саба? жоспары: Фосфор ж?не оны? ?осылыстары"
    ["seo_title"] => string(84) "khimiia-p-ninien-9-synypk-a-arnalg-an-sabak-zhospary-fosfor-zh-nie-onyn-k-osylystary"
    ["file_id"] => string(6) "286371"
    ["category_seo"] => string(6) "himiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1454333101"
  }
}

Фосфор және оның қосылыстары

Просмотр содержимого документа «Фосфор және оның қосылыстары»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Фосфор және оның қосылыстары»