Период және топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары

Білім беру ұйымының атауы

«Суықбұлақ орта мектебі» КММ

Пәні:

Химия

Бөлім:

«Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары»

Педагогтің аты-жөні:

Темирбекова Жанар Макатовна

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Период және топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының физикалық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі

10.2.1.2 период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық- негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру;

Сабақтың мақсаты /Бағалау критерийлері

1. Химиялық элемент атомдарын период және топ бойынша радиусын, иондану энергиясын электронтартқыштығын, электіртестілігін және тотығу дәрежесін сипаттайды.

2. Период және топ бойынша химиялық элемент қосылыстарының қышқылдық-негізді қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіреді.

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу,түсіну, қолдану,

Алдыңғы білім

7.3В Химиялық элементтердің периодтық кестесі

8.1A Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы

8.1B Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы

8.3А Химиялық элементтердің периодтық жүйесі

9.1С Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

4 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Сыныппен амандасу. Позитивті көңіл-күй қалыптастыру. «Көрші » әдісі Мақсаты: әрбір қатысушының сол топтың бір мүшесі екендігін сезінуі, бір-біріне жылылық сыйлау.

Нұсқаулық:

Көршіңді оң жақтан құшақта,

Көршіңді сол жақтан құшақта.

Оң жақтағы көршіңе бір жымиып,

Сол жақтағы көршіңе бір жымиып,

Бүгінгі сабақ барысы,

Біз үлкен отбасы.

Оқушыларды

«Период» «Топ» сөздері жазылған карточкалар арқылы топқа бөлу. Топ басшысын сайлау. Топ басшысы балдық жүйе арқылы топ мүшелерін бағалайды.

І топ -«период»

ІІ топ - «топ»

ЕБҚ оқушы, мұғалімге жақын партаға отырғызылады.

Амандасу

Сергіту сәтінің жатығулырын орындау арқылы жағымды көңіл күй тудырады.

Топқа бөлінеді.

Топ басшысын сайлайды. Топ басшысы топтағы оқушыларды сабаққа қатысу белсенділігіне қарай балдық жүйе арқылы бағалайды.

Мақсаты: оқушылар бір-біріне жақсы тілектерін білдіреді. Тыңдау дағдыларын дамытады, сондай-ақ барлық оқушылар қатысады, сабаққа белсенділік артады.

Бағалау парағы

Дескриптор

«5 балл» - 3 «7 балл» -4 «10 балл»- 5

4-қосымша

Карточкалар

Бағалау парағы.

Ортасы

20 минут

9 мин

8 мин

Жаңа сабықтың тақырыбын айтып, мақсаттарымен таныстырады. Бейне баянды көрсете отырып алдыңғы білімдерін еске түсіреді.

Жаңа сабақ: «Баяндама» әдісі.. Топтық жұмыс.

Топқа оқулықтан мәтінді бөліп беру. Топ ішінде мәтінді кішкене тақырыпшаларға бөліп оқыту.

Әр топ мәтінді оқып соңынан оның мазмұнын сызба, сурет түрінде беру. Әр топ жасаған жұмыстарын келесі топпен алмасып құрылған сызба, сурет бойынша баяндама жасап сынып алдында сипаттап түсіндіреді.

1. Тапсырма (ТЖ)

І топ «период және топ бойынша элементтер қасиетінің өзгеру заңдылықтарын сипаттау радиусы, иондану энергиясы,электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі »

ІІ топ «перид және топ бойынша элемент қосылыстардың қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру. »

(М) Оқушыларға периодта иондану энергиясының артуы кейбір элементте орындалмайтынын, мысал ретінде бериллий мен азот атомдарының иондану энергиясы олардан кейін орналасқан бор мен оттегі элементінен жоғары екендігін және 3 период элементтері магнийден алюминийге, фосфордан күкіртке өткенде байқалатыны туралы айтып түсіндіреді.

(М)Топтық жұмыстардың таныстырылымынан кейін білімдерін бекіту барысында оқулықтағы жаттығуларды орындауға береді.

2-тапсырма

«Ойлан, жұптас, бөліс» тәсілі арқылы

Жұптық жұмыс.

1.Берілген реакция теңдеуінің тотығу дәрежелерін анықтаңдар.

Hg+S → HgS

2AL(OH)₃→AL₂O₃+3H₂O

1. Оқулықтағы 46 беттегі №3 тапсырма. Берілген

элементтердің қай қатары атомдық радиустарыныың өсуімен орналасқан

1)Se, S, O. 2) Na,Mg, AL. 3) C,B,Be. 4) Ba,AL, Ga

2. №7 тапсырма

Қай қатар электронтартқыштық энергиясының өсу ретімен орналасқан.

1. O,N,C,B. 2) Si,P,S,CL. 3) Sb,As, P,N. 4) O,S,Se,Te.

50 беттегі №8 тапсырма

Қосылыстардың қышқылдық-негіздік қасиеттерін салыстырыңдар.

H2SO3 және H2SeO3, Fe(OH)2 және Fe(OH)3

Жауаптарыңды түсіндіріңдер.

1. Тәжірибе №1 «оксид + су »

Сумен осы элементтер оксидтерінің реакцияларын жүргізе отырып, ерітінділердің pH мәндерінің заңдылықтарын анықтаңдар.

3- тапсырма Жеке жұмыс

Функционалды сауаттылыққа арналған тапсырма.

Адам ағзасының ішкі ортасы негізгі үш сұйықтықтан қан, ұлпа, лимфа сұйықтығынан тұратыны белгілі.

А) Ағзаның сұйық ортасының бірі қанның жасушасында кездесетін қосылыс құрамындағы элементтерді берілген электронды формуласы арқылы анықтап …2р⁶3s¹; …2p⁶3s²; ..3p ⁶4s¹, ...3р⁶ 4s²; ...3d⁶4s²

В) Анықталған элементтердің период және топ бойынша қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын салыстырып, сипаттаңдар.

1. Осы элементтердің период және топ бойынша бірінші иондану теңдеуін жазыңыздар.

2. +2 тотығу дәрежесін көрсететін элементті атаңдар.

3. Қай элементтің электртерстілігі жоғары?

4. Осы элементтердің электрон тартқыштық энергиясының диограммасын салыңдар.

Тақтадан бейнематериалды көріп, өткен сыныпта алған білімдерін еске түсіреді.

Әр топ өздеріне берілген тапсырмамен жұмыс жасайды.

Берілген мәтінмен танысып ұққандарын А3 қағазына сызба, сурет арқылы түсіріп постер жасайды.. Әр топ бір-бірімен жұмыстарымен алмасып, шпаргалканы пайдаланып топтар баяндама жасап, сыныпқа түсіндіреді.

Оқушылар топта жұптасады.

Оқулықты ашып берілген

тапсырмаларды орындайды.

Оқушылар элементтердің атомдық радиустарының,электронтартқыштық энергиясының өсу ретімен орналастырады, қосылыстардың қышқылдық-негіздік қасиеттерін салыстырып жауаптарын түсіндіреді.

Элемент оксидтерінің сумен теңестірілген реакция теңдеулері мен ерітінділердің pH ортасын анықтап кестені толтырады.

Әр оқушы тапсырманы жеке орындайды.

Берілген тапсырмадағы элементтерді тауып, тапсырмаларды орындайды.

.

1-қосымша

Дескриптор арқылы бағалау барысында

«Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы кері байланыс беріледі.

ЕҚБ. Оқулықтан анықтамаларды көшіріп жазады.

2-қосымша

Дескриптор.

• Натрии оксидінің сумен теңестірілген реакция теңдеуін және қышқылдық-негіздік қасиеттерін жазады.

• Магний оксидінің сумен теңестірілген реакция теңдеуін және қышқылдық-негіздік қасиеттерін жазады.

• Алминий оксидінің сумен теңестірілген реакция теңдеуін және қышқылдық-негіздік қасиеттерін жазады.

• Күкірт оксидінің сумен теңестірілген реакция теңдеуін және қышқылдық-негіздік қасиеттерін жазады

«Жапондық бағалау» әдісі арқылы оқушылар кері байланыс береді

ЕБҚ. көршісінің көмегімен тапсырманы орындайды.

3-қосымша.

Дескриптор.

-Электронды формуласы арқылы жасырынған элементтерді атап, формуласын жазады.

- Элементтердің иондану теңдеулерін жазады.

- +2 тотығу дәрежесін көрсететін элементті жазады

- Электртерістілігі жоғары элементті көрсетеді.

- Берілген элементтердің электронтартқыштық энергиясының диаграмасын салады.

ЕБҚ. Қанның жасушасындағы болатын элементтің атын, формуласын жазады.

электртерстілігін анықтайды

.

.

Слайд

Бейне баян

Химия — Курстар

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/oksidterding-qasietterining-ozgeru-zangdylyqtary

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/bei-organikalyq-ximiya/bei-organikalyq-qosylystardyng-mangyzdy-klastary/lesson/negizder

Мәтін жазылған қағаз.

А 3 маркер

Тапсырма жазылған үлестірме

Оқулық

Геометриялық пішіндер арқылы бағалау

Тапсырма жазылған үлестірме қағаздар.

Соңы 4 минут

Рефлексия «Еркін микрофон» тәсілі арқылы кері байланыс жасау.

Үй тапсырмасын тақтадан көрсету.

оқушылар жаңа тақырып бойынша бір – бір сөйлем арқылы ойларын тұжырымдайды

Үйге тапсырма алады.

Тақырыпты оқу. 46 беттегі №12тапсырма. 50 бет №9,10 тапсырмаларды орындау

Пәні: химия

Сынып: 10

Оқу бағдарламасына сілтеме 10.2 Химиялық реакциялардың өзгеру заңдылықтары.

Бағалау критерийі: 1. Химиялық элемент атомдарын период және топ бойынша радиусын, иондану энергиясын электронтартқыштығын, электіртестілігін және тотығу дәрежесін сипаттайды.

1. Период және топ бойынша химиялық элементтердің қышқылдық-негізді қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіреді

Дағдылар: Білу, түсіну, қолдану

Бағалау критерийі

Дескриптор

1.Химиялық элемент атомдарын период және топ бойынша радиусын, иондану энергиясын электронтартқыштығын, электіртестілігін және тотығу дәрежесін сипаттайды

Химиялық элемент атомдарын период радиусының өзгеруінің себебін сипаттайды.

Иондану энергиясын сипаттамасын түсіндіреді

Электронтартқыштық энергиясының период және топ бойынша өзгеруін сипаттайды.

«Электртерістілік" түсінігіне анықтама береді.

Тотығу дәрежесін түсіндіреді.

2. Период және топ бойынша химиялық элементтердің қышқылдық-негізді қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіреді.

-- «Период» бойынша элементтердің қышқылдық- негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын сипаттап түсіндіреді.

--«Топ» бойынша элементтердің қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын сипаттап түсіндіреді.

Дескриптор

-Берілген реакция теңдеуінің тотығу дәрежесін дұрыс анықтайды. Жауабын түсіндіреді.

- Элементтердің атомдық радиустарының өсу ретін дұрыс анықтайды, жауабын түсіндіреді

- Электронтартқыштық энергиясының өсу ретімен дұрыс орналасқан қатарын тауып жауабын түсіндіреді.

- Қосылыстардың қышқылдық-негіздік қасиеттерін салыстырып жауаптарын түсіндіреді.

Элемент / Элемент оксидтері

Сумен теңестірілген реакция теңдеулері

рН ортасы

1

Натрий оксиді

2

Магний оксиді

3

Алюминий

4

Күкірт оксиді

№

Аты -жөні

Тапсырма №1

Тапсырма №2

Тапсырма №3

Баға

№

Аты -жөні

Тапсырма №1

Тапсырма №2

Тапсырма №3

Баға