Жеңіл түсті металдар металлургиясы. Металлургия және қоршаған орта.

Күні:

География

9 «А» сынып

Сабақ тақырыбы:

Жеңіл түсті металдар металлургиясы. Металлургия және қоршаған орта.

Сабақтың мақсаттары

Тақырыптың негізгі маңыздылығын ашу арқылы мағанасын түсінеді,  есте сақтау әдіс – тәсілдерін үйренуде ойлау қабілеттерін дамыйды және сөйлеу тілдерін байытады

Күтілентін нәтижесі:

Тапсырмалар мен анықтамалар арқылы Жеңіл түсті металдар металлургиясы, металлургия тақырыбын меңгереді, тапсырмаларды орындауға пайдаланады

Негізгі идеялар:

Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту

Сабақта қолданылатын материалдар:

Үлестірмелі материалдар, маркер

Карта

Карточкалар

Оқыту әдістері:

Кім жылдам? «Хан- талапай» (асықтар арқылы)

Миға шабуыл

Жигсо әдісі

• Топтық жұмыс

• Шығармашылық жұмыс

Дерек көздері:

Қосымша тақырыбына берілген материалдар:

www.РефератOff.kz

www.art.kz

Тапсырмалар:

І. Үй тапсырмасын сұрау.

ІІ. Ой қозғау.

ІІІ. Мағынаны тану.

ІV. Топтық жұмыс.

V. Шығармашылық тапсырма.

Сабақтың жоспары

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

(2 минут)

• Шаттық шеңберін жасай отырып, оқушылар топпен жұмыс жасайды. Топтар «Бағдаршам» арқылы бөлінеді.

1-топ: қызыл (Титан)

2-топ: сары (Алтын)

3-топ: жасыл (Платина)

Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу бағдаршам арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу

I Үй тапсырмасын сұрау

(4 мин)

Кім жылдам?

«Хан- талапай» (асықтар арқылы)

I-топ

1 сұрақ. Түсті металдар неше топқа бөлінеді?

(4 топқа: ауыр, жеңіл, бағалы, сирек және шашыранды). Жауап (мыс, қорғасын концентраты, қара мыс, тазартылған мыс, қорғасын тозаңы, электродты мыс қалдығы, күкірт қышқылы және халық тұтұнатын тауарлар).

2 сұрақ. Түсті металлургияның алғашқы ірі кәсіпорындары? ( Риддер полиметал комбинаты, Қарсақбай мыс қорыту зауыты).

3 сұрақ. Ауыр түсті металдарды ата? ( мыс, қорғасын, мырыш, қалайы, никель).

4 сұрақ. Мыс балқыту комбинаттары қандай қалаларда? ( Жезқазған, Балқаш және Өскеменнің кен-металлургиялық комбинатында).

5 сұрақ. Қазақмыс корпорациясының шығаратын өнімдері? (мыс, қорғасын концентраты, қара мыс, тазартылған мыс, қорғасын тозаңы, электродты мыс қалдығы, күкірт қышқылы және халық тұтұнатын тауарлар).

6 сұрақ. Қорғасын, мырыш т. б. кендер қандай кендердің құрамында болады? ( полиметалл)

7 сұрақ. Полиметалл кендер қоры еліміздің қай аудандарында? ( шығыс, оңтүстік, орталық).

8 сұрақ. Қорғасын- мырыш комбинаттарын ата? ( Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты, Риддер полиметалл комбинаты, Шымкент қорғасын зауыты, Жайрем полиметалл кен байыту комбинаты, Зырян полиметалл концентраттары шығаратын кәсіпорын).

II-топ

1. Қазақмыс компаниясы құрамындағы кәсіпорындарды ата? ( Қазақмырыш, Ақтөбе мыс компаниясы, Майқайыңалтын текелі кен өндіру кешені).

2. Жезқазған аймағының қазынасын зерттеген кім? ( Қ. И. Сәтбаев).

3. Өскемен СЭС-ның арзан қуатына байланысты орналастырылған полиметалл өндірісінің орталықтары? (Зырян,Риддер,Өскемен)

4 .Мыстың қалайымен ,никельмен, алюминиймен қорытпалары қалай аталады? (қалайымен-қола, никельмен-мельхиор, алюминиймен-дюралюминий)

5 . Коррозия деген не? Коорозияға төзімді металдарды ата. (Никель, Қорғасын, Қалайы)

6 . Қандай металдардан қорытпалар жасалынады.

(қалайымен қола) (мырышпен жез) (никель мен мельхиор), Алюмеинимен дюр алюминий)

7 . Алюминии мыс күмістер қандай жерде қолданылады.

( медициналық аспаптар, электроника және ядролық техника)

8. Ауыр металдардың қандай ерекшеліктері бар.

(Құрамында пайдалы компонеттердің аз болуы, шикізат көзіне балқыту заводтпры таяу орналасады)

III-топ

1. Флотация деген не? (Флотация (фр. flottation — су бетіне қалқып шығу) — сулы ортадағы бір минералды басқа минералдан ажыратып алу әдісі.

2 . Полиметал өндірісінің басты ауданын атап картадан көрсет.

( кенді алтай, үш ірі орталық Зырян, Риддер, Өскемен)

3. Түсті металдардың өндіру жөнінде әлемдегі орны. (92 сурет кітаптан)

4 . Мыс қоры Қазақстанның қай бөлігінде орналасқан.

( мыс қоры қазақстанның барлық ауданында бар. Орталық пен шығыста)

5 . Металургия деген не?

( барлық құралдар металдан жасалынады, сондықтан метал щыгаратын салалардын үлкен шаруашылық маңызы бар. Олар біртұтас металургия кешені құрайды)

6 . Металургия кешені қанша салаға бөлінеді.

( екі салаға бөлінеді қара және түсті металургия)

7 . Металургия кешенінің ерекшеліктерін атандар.

( 1. Материалды қаржыны еңбекті көп қажет етеді. 2. Өндірісті құрамдастыру. 3. өндірісті шоғырландыру)

8 . Болат қорыту үшін қандай шикізат керек.

( 3 мысал)

Мұғалім берген тапсырманы орындау

ІІ «Ой қозғау» әдісі

Бейне жазба арқылы оқушылардың назарын аударта отырып, ойларын сұрау және сол арқылы тақырыпқа шығу.

Оқушылар бейне жазбаны назар аудара отырып өз ойларын айтады.

IІI Мағынаны ашу.

1. «Жеңіл түсті металдар металлургиясы, металлургия және қоршаған орта" жаңа тақырыпқа байланысты постер әдісін пайдалану.

1 топ.  Жеңіл металдар металлугиясы.

Дүние жүзінде 70-тен астам түсті металл балқытылады.Оларды 14 сала өндіреді.

Алюминий өнеркәсібі – алюминийдің шикізаттары – боксит, нефелин, алунит. Боксит Жеңіл металдар кедерінде пайдалы компоненттер көп болады, тасымалдауға қолайлы, бірақ оны өңдеуге көп мөлшерде электр қуаты қажет, сондықтан жеңіл металдар шығаратын зауыттар энергия көздеріне жақын орналасады.

Титан-магний комбинаты Өскеменде, ең негізгісіне – титан өндіру жатады.

Жылына комбинат 16 мың т титан құйындысын мен қорытпасын шығарады. Титанды әуе-ғарыш саласында, кемелер, сүнгуір қайықтардың қораптары, химиялық құрал-жабдықтар шығарады.

Магний – жасанды жарық көздерінде фотография мен аспап жасауға ( фейерверктер мен бенгал шампандарына) пайдаланады.

2 топ. Бағалы және сирек кездесетін металдар.

Бағалы металдарға алтын, күміс, платина жатады. Алтынды батыстан басқа елдің барлық бөлігінде өндіреді. Барланған қоры – 1700 т (әлемдік қордың 4 %), дүниежүзінде 7 орында, 224 кен орны бар, 68 % мыс және полиметалл кен орындарына тиесілі.

Күмістің Қазақстанда барланған 100 кен орны бар. Күмісті негізінде «Қазақмыс» компаниясының «Жезқазған түсті метал» және «Балқаш түсті метал» бірлестіктері және кенді Алтайда шығарады. Прокат түрлерін, пластинка, фольга, сым, т. б. медицинада қолданылады.

Берилий мен ниобий «атом өнеркәсібінің» металы деп аталады, және электротехника, сағаттың, байланыс құралдарының бөлшектерін жасайды.

Висмут«Оңтүстікполиметалл», «Шымкент» комбинаты экспортқа шығарады.

Рений өнімін негізгі шығарушы – «Жезқазғансирекметалл» кәсіпорны. Барлық өнім АҚШ, Е О және оңтүстік шығыс Азия елдеріне экспортталады. Тығыз, ақшыл-жылтыр, қатты метал.

3 топ. Металургия және қоршаған орта.

Металлургия табиғат кешендерінің барлық құрамдас бөліктеріне әсерін тигізеді. Тау-кен өнеркәсібі топырақ қабатын бұзып, тұтас ландшафттарды «жалмап кояды».

2. Шығармашылық тапсырма.

• Жеңіл түсті металдар.

• Бағалы және сирек кездесетін металдар.

• Металургия және қоршаған орта.

Осы аталған тақырып көлемінде білгендерін постерге түсіріп, әр топтан қорғайды.

«Білім аялдамасы»

(5 минут)

1. Тест (12 сұрақ).

2. Сұрақ-жауап (конверттегі сұрақ).

3.Тапсырма (Венн диаграмасы) ауыр металдармен женіл металдардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын салыстыру.

4. Картамен жұмыс.

Рефлексия

(2 минут)

Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі.

ББҮ кестесін толтыру.

Бағалау

(2 минут)

• Бақылаймын, бағалаймын.

• Оқушыларды бағалауда өз бағасын ортақ балмен есептейді.

• Оқушылар өзін-өзі бағалау парағын толтырады.

Үйге тапсырма

(1 минут)

§23. Жеңіл түсті металдар металлургиясы. Металлургия және қоршаған орта. Кескін картамен жұмыс

• Тапсырманы күнделіктеріне белгілеп алады.