Еуразия- алып материк

Қарасай ауданы Жамбыл орта мектебініңі география пәнінің мұғалімі Ашеева Газиза Бержановна.

Сабақтың тақырыбы: ЕУРАЗИЯ- АЛЫП МАТЕРИК

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Ежелгі материктер туралы оқушылардың білімдерін жүйелей отырып,Еуразия материгі,қоныстануы және зерттелу тарихы туралы білімдерін кеңейту.

Дамытушылық: Материктің географиялық орнын ерекшелігін көрсету арқылы білімдерін,картамен жұмыс жасау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушылардың ұлтжандылық және интернационалдық сезімдерін қалыптастыру.

Сабақтың міндеттері:

• Материктің географиялық орны ұғымн түсіндіру.

• Еуразия материгінің географиялық орнын картадан анықтай алу.

• Шеткі нүктелерінің айырмашылығын,маңызын ашып көрсету.

Күтілетін нәтиже: Сабақ соңында оқушылар материктің географиялық орны,зерттеу тарихы туралы өзгелермен ой бөлісе алады.

Нәтижені бағалау: Оқушылардың еңбегін әрбір кезең бойынша бағалау парағы арқылы көрсету.

Сабақтың типі: Жаңа тақырыпты меңгерту.
Сабақтың әдіс-тәсілі: Салыстыру, картамен жұмыс, әңгімелесу, баяндау.

Пән аралық байланыс: тарих,дүниетану

Сабақтың көрнекілігі: Еуразияның физикалық картасы,фота слайдтар,ежелгі материктер карталары,атлас,қосымша мағұлыматтар.

Сабақтың барысы:

І-Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру,назарын сабаққа аудару.

ІІ-Жаңа білімді қалыптастыру:

Кластер құру.

1. Құрылықтың 1/3 бөлігін алып жатқан

2. Жер шарындағы халықтың ¾ бөлігі қоныстанған

3. Төрт бірдей мұхит қоршап жатқан

4. Біздің отанымыз ҚР жер кіндігі болып саналатын құрлық?

1-Тапсырма: Алдын ала берілген оқушылардың шығармашылық жұмыстарынан.

1-оқушы:Қоныстануы. Адамдардың Еуразия жерін қоныстануы Жерорта теңізінен басталған. Осы жағалауда тұңғыш географиялық түсініктер қалптасып, алғашқы географиялық ұғымдар жиналған. Географиялық ұғымдардың ауқымының кеңеңіне біздің заманымызға дейінгі 2500 жылдарды Крит аралын мекендеген ежелгі минхай халқы негіз салған. Минайлар Египет және Кипер, Сицилия аралдары мен қазіргі Балқан түбегіндегі елдермен сауда қарым – қатынасын жүргізген. Біздің заманымыздың І ғасырында үнділер Суматра мен Ява аралын ашып, қазірі Индонезия жеріне қоныстана бастады. Кейіннен олар Мадагаскар аралын алып, кейбіреулері сонда тұрақтап қалды. Еуразия материгіндегі жаңа жерлерді ашуда ежелгі гректердің де қосқан үлесі зор. Олар Каспий теңізінің жағалауларын, Дунай және Дон өзендерін бойлай жүзді.

2-оқушы:Еуразияқұрлығындағы Ш.Ш.Уалихановтың зерттеулерінен. Орталық Азия жеріне аяқ басу көптеген ғалымдар мен жиһанкездердің арманы болды. Қазақ халқының ағартушы, географ ғалымы Ш.Уалиханов1856 – 59 жылы аралығында Ресей географиялық қоғамының тапсыруы бойынша Орталық Азиянң сол кезеңге дейін жұмбақ қалпында, қалып келген ішкі бөліктеріне саяхат жасады. Тянь – Шань тау жүйесінің Қазақстан мен Орта Азиядағы бөлігін аралаған ғалым Ыстықкөл жағасында болып, одан әрі Қашғарияға аттанған. Қашғарияның алт шаһарына саудагер ретінде жасырынып барған Шоқан көне тарихи кітаптар, энографиялық бағалы бұйымдар, тау жыныстар үлгілерін жинап қайтты.

3-оқушы: П.П.Семеновтың Азияға қосқан үлесі.Н.М.Пржевальский экспедициясының маңызы.

ХІХ ғасырда ғана Орталық Азия табиғатын зерттеу бағытында жүйелі экспедицияның ашқан жаңалығы маңызды болды. Ғалым Орталық Азияда 15 жыл болып, 33 мың км-ге жуық жол жүрген. Тибет пен гоби шөліндегі бірнеше тау жүйелерін анықтап, Хуанхе, Янцзы өзедерінің бастауын тапты. Құммен бірге көшіп жүрген Лобнор көлінің табиғат жағдайларын сипаттады. Прежевальский саяхат кезінде жүрген жолдарын картаға түсірді, олардың координаты мен биіктігін анықтады. Орталық Азияға жасаған 5-ші саяхатының бас кезінде қайтыс болды. Ол қайтыс болар алдында өзін Тянь – Шань тауындағы Ыстықкөлдің жағасына жерлеуді өсиет етіп қалдырды.

Орталық Азия табиғатын зерттеуде орыс ғалымы П.П.Семеновта зор үлес қосқан. Семенов 1827жылы дүниеге келген.Оның бес жасқа толғанда әкесі қайтыс болып,жаңғыз анасымен қалады.Ғалым 13 жасында француз,неміс,ағылшын тілдерін меңгерген.Үйінде жинақталған кітап қорынан әр елдің авторларының еңбектерін өз бетінше сүйіп оқыды.1841жылы Петербург қаласындағы мектепке барды. Мектепті аяқтаған соң жақындарының әскери жолға түсуімен келіспей,Петербург университетінің физика-математика факультетіне оқуға түсті.1848жылы университеті аяқтағаннан кейін өзінің өмірдегі ең алғашқы саяхатын,бірге оқыған жолдасы Н.Я.Данилевскиймен бірге жаяу Петербург пен Москва арасындағы жолдан табиғат байлықтарының түрлерін жинаудан бастады.1849жылдан бастап Семенов Ресейдің үлкен экспедициясының мүшесі болды. Тянь – Шань тауына 2 рет саяхат жасаған. Ұзақ уақыт осы таудың биік нүктесі деп есептелінген, яғни біздің еліміздің ең биік шыңы Хантәңірі шыңын ашқан. Тянь – Шаньның биіктік белдеулерін ажыратып, қар сызығының Альпіден әлдеқайда биік жатқанын анықтады. Ыстықкөл көлінің ағынсыз тұйық, тектоникалық терең көл екендігін дәлелдеген. Осындай зор жетістіктері үшін ғалымның аты – жөніне таудың аты қосарланып берілген. Орта Азиядағы ірі тау жүйесі, биік шың мен мұздық П.П.Семенов – Тянь – Шанский есімімен аталады.

Қоғамдық география

Жер халқы да өзінің алуан түрлілігімен ерекшеленеді. Адамдар қауымдастығының құрылымы ғасырлар бойы қалыптасқан нәсілдік, этностық, діни мәдениеттер мен өркениеттерге бөлінеді. Құрылымының ерекшеліктері бойынша нәрестелер, балалар, жасөспірімдер, жастар, ересектер, қарттар, ұзақ өмір сүрушілер, ер және әйел адамдар болып та бөлінеді. Кеңістіктік шоғырлануы бойынша ауыл, қала, өлке, аймақ, ел, материк халқы деп бөліп көрсетуге болады. Халық динамикасындағы туу және өлім, көші-қон тәрізді үдерістерді атауға болады.

Аталған ерекшеліктердің әрқайсысы әлеуметтік географияның жекелеген бағыттары бойынша зерттеледі. Оның кейбір бағыттары 2-суретте көрсетілген.

Халықтың нәсілдік құрамы 5-сыныпта қарастырылды. Жер халқының этностық және діни құрамы, мәдени ерекшеліктері 7-сыныптың бағдарламасында қарастырылған болатын. Биылғы жылы сендер маңызды демографиялық үдерістерді оқисыңдар.

Дін географиясы

Көші-қон географиясы

Демогеография

Этногеография

Мәдениет географиясы

Геоурбанистика

Дін географиясы

Көші-қон географиясы

Next

Қоғамдық географияның қайсы бағыты туралы айтылып тұр?

Ғылымның бұл бағытында этникалық топтардың белгілі бір аймаққа және өлкеге орналасуы мен саяси, әлеметтік-экономикалық және табиғи факторларға сәйкес басқалармен қарым-қатынасы зерттеледі. 

• демогеографиялық

• этногеографиялық

Жауапты тексеру

Next

• 1

• 2

Коммуникация және рефлексия

Әр сыныптар мен пәндер көлемінде оқу бағдарламасының мақсатына сәйкес келетін ақпараттар, фактілер мен ойларын, пікірлерін ауызша және жазбаша ұсыну. Басқа адамдар ұсынған ақпаратты тыңдап және сәйкесінше жауап қайтара алу қабілеттілігін, басқа адамдардың көзқарасын қабылдай отырып, өз көзқарасын түсіндіру арқылы ортақ ойға келу. Айтылған ойларды, пікірлерді, оқиғаларды ой елегінен өткізу арқылы шешім қабылдау немесе ой толғаныс нәтижесінде іс-әрекет жасау.
Критериалды бағалау технологиясы оқушы бойындағы үрейленуді басады және мұғалімді «төрешілік» қызметінен босатып, оқушы бойында өзін-өзі бағалау, өз іс-әрекетіне баға беру, жауапкершілік қабілетінің дамуына ықпал етеді.
Критериалды бағалау жүйесі бұрынғы бағалауға қарағанда қалыптастырушы және жиынтық бағалаумен ерекшеленеді. Қалыптастырушы бағалау оқытуды, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған болса, жиынтық бағалау мақсатты баға қою және сертификаттау немесе оқытудың алға жылжуын тіркеу үшін оқыту қорытындысын шығару үшін қажет. [МАН, 55 бет]
Жалпы қалыптастырушы бағалау сабақ жүйесінде жеке қарастырылмайтын, сабақпен қатар жүретін үрдіс. Қалыптастырушы бағалаудың (оқыту үшін бағалау) маңызы – білім беруді, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту, мақсаты–оқытудың қиындықтарын анықтау,оқыту бағдарламасының мазмұнын және білім беру стилін білу,болжау мен сұрыптау, жетістікке жеткендігін көрсететін кері байланыс. Бағалаудың мәні – бақылау, алынған мәліметтердің интерпретациясы, бұдан арғы іс-әрекеттерді анықтау үшін қолданылуы мүмкін шешімдерді
қорытындылау. Ол оқушының жаңа сабақты, тарауды қалай меңгеріп жатқандығын жүйелі түрде бақылап, қадағалап отыру. Жиынтық бақылау жұмысына дейінгі оқушының білім деңгейін қалыптастыру, дамыту, жетілдіру. Қалыптастырушы бағалау жұмысы сабақтың толық бөлігін қамтуы міндетті емес. Ол сабақтың басында , сабақтың ортасында , сабақтың соңғы бөлігінде жүргізіледі.Уақыт көлемі тапсырма деңгейіне сәйкес 5-10 минут болуы мүмкін. Сабақ барысында қалыптастырушы бағалаудың формальді, формальді емес әдістерін тиімді әрі жүйелі қолдану қажет. Мәселен,4-сынып бойынша дүниетанусабағында «Татулығы жарасқан ұлттар» тақырыбын өту кезеңінде оқушылардың білім деңгейін бақылау мақсатында алынған қалыптастырушы бағалау критерийін қолдандым:
Тапсырма: Мәтін бойынша өз көзқарастарын тұжырымдау
Оқу мақсаты Критерийлер Дескрипторлар Жетті Талпынады Қорытынды

Мәтіндегі негізгі ойды анықтау

Мәтіннің стилін анықтау

Мәтіннен берілген сөздерге талдау жасай алу
Жасырын, ашық тест орындау

Қазақстандағы ұлттардың татулығы жайлы тың ақпарат бере білу.
Сабақта қалыптастырушы бағалауды жүйелі өткізу – жиынтық бағалаудың нәтижелі,сапалы болуының баспалдағы. Жиынтық бағалау тоқсан соңындағы оқушы білімінің жетістігін саралайтын жұмыс, ендеше осы жұмыстың бастауы негізі қалыптастырушы бағалауда қаланады. Бүгінгі таңда оқушы білімін критериалды жүйе бойынша бағалаудың өміршеңдігі мен ұтымдылығы дәлелденіп отыр.Деңгейлік курсты оқып келгеннен кейін мектептегі бағалау тұрғысынан ойымның өзгергенін ортаға салғым келді.
Жеке тұлға тәрбиелеуде тіл құзыреттілігінің маңызы ерекше екені белгілі. Әлеуметтік топтарда, қоғамдық түрлі әлеуметтік орындарда тұлғалармен қарым-қатынас жасауды және әрекет етуді қамтамасыз ететін ана тілін және басқа тілдерді меңгеру – заман талабы. Олай болса, білім алушының тіл құзыреттілігін жетілдіруге критериалды бағалау жүйесінің ықпалы өте зор.