5. Ба?ытын жыл мезгіліне байланысты ?згертетін жел.
6. Атмосфераны? т?менгі ?абаты.
7. Атмосфералы? жа?дайды ба?ылайтын станция.
8. Т?улігіне ба?ытын 2 рет ?згертетін жел.
9. Е? жо?ары ж?не т?менгі температура айырмасы ?алай аталады?
- Сонымен, балалар с?зж?мба?ты шешу ар?ылы саба?ты? та?ырыбын аны?тады?. Б?гін біз атмосфера та?ырыбында білетінімізді еске т?сіріп, атал?ан та?ырыпты ?орытындылаймыз.
ІІ-ТАПСЫРМА
Ж?мба?тар шешу.
Ж?мба?тар.
1. ?ара алып жар?ыратып,
Жасын атып к?ркірейді
Суды сай?а сар?ыратып
Демі ш?пті сілкілейді. (Б?лт)
2. ?у?де а? мамы?,
?алба?тап ?шады
?анаты талып,
Жерді барып ??шады.(?ар)
3. Аспаннан домалап,
К?п монша? т?гілді.
Бусанып,жон-алап,
Терілді,керілді.(Жа?быр)
4. Жар?ылдан со? жа?а?ы,
Су?а б?кті бар алап.
К?кте т?рлі жола?ты,
?рнек т?рды ?аламат. (кемпір?оса?)
5. Керегінше сіміресі?,?анбайсы?,
Онсыз жерде ?мір с?ре алмайсы?. (Ауа)
Ол кеме,орман шулайды,
Тол?ып те?із тулайды,
Ешкім оны ?умайды.(Жел)
ІІІ-ТАПСЫРМА.
Жер шарын жан-жа?ынан _______________деп аталатын ауа ?абы?ы ?оршап жатыр. ??р?а? ауа к?леміні? азот___%, оттегі ___%, к?мір ?ыш?ыл газы_____%, ?ал?аны бас?а газдар.
IV-ТАПСЫРМА.Жел ?рнегін ??ру
Жер бетіндегі ауаны? горизонталь ба?ытта бір жерден екінші жерге ауысуы _________________ деп атайды.
Желді? ба?ытын мен жылдамды?ын___________ деп аталатын ??ралмен аны?тайды.
Наурыз айында жел батыстан 9 к?н,о?т.батыстан 5 к?н,солт.батыстан 6 к?н,солт.шы?ыстан 4к?н, шы?ыстан 3 к?н,о?т.шы?ыстан 2 к?н, о?т?стіктен 2 к?н. 1 к?н - бір клетка.
V-ТАПСЫРМА.Температура амплитудасын аны?тау.
_____________-температураларды к?рсететін цифрларды? айырмасы емес,оларды? бір-бірінен алша?ты?ы.
1. Т?уліктегі е? жо?ар?ы температура +30С, е? т?мен температура +10С
2. Т?уліктегі е? жо?ар?ы температура +10С,е? т ?мен температура -15С. Т?уліктік амплитуданы есепте.
VІ-ТАПСЫРМА.Т?уліктік орташа температураны аны?тау.
5. Бағытын жыл мезгіліне байланысты өзгертетін жел.
6. Атмосфераның төменгі қабаты.
7. Атмосфералық жағдайды бақылайтын станция.
8. Тәулігіне бағытын 2 рет өзгертетін жел.
9. Ең жоғары және төменгі температура айырмасы қалай аталады?
- Сонымен, балалар сөзжұмбақты шешу арқылы сабақтың тақырыбын анықтадық. Бүгін біз атмосфера тақырыбында білетінімізді еске түсіріп, аталған тақырыпты қорытындылаймыз.
ІІ-ТАПСЫРМА
Жұмбақтар шешу.
Жұмбақтар.
1. Қара алып жарқыратып,
Жасын атып күркірейді
Суды сайға сарқыратып
Демі шөпті сілкілейді. (Бұлт)
2. Әуәде ақ мамық,
Қалбақтап ұшады
Қанаты талып,
Жерді барып құшады.(Қар)
3. Аспаннан домалап,
Көп моншақ төгілді.
Бусанып,жон-алап,
Терілді,керілді.(Жаңбыр)
4. Жарқылдан соң жаңағы,
Суға бөкті бар алап.
Көкте түрлі жолақты,
Өрнек тұрды ғаламат. (кемпірқосақ)
5. Керегінше сіміресің,қанбайсың,
Онсыз жерде өмір сүре алмайсың. (Ауа)
Ол кеме,орман шулайды,
Толқып теңіз тулайды,
Ешкім оны қумайды.(Жел)
ІІІ-ТАПСЫРМА.
Жер шарын жан-жағынан _______________деп аталатын ауа қабығы қоршап жатыр. Құрғақ ауа көлемінің азот___%, оттегі ___%, көмір қышқыл газы_____%, қалғаны басқа газдар.
IV-ТАПСЫРМА.Жел өрнегін құру
Жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге ауысуы _________________ деп атайды.
Желдің бағытын мен жылдамдығын___________ деп аталатын құралмен анықтайды.
Наурыз айында жел батыстан 9 күн,оңт.батыстан 5 күн,солт.батыстан 6 күн,солт.шығыстан 4күн, шығыстан 3 күн,оңт.шығыстан 2 күн , оңтүстіктен 2 күн. 1 күн - бір клетка.
V-ТАПСЫРМА.Температура амплитудасын анықтау.
_____________-температураларды көрсететін цифрлардың айырмасы емес,олардың бір-бірінен алшақтығы.
1. Тәуліктегі ең жоғарғы температура +30С, ең төмен температура +10С
2. Тәуліктегі ең жоғарғы температура +10С,ең т өмен температура -15С. Тәуліктік амплитуданы есепте.
VІ-ТАПСЫРМА.Тәуліктік орташа температураны анықтау.
Сағат 1-де -10 С, 7-де -18 С, 13-те -6 С, 19-да 12 С
Сағат1-де +3С, 7-де -5С, 13-те +15С, 19-да 10С.
VІІ-ТАПСЫРМА.
Кесте бойынша жылдық орташа температура мен орташа жылдық амплитуданы есептеңдер.
VІІІ-ТАПСЫРМА. Теңіз деңгейінде ауаның температурасы 20 С. 3 км биіктікте температура қандай болады?
ІХ-ТАПСЫРМА.Атмосфералық қысымды табу.
1. Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы_________деп аталады.
2. Теңіз деңгейінен 150 м биіктікте атмосфералық қысым 750 мм болса, 4км биіктікте атмосфералық қысым қандай болады?
