Сабақтақырыбы:ОңтүстікАмериканыңішкісулары
Мақсаты:ОңтүстікАмериканыңөзен мен көлдерінетүсінікбереотырып, ішкісуларыныңорналасуерекшеліктерінанықтау.
Білімділік:оқушылардыңөздігіненойлауға, қорытындыжасауғатеориялықбілімдерінқолдануғажағдайжасау.
Дамытушылық:оқушылардыңшығармашылыққабілеттеріндамыту.
Тәрбиелік:өзен-көлдерділастануданқорғауғатәрбилеу.
Құрал-жабдықтары:физикалықжартышаркартасы; ОңтүстікАмериканыңфизикалықкартасы;компьютер, өзендер: «Амазонка», «Ориноко», «Парана», «Анхельсарқырамасы»; бағалаупарағы.
Сабақтыңәдісі:ізденушілік, көрнекілік, қосымшаақпарат
Сабақтыңформасы:жеке, жұппен, топпен.
Сабақтыңтүрі:жаңабілім берусабағы.
Негізгіұғымдар:Амазонка, Парана, Ориноко, Магдалена, Игуасу, Анхель, Титикака.
Пәнаралықбайланыс: биология, математика, әдебиет.
Сабақбарысы:
ІҰйымдастыру.Оқушылардыгеометриялықфигураларарқылытопқабөлу./2 мин/
ІІ Үйтапсырмасынтексеру.«Сұрақтықағып ал!»ойыныарқылыөткентақырыпты тексеру.3 ұпай/3 мин/
| І топ | ІІ топ |
| 1) Суықағыстыңәсеріненпайдаболған шөлқалайаталады?Жауабы: Атакама 2) Анд тауыныңбатысжағалауынамұхиттыңжақындығынақарамастанжауын-шашын неге аз түседі? Жауабы: Перуансуықағысыныңәсері 3)Лама, кондор, шиншиллы қайдамекендейді?Жауабы:Анд | 1)ОңтүстікАмериканыңклиматынқалыптастырушыфакторлары?Жауабы: географилықендік, жербедері, ауамассалары, мұхиттықағыс. 2) ОңтүстікАмериканыңклиматынажербедеріқалайәсеретеді?Жауабы: шығысбөлігіжазықтар мен батысбөлігітаулардыңбасымболыпкелуі 3)ОңтүстікАмерикаматеригінқандайклиматтықбелдеулеркесіпөтеді?Жауабы: экваторлық, тропиктік, субтропиктік, қоңыржай |
ІІІ Үйтапсырмасынқорытындылау.«не білдік?»әртоптан 1 оқушықорытындыжасайды. /2 мин/
ІҮЖаңасабақтымеңгеру.ЫбрайАлтынсариннің «Өзен» өлеңіненүзінді:
/3мин/
Таулардан өзен ағар сарқыраған,
Айнадай сәуле беріп жарқыраған.
Жел соқса, ыстық соқса, , бірқалыпта,
Аралап тау мен тасты арқыраған.
Көңілің суын ішсең ашылады,
Денеңде бар дертіңді қашырады.
Өксіген , оттай жанған жануарлар
Өзеннен рақат тауып басылады.
Тапсырма:осы өлеңшумақтарында не туралыайтылған? – өзен.
Сабақтыңтақырыбы: «ОңтүстікАмериканыңішкісулары» (дәптергежазу)
Жаңа сабақ
Өзендері.Материктің батысындағы Анд таулары Атлант және Тынық мұхит арасындағы басты суайрық жота болғандықтан өзендерінің барлығы дерлік Атлант мұхитына құяды. Атлант мұхитына және оның Кариб теңізіне материктің Амазонка, Парана, Ориноко, Магдалена сияқты ірі өзендер құяды.Анд тауларынан басталатын Амазонка Жер шарындағы ең мол сулы өзен болып табылады: төменгі арнасында өзен арнасы арқылы бір секундта 220000м су ағып өтеді. Оңтүстік Америкада көлдер өте көп емес. Анд тауларында ірі тектоникалық Титикака көлі орналасқан. Көл атауы аймара үндістерінің тілінде «қалайы алаңы» дегенді білдіреді.Бұл атау судың ерекше түсіне байланысты қойылған. Титикаканың оңтүстігінде жазғы ыстыққа кеуіп қалатын Поопо тұзды көлі бар.Материк жағалауында мұхиттан бөлініп қалған лагуналық көлдер орналасқан, олардың ең ірісі –Маракайбо. Оның түбінен мұнай өндіреді.
1. Топпен жұмыс.Карташада берілген тапсырманы постерді қорғау арқылы картадан көрсету. (тақтаға ілу)
3 ұпай 7мин /4+3/
№2 Оңтүстік Американың өзендері. Картадан көрсет. |
2. «Танып ал да, атыната». Суреттердіанықтаукескі картаға түсіру.
3 ұпай /5 мин/
1 2 3 4 5
Дұрыс жауап:1-Маракайбо; 2-Титикака; 3-Амазонка; 4-ПаранаибаьжәнеРиу-Гранди, и Парана; 5-Уругвай и Рио-Негро, и Ла-Плата
3. «Жұбыңдытексер: Жұмыс дәптерден 1 - топ 15
2 - топ 16 тапсырманы орындау.
Сергіту сәтІ:
4.Есеп шығару: 1 топ Амазонканың бастауының биіктігі теңіз деңгейінен.м, сағасының биіктігі.м, өзеннің құламасын анықта.
2 топ Анхель өзенінің ұзындығы.км, өзенннің еңістігін тап.
5.«Адасқан объектілер»сәйкестендір.3ұпай /3 мин/
Ориноко 1. Сарқырама
Маракайбо 2. Өзен
Игуасу 3. көл
Парана 4. Өзен
Амазонка 5. Сарқырама
Анхель 6. Өзен
Поопо 7. Көл
6.Бекіту. «Ой толғау» шығармашылықтоппенжұмыс. 3ұпай /5 мин/
Оңтүстік Америка материгінің картасына оқушылар стикер арқылы түсінгендерін жазады.
7. Қорытынды. Геодиктант10 ұпай /5 мин/
1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … жаңбыр.
2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені … . Амазонка
3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км. 6480 км
4.Амазонканың ең ірі сол жақ саласы … 2300 км, ең ірі оң жақ және жалпы ең ірі саласы … 3230 км.Риу-Негру, Мадейра
5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені … . Парана
6. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені …. . Ориноко
7. Ориноконың бастауын бірінші рет … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген. 1954
8.Материктің ең ірі көлі … – Анд таулы үстіртінде … м биіктікте орналасқан. Титикака, 3800
9. Титикака көлінде …, алПооподаөте … болып келеді.тұщы, тұзды
10.Суық тұздылығын өлшейтін құрал …. промилле
8. Үйге тапсырма:§40 оқу, 157 беттегі 3,4,5 сұрақтарға жауап беру.
9.Бағалау:Жұлдызша1-8 «5»
1-6 «4»
1-4 «3»
10.Әр түрлі түстерді таңдау арқылы оқушылардың көңіл-күйн білу:
1.Сары-бүгінгі сабақта көңіліңіз ақ жарқын,қуанышты,тақырыпты өте жақсы меңгердіңіз.
2.Жасыл-бүгінгі сабақ сізге өте қатты ұнады,байсалды, мейрімді жансыз.
3. Көк-тақырыпты сәл түсінбедім, бірақ сабақ қызықты болды.
4. Қызыл-бүгінгі сабақта көңілініз шаттыққа толы,жақсы баға алуға тырыстыңыз.
5. Ақ-жүзінізден сабақты өте жақсы меңгергеніңіз байқалады,көңіл-күйіңіз қуанышқа толы жансыз.
1 топ: Оңтүстік Американың көлдері постер құрып, картадан көрсет.
2 топ: Оңтүстік Американың өзендері постер құрып, картадан көрсе
Ішкі сулары
