География ?леміне саяхат!
География курсы бойынша 10-сынып о?ушыларыны? ал?ан білімдерін ?айталау, ?орытындылау, материалды ме?геру д?режесін тексеру, п?нге ?ызы?ушылы?ы,логикалы? ойлау ?абілетін дамыту,сынып лидерін табу ма?сатында «География ?леміне саяхат»саба?ы ?ткізілді.
К?рнекілік ??ралдар ретінде та?да интерактив та?та, сандар жазыл?ан кестелер,карточкалар,плакаттар, марапаттау ?а?аздары пайдаланылады.
Саба? барысы: а) ?йымдастыру. (о?ушылармен м??алімдерді орналастыру)
?) м??алімні? кіріспе с?зі.Б?гінгі ?ортындылау –«География ?леміне саяхат»та?ырыбына арнал?ан саба? ойын т?рінде ?теді.Саба? бойы географиядан ал?ан білімдері?ді ?олдана отырып, ?ойыл?ан ?ойыл?ан с?ра?тар?а жауап бері?іздер.География саба?ында ал?ан білімдері?ізді мына турларда к?рсете аласыздар. 1«Б?йге»;»; 2«Ойлан тап»; 3-«Жор?а»; 4-«Кім жылдам» 5 -5«Деватты? тапсырма. 6- «Ой ?оз?ау» 7-«Апат?а ?шыра?андар?а к?мекке ?мытылу»;.
?атысушылар 10 «а» «?»сыныбынан барлы?ы 10 о?ушы
1-тур – «Б?йге» тез жауап берген о?ушы 10 ?пай алады
1. Ауа ?ысымын ?лшейтін ??рал (барометр)
2.Атмосфераны? т?менгі ?абаты(трофесфера)
3. Африканы? ?нді м?хитында?ы аралы(Мадагаскар)
4. Д.ж е? ?лкен ш?лі(Сарарха)
5.Тау жыныстарыны? жасы ?алай ажыратылады (абсолюттік,салыстырмалы)
6. Е? ежелгі материктер (лавразия,гандвана)
7. Ауа ?ысымын ?лшейтін ??рал (бараметор –анероид)
8. Солт?ст?стік Америкада?ы т?бек (Аляска)
9. «Фиат» автомобиль фирмасы ?ай мемлекетте орналас?ан (Италия)
10. Ысты? су мен бу о?тын -о?тын ат?ылап т?ратын б?ла? (гейзер)
11. Е? кіші материк (Австралия)
12. ?.Р таби?ат зоналары (орман дала, дала, ш?л- ш?лейт)
13. Жер бедеріні? ?алыптасуына ?сер етуші к?штер (ішкі, сырт?ы)
14.Доссор Ма?атта не ?ндіріледі? (м?най газ)
15. Жауын- шашын мол т?сетін елді мекен (Черапунджи)
16. Жылы жерде ж?ретін ??с (тырна)
17. Емен ?анша жыл жасайды (2000ж)
18. ?ор?алжын ?оры?ында ?я салатын ??с (?о?и?аз)
19. Сірі?ке шырпысы ?айсы а?аштан жасалады (к?ктерек)
20. Физикалы? –географиялы? таби?и айма?ты? жиынты?ын зерттейтін сала (ландшафт)
1-тур бойнша ?пайы аз бір о?ушы сайыстан шы?ады
2-тур «Ойлан тап» ж?мба?ты шешіп жауабын 2 тілде айту
- Бар ма, жо? па,Оны аны? білмейсін,
Ол жо? жерде.?мір с?ріп ж?рмейсі? (ауа,воздух air)\
2.?осып алып к?з Бірі жары?та к?реді,Бірі ?ара??ыда к?реді
(ай,к?н-луна,сольнце moon,sun)
3. Жарытысы жадыратып н?р себеді,?ал?аны ?ара ма?пал б?ркенеді
(т?улік –сутка day)
4.Бейнесі суда дірілдейді,?арма??а біра? ілінбейді (ай-луна moon)
5. Алып кілем,г?лге толы.?сті кіле? (жер-земля earth)
6. Келістіріп ?рнегін, ??рып ?ойды ?рмегін(кемпір?оса?-радуга -)
7. Айт?аны?ды айнытпай, ?айталайды ?зі?е
Тіл ?ат?анмен ?аймы?пай, к?рінбейді к?зі?е (жа??ыры?- эхо- )
8. ?ия шы?нан ??лайды,тасты б?зып арыны,А? жалданып тулайды,
??ла? жарар сарыны(сар?ырама- водапад-)
9.Суда ?ал?иды,жылыда бал?иды(м?з-лед ice)
10.Жауын жауса тыс?а шы?ады, жаумаса оны б?рыш?а ты?ады(?ол шатыр –зонтик, umbrella)
11.То??а?ты таниды,беті ?олын ?ариды (аяз, мороз-freeze)
Б?л турдада ?пайы аз бір о?ушы шы?ады.
3-тур. «Жор?а»
Корточкада?ы с?ра?тар?а жауап беру
- .(20) Т??ірегін су ?орша?ан ??рлы? (арал)
- . (20) жер бетінде шы?ып а?атын м?лдір таза су (б?ла?)
3 (20) Урбандалу дегеніміз не?(?ала хал?ыны? ?суі)
4 (30) Климат т?зуші факторлар (к?н радиациясы, атмосфера цикуляциясы,жер бедері)
5. (30) ?.Р 7-ірі ?зенді ата (Ертіс, Есіл, Тобыл, Іле, Шу, Сырдария, Жайы?)
6. (40) ?.Р.е? биік –е? т?мен жері (Хант??ірі -6995м)(?ара?ия ойысы-132м)
- .(40)ХIХ?асырды? 50-60жыл/а Жо??ар Алатауы мен Іле ??ірін зерттеп, Іле Алатауында?ы жануарларды? биіктікке таралу сызбан?с?асын жаса?ан зерттеуші (Ш.Уалиханов)
- .(40) Жер беті тегіс, онда кішігірім ойпа?дар кездеседі, б?ларды? кейбіреулерін к?л алып жатыр.Зонада 6000 астам к?л бар.?зендер т?гелдей ?ар суымен толы?ады.Б?л ?.Р. е? жа?сы игерілген зоналарыны? бірі.Ол ?ай зона (Орманды дала зонасы)
Б?л турдада ?пайы аз бір о?ушы сайыстан шы?ады
4-тур «кім жылдам»Берілген с?здерді д?рыс о?ып, 2-тілде атаса-20 ?пай,егер 1-тілде атаса 10-?пай беріледі.е? аз ?пайы бар о?ушы бастайды
-Лада-дала-улица-street, аут-тау-гора,-mountain. ерж-жер-земля- earth.лопяр-поляр-,polar- т?бл-б?лт-облока-cloud, лара- арал-остров-, теб?к- т?бек-, зеті?-те?іез-море-sea. отаж- жота-возвышенность-, ?кн-к?н-сольнце-sun, з?не-?зен,-река-lake. а?ал-?ала-город -city.
5-тур. «Ой ?оз?ау»
- Айжан мен Маржанны? ?келеріні? аттарын ата. Айжан мен Маржан – Ас?ар мен М?ратты? ?ыздары. Айжан Ас?арды? ?ызынан 2 жас кіші болса, б?ларды? ?р?айсысыны? ?келеріні? аты кім?
- ?ш а?айынды. Арман, Аян, Аслан а?айынды ?шеуі ?р сыныпта о?иды. Аслан Арманнан, ал Аян Асланнан кіші емес. Б?л ?йді? ?лкені, ортаншысы, кішісі кім?
- ?ай ауылды? балалары? ?ділет, Еркін, Ерлан ?шеуі лагерьде кездесті. Б?ларды? біреуі – Харкиннен, екіншісі – Тайпа?тан, ?шіншісі – Мергеннен келген. Ерлан мен Харкиннен келген Еркін екеуі бір б?лмеге орналасты, б?ларды? екеуі де Тайпа?та болып к?рмегендігі болса, ?ай бала ?ай ауылдан келген?
- Олар ?андай ба?а алды? ?сем, Арда?, Анар ?шеуі математикадан ба?ылау ж?мысынан ?андай ба?а ал?анын с?ра?анда, м??алім: “Еш?айсысы? жаман ба?а ал?ан жо?сы?дар, біра? ?р?айсы?ны? ба?а? ?р т?рлі. ?семні? ба?асы «3» емес, ал Анарды? ба?асы «3»-те «5»-те емес”, – деді. Сонда ?ркім ?андай ба?а ал?ан?
- Т?нге ?арай бір отбасы к?пірге келеді. ?кесі оны 1 минутта, анасы 2 минутта, бала 5 минутта, ал ?жесі 10 минутта ?теді. Оларды?
- ?олында бір ?ана ?ол шамы бар. К?пір тек екі адамды ?ткізе алады. Отбасы осы к?пірден 17 минутта ?алай ?теді?
6-тур «Деватты? тапсырма»
Бір шалды? т?рт ?лы болыпты. Бір к?ні шал ?лдарын жинап алып:
- Мен ?артайдым. Біреуі?ні? ?й иесі болатын уа?ыттары? жетті. Кімні? а?ылы байлы?ына сай болса, сол м?рагерім болады. ?р ?айсы? ма?ан байлыктары? мен а?ылдылы?тарынды к?рсетулері? керек,— дейді.
?лкен ?лы асыл тас сал?ан ж?зігіні? к?зін к?рсетіп:
- Міне, мені? байлы?ым. Ал кім бай болса, сол а?ылды,—дейді.
Екінші ?лы асыл киімдерін киіп, ?деміленіп келеді де:
- Мені осы т?рімде к?ргендер а?ылым мен байлы?ымны? алдында бас иеді,— дейді.
?шінші ?лы к?міспен ж?не алтынмен аптал?ан белдігін буынады да:
- М?ндай белдікті ешкім, еш?ашан буынып к?рген емес,—дейді.
?кесі ?лкен балаларына ?арап, басын шай?айды да, е? кіші ?лына б?рылып: - Сен неге ?ндемейсі?? Сен ?андай байлы?ы?мен ма?танасы??— дейді.
Сонда кенжесі:
- Менде асыл тасты ж?зік те, с?нді киім де, алтын-к?міспен аптал?ан белдік те жо?. Тек ж?мыс?а жарамды екі ?олым бар, кайрат-жігерге толы ж?регім
бар,— дейді. Шал?а кенже баласыны? тап?ыр да ойлы с?зі ?найды.
- Ж?мыс істей білген адам ж?тамайды, -деп, ?зіні? кенже ?лын ?й шаруасын бас?ару?а м?рагерлікке атайды.
?лкен балаларына інісіні? айт?анынан шы?пай, талабын орындауды ?сиет етеді.
7-тур «Апат?а ?шыры?андар?а к?мекке ?мтылу»
1.Европадан Австралия?а келе жат?ан кемеде ?рт болды.кеме координаты 80\0гр ш.б пен 40/0 о.е еді. Кемеге к?мекке бару ?шін,ол ?ай жерде екенін аны?та?ыз ( Кергелен аралына жа?ын ма?ында)
2. Те?ізшілер ішінде хаты бар ш?лмек тауып алды.Апат?а ?шыра?андар к?мек с?ра?ан. Ш?лмекке кірген су кейбір ?ріптермен сандарды ?шіріп жиберген, онда тек 42 е.ж?не 157 б.Жа?а. аралы деген ?зінділер ?ал?ан. Кеме ?ай жерде апат?а ?шыра?ан ?(Тасмания аралыны? ма?ында)
3.Сол т?стік Америкадан шы??ан саяхатшылар кемесі Атлант м?хитымен ж?зіп 70 с.б тан 40 о.е апат?а ?шырайды.Ол ?ай жерде?