Cыныптан тыс жұмыс

Тақырыбы: «НЕ? ҚАЙДА? ҚАШАН?»

Мақсаты: Оқушылардың география пәніне алған білімдерін сынау, ойлау,

топпен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіру, сөйлеу мәдениетін жетілдіру.

Ойынға 9 сынып оқушыларынан екі топ қатысады

Жарыс кезеңі мынадай ретпен жүргізіледі.

1. Оқушыларға 2 түрлі қағаз қиындыларын тарату.

Бір қағаз қиындылары сәйкес келген оқушылар бір топқа ұйымдастырылады.

2. Құрылған екі топты үстел басына шақыру. Топ мүшелері өздерін таныстырады (аты-жөнін, сыныбын). Бұдан соң әрбір топ өз тобына ат қойып, топ басшысын сайлауға тиіс. Топтың аты географияға байланысты болуы керек.

І топ. « Хан тәңір »

ІІ топ. « Сарыарқа»

Топ басшысын таныстыру.

Мұғалім: Тек сәттілік, қатысыңдар сайысқа,

Мықты болсаң, қабырғаңмен қайыспа.

Оқу керек, білім керек қашанда,

Ол болмаса, сайыс деген сайыс па?

Ғылымның сырын ұғына,

Шығыңдар білім шыңына.

Дарындылық пен тапқырлық

Жеткізеді сіздерді

География сырына.

Сонымен, құрметті топ мүшелері «Не? Қайда? Қашан?» географиялық жарысымызды бастаймыз! Бүгінгі ойынымызда күрделі де қызықты география пәнінен бұрын алған білімдеріңізді сынаққа салып, күш сынасасыздар.

Ендеше, жарыс ережесімен таныс болыңыздар.

Ойын 5 кезеңнен тұрады.

І кезең. «Не? Қайда? Қашан?».

ІІ кезең. «Ең,ең,ең,....».

ІІІ кезең. «Кім жылдам?».

ΙV кезең. «Тапқыр болсаң, тауып көр!» Бейне сұрақ (берілген уақыт-1 минут).

V кезең. Топ басшыларының сайысы.

VІ кезең. Жанкүйерлер сайысы.

Ойлануға уақыт беріледі, әрине жылдамдықты талап ететін «Ең,ең,ең,...», «Кім жылдам?» турларынан басқасына.

Тапсырма оқылғаннан кейін жауаптарыңыз бірден дайын болса, қолдарыңызды көтеріп жауап беруге тиіссіңдер. Егер жауап дұрыс болмаса, екінші топ жауапты түзетуіне болады. Бұл жағдайда ұпай дұрыс жауап берген топтың пайдасына шешіледі. Әрбір дұрыс жауап-1 ұпай. Ережені бұзғаны үшін 1 ұпай жоғалтады. Ойын ережесі түсінікті ме? Түсінікті болса, жалаушаларыңызды көтеріңіздер!

Сонымен, І кезең. Не? Қайда? Қашан?.

І топ.

1.Қ.Р. шекарасының ұзындығы қанша? (2724,9 мың км²)

2. Қазақстанның тәуелсідігін алған жыл . (1991 ж)

3.Қазақ халқының тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіров қашан ғарышқа ұшты? (1991 жылы 10-қазанда)

4.Тоқыма, былғары, аяқ-киім, тігін қай өнеркәсіптің салалары? (Жеңіл өнеркәсіптің)

5.Қ.Р. Қанша облыстан тұрады? (14)

6.Демография дегеніміз не? (Демос-халық, графо жазамын)

7.Республика халқының саны қанша? (16 млн 800 мың адам)

8. Қазақстанның ең ірі миллионер қаласы. (Алматы)

9.Республикадағы халықтың тығыздығы 1 км² қанша адамнан келеді? (5-6 адамнан)

10.Қазақстанда қазақтардың көп орналасқан жері. (Оңтүстік Қазақстан)

12.Қазақстандағы мұнай өңдеу зауыттарын қайда орналасқан? (Атырау. Шымкент. Павлодар)

13. .Кенттену, агломерация дегеніміз не? (Қалалар мен қала халқының өсуі)

14. Жер шарындағы барлық төрт мұхит жуып жатқан материк. (Еуразия).

15.Оңтүстік Америка мен Солтүстік Американы бөліп тұрған не? (Панама каналы).

16.Ф. Магеллан жер шарын қашан айналып шықты? (1519-1522).

17.Африка мен Еуропаны бөліп тұрған бұғаз (Гибралтар).

18.Азия мен Еуропаны бөліп тұрған таулар (Урал).

19. Оңтүстік Американың байырғы тұрғындары кімдер? (үндістер).

20. Солтүстік Америка ертедегі қай материктің бөлігі? (Лавразия).

ІІ топ.

1.Қазақстанның алғашқы астанасы? (Орынбор)

2.Қазақстанның ең биік шыңы қайда орналасқан? Тянь-Шань тауындағы Хан тәңірі шыңы (6995)

3.Қазақстан қанша елмен шектесіп жатыр? (5)

4.Бұқтырма су қоймасы қай өзеннің бойында орналасқан? (Ертіс)

5. Мұнайдан не алынады? (Жағар және жанар май)

6.Көмірдің мол қоры шоғырланған? (Қарағандыда)

7.Ауыр металдарға не жатады? (Мыс, қалайы, қорғасын, мырыш, никель)

8.Рентген зауыты қайда орналасқан? (Ақтөбеде)

9.Таразы зауыты қайда орналасқан? (Көкшетауда).

10. Астанада ЕЫҚҰ-ның саммиті қашан болып өтті? (2010 жылы желтоқсанда).

11. Алюминий зауыты қайда орналасқан? (Павлодарда)

12. Еуразия мен Солтүстік Американы бөліп тұрған бұғаз (Беринг).

13.Фонтан түрінде оқтын-оқтын атқылап тұратын ыстық бұлақтар. (Гейзерлер) 14.Африканы алғаш ашқан кім? (Васко да Гама).

15. Ұлы көлдер қайда орналасқан? (Солтүстік Америкада).

16. Қай материк екі дүние бөлігінен тұрады? (Еуразия).

17. Етікке ұқсайтын түбек қалай аталады? (Аппенин).

18.Жердің тас қабаты, жер қыртысы қалай аталады? (Литосфера)

19.Жердің кішірейтілген бейнесі. (Глобус)

20.Жердің орталық өзегін не алып жатыр? (Ядро).

ІІ кезең. «Ең,ең,ең,...

І топ.

1.Ең биік шың (Джомолунгма).

2.Ең үлкен түбек (Арабия).

3.Ең кіші материк (Аустралия).

4.Ең халқы көп материк (Еуразия).

5.Ең терең шұңғыма (Мариана).

6.Ең үлкен көл (Каспий).

7.Ең ұзын өзен (Ніл).

8.Ең биік сарқырама (Анхель).

9.Ең суыққа төзімді құс (пингвин).

10.Ең кішкентай мұхит (Солтүстік Мұзды мұхит).

ІІ топ.

1.Ең үлкен ойпат (Амазонка).

2.Ең терең көл (Байкал).

3.Ең ірі дүние бөлігі (Азия).

4.Ең үлкен арл (Гренландия).

5.Ең үлкен бұғаз (Дрейк).

6.Ең ұзын тау (Анд).

7.Ең үлкен шөл (Сахара).

8.Ең биік ағаш (секвойя).

9.Ең кішкентай мемлекет (Ватикан).

10. Ең суы мол өзен (Амазонка).

ІІІ кезең. «Кім жылдам?». (географиялық нысанның аты аталады, сіздер оның не екенін айтасыздар. Мысалы, Анд-тау.)

І топ.

1.Сарыарқа ( тау)

2.Тобыл (өзен)

3.Торғай (үстірт)

4.аспий маңы (ойпат)

5.Үстірт (қорық)

6.Сотүстік Қазақ (жазық)

7.Астана (елорда)

8.Шығыс Қазақстан (облыс)

9.Жалбыз (өсімдік)

10. Алтын (түсті металл)

11.Сахара (шөл).

12.АҚШ (мемлекет).

13.Гималай (тау).

14.Танганьика (көл).

15.Амазонка (өзен).

16.Альмади (мүйіс).

17.Отты жер (арал).

18.Игуасу (сарқырама).

19.Мыс (металл).

20.Гвинея (шығанақ).

ІІ топ.

1.Тянь-Шан (тау)

2.Орал алды (үстірт)

3.Ақсу-Жабағылы (қорық)

4.Тұран (ойпат)

5.Ойыл (өзен)

6.Жайсан (көл)

7. Қарағанды (қала)

8. Мойынқұм (үстірт)

9.Мырыш (металл)

10.Жусан (өсімдік)

11.Скандинавия (түбек).

12.Мадагаскар (арал).

13.Гольфстрим (ағыс).

14.Антарктида (материк).

15.Гибралтар (бұғаз).

16.Суец (канал).

17.Орисаба (жанартау).

18.Сомали (түбек).

19.Лондон (қала).

20.Аконкагуа (шың).

ΙV кезең. «Тапқыр болсаң, тауып көр!» (берілген уақыт-1 минут).

Бейне сұрақтар:

1.Көңіл күйі болмаған адамның бейнесінде қандай материк бейнеленген?

2. Орамалды әйел-ана бейнесінде қандай елдер бейнеленген?

3. Бұл арал орта мұхиттық жотаның көтерілуінен пайда болды. Бұл сөнген және әрекет етуші жанартаулар патшалығы. Ең ірісі- Гекла, ел астанасы- Рейкьявиктен шығысқа қарай орналасқан. Өзінің шығу тегіне байланысты аралда гейзерлер өте көп.

Сан мыңдаған гейзерлердің ыстық сулары үйлерді, жылы жайларды жылытуға пайдаланылады.

4. Бұл аралда не жоқ дейсіз: маймылдарда да, пілдер де, банан да және дүние жүзіндегі

ең тамаша шай да осында. Ол пайдалы қазбаларға керемет бай,әсіресе, бағалы тастар: көк сапфир, қанды-қызыл рубин, аметист, жұмбақ александритті ертеден- ақ өндірген. Картаға бұл арал тамшы түрінде үлкен жер атауына берілген. Бұл жұмбақ бұрыш

қайда орналасқан?

V кезең.. Топ басшылары сайысы (ортаға шақыру).

Құрметті «Хан тәңірі» тобының басшысы! Төменде келтірілген географиялық нысандардың ішінен Африканың жағалауында орналаспағанын таңдап алыңыз.

Әрбір дұрыс жауап-1 ұпай.

Жерорта теңізі, Гренландия теңізі, Мексика шығанағы, Скандинавия түбегі, Аден шығанағы, Баб-эль-Мандеб бұғазы, Қызыл теңіз, Гвинея шығанағы, Сомали түбегі, Шри-Ланка аралы, Мадагаскар аралы, Гибралтар бұғазы, Кариб теңізі, Жапония, Камчатка түбегі, Курил аралдары, Кола түбегі, Сингапур мемлекеті, Ориноко ойпаты.

Құрметті «Сарыарқа» тобының басшысы! Төменде келтірілген географиялық нысандардың ішінен Еуразияға қатысты нысандарды таңдап алыңыз.

Әрбір дұрыс жауап-1 ұпай.

Гималай тауы, Калифорния шығанағы, Гоби шөлі, Үндістан түбегі, Анд тауы, Ұлыбритания аралы, Мак-Кинли шыңы, Кавказ тауы, Пириней түбегі, Аляскатүбегі, Жапон аралдары, Рио-де-Жанейро қаласы, Қазақстан мемлекеті, Өлім аңғары, Амазонка ойпаты, Виктория көлі, Аппалач таулары, Гудзон шығанағы, Шмид жазығы, Байкал көлі, Хуанхэ өзені.

VΙ кезең. Жанкүйерлер сайысы.

1. География ежелгі заманда пайда болған ғылым. Ең алғаш «география» терминін енгізген кім? (Эратосфен).

2. Географияның екінші тілі бар, бұл не? (карта).

3. Не нәрсесіз географияны оқу қиын? (картасыз):

4. Не нәрсесіз геогрфияны оқу мүмкін емес? (картасыз).

ІІІ. Қорытынды.

Сайыс міндеті – жеңу,

Оқу міндеті –білу.

Кім жеткенін мәреге,

Қалды бізге білу.

Марапаттау.

Ендеше, Жер туралы білімдердің жиынтығы-географияны оқиық, болашақ өмірлеріңе жиі

қажет болатын картаны да оқып үйренейік.