Ма?саты: Кітапты? шы?у тарихы мен оны? адам баласына пайдасы туралы ж?не б?кіл ?ылым мен техника кітап ар?ылы ?рістейтінін, білімні? бастауы екенін т?сіндіре отырып, о?ушыларды? кітап о?у?а деген ?ызы?ушылы?ын, рухани байлы?ын дамыту, ?з еліні? классиктерін таныту.
К?рнекіліктер: І. /плакат?а жазыл?ан с?здер/
Кітап - білім б?ла?ы.
М. Горький
2. О?у – инемен ??ды? ?аз?андай.
/ма?ал/
О?у – білім б?ла?ы,
Білім - ?мір шыра?ы.
/ма?ал/
?абат-?абат ?аттама,
А?ылы? болса аттама.
/ж?мба? жауабы: кітап/
Кітап – алтын ?азына.
/ма?ал/
ІІ. Кітап к?рмесі.
Барысы:
?йымдастыру кезе?і.
О?ушыларды ?ш топ?а б?ліп, олар?а ?ш тапсырма беріледі.
Бір санды? бар ?згеше,
?асы?а алып ж?ресі?.
Ішін ашып а?тарса?,
?мір сынын білесі?.
Ол не?
/Кітап/
А?ыл – ойды? шыра?ы,
З?улім к?ктей шынары.
Биігіне бойла?ан
?анбайды адам ??мары.
Ол не?
/Білім/
Сынаптай жылтырап,
Биіктен сыр?иды.
?н салып былдырлап,
Іздейді ылдиды.
Ол не?
/Б?ла?/
Берілген ж?мба?ты? шешуі ?ш топты? аты болып, ?олдарында?ы ?а?аз?а аттарын жазып, та?та?а іледі.
Кітап
Білім
Б?ла?
Осы с?здер ар?ылы б?гінгі т?рбие са?атымызды? та?ырыбын аны?тап аламыз.
І топ. «Кітап» тобы.
Кітап туралы ?з ойларын орта?а салады.
ІІ топ. «Білім» тобы.
«Білім не ?шін керек? Білімді жинау?а не керек?» деген сауалдар т??ірегінде ??гіме ?оз?айды.
ІІІ топ. «Б?ла?» тобы.
Б?ла?ты? пайдасы, оны? осы т?рбие са?атына ?андай ?атысы бар екенін д?лелдейді.
Та?та алдына ?ойыл?ан а?ын-жазушыларды? кітаптарынан о?ушылар ?здеріне ?на?анын та?дап алады. Алын?ан кітаптарды? ішінде т?мендегідей тапсырма бар:
1. М.?уезовты? І томы.
1. М.?уезов туралы не білесі??
2. Б?л кітап са?ан неге ?найды?
3. Білімді болу ?шін не керек?
2. ?.М?сіреповты? ІІІ томы.
1. ?.М?сіреповты? ?андай ??гімелерін білесі??
2. ?зі? о?ы?ан ??гімесіні? кейіпкерін ата.
3. Кітапты неден жасайды?
3. М.Ж?мабаевты? шы?армалар жина?ы.
1. М. Ж?мабаевты? «Батыр Баян» поэмасы бойынша т?сірілген «Батыр Баян» киносын к?рді? бе? О?и?а не туралы?
2. «Б?ла?» с?зіні? синонимін айт. Со?ан байланысты ма?ал айт немесе ж?мба? жасыр.
Д?ние ж?зі тарихы: Ойбай, басым! Мазамды алмашы, б?йткен тіршілігі ??рысын! М?нан да пара?тарымны? п?ре-п?ресін шы?арып, желмен ?шырып жібергені жа?сы еді.
?аза? ?дебиеті: Не болды? Жал?ыз сені? басы?а келген ?асірет ?ой дейсі? бе? К?тер басы?ды. Кімсі? ?зі?? Сырты? б?п-б?тін ?ой!
Д?ние ж?зі тарихы: Сыртымды ?айтесі?? Сыртым б?тін бол?анмен, ішім т?тін. Мен ?шін авторлар т?н ?йы?ысын т?рт б?ліп ?анша ?ызмет етті, баспа ?ызметкерлері ?р ?ріпімді жекелей теріп, к?з майын тауысты. Сонда кім ?шін? «Балалар о?ысын, сауатын ашсын, адам болсын» деген ізгі ниет еді ?ой б?рінікі.
Таби?аттану: И?, достар, мені? де к?нім сендердікіндей. Мен де ?олымнан келгенше бойымда?ы білімімді беріп, балаларды адамгершілікке, парасаттылы??а, ?з жеріні? таби?атын тану?а т?рбиелеуге тырыстым, біра? Адырбай деген бала мені ?бден шимайлап, жыртып, ?орлады.
?аза? ?дебиеті: Бізді? де ??ып т?р?ан жеріміз жо?, ?ріптестерім. Енді м??дас болды?. Мен де Сот?арбай деген баланы? ?олына т?стім. ?депкіде о?улы? болып, мектеп боса?асын атта?аныма ?уанып едім. Оным к?пке бармады. Сот?арбай к?зімді ба?ырайтып ?ойып, суретімді сиямен бастырып, сызып тастады.
Д?ние ж?зі тарихы: /асы?ып, т?ты?ып/ -?уелі к?теріп ж?руге ауырсынды ма, кейде ?зіне керекті бір беттерімді жыртып алатынды шы?арды. О?у жылы ая?тал?ан к?ні мектеп ауласында доп ?ылып тепкілеп, сілікпемді шы?арды да, тастап кетті.
?аза? ?дебиеті: ?ріптестер, е? ??ры?анда кіші сынып о?ушыларына неге жо?ары сынып о?ушылары айтып ?оймайды екен?! Олар да кін?лі-ау!
Математика: Д?рыс айтасы?дар! Мені? о?ушым ?йінде пара?тарымды жыртып алып, кептер жасап ?шырып ойна?анда, 10-сыныпта о?итын а?асы ?ой демеді-ау!
?аза? ?дебиеті: Біра? ?р о?ушы ?з д?ниесіне ??ыпты болуы керек ?ой. Ондай ??ыпты балалар да жо? емес. Біра? олар Адырбай мен Сот?арбайлар?а а?ыл айта алмай келеді.
Д?ние ж?зі тарихы: И?, и?, сен д?рыс айтасы?. Мені? ?зім сия?ты ??рдасым болды. Ол екеуіміз мектеп кітапханасынан бірге шы?ты?. ?ызы? бол?анда, сыныпта да парталас болды?. Міне, о?ушы деп оны? иесін айт. Ондай баланы? ?олына т?ссе?, арманы? болмас, шіркін! Кітабына кір жуытпайды. Керек бетін белгілеу ?шін, пара?ын ?айтармайды, арасына ?а?аз салып ?ояды, сызбайды, сия тамызбайды. Оны? кітабы су жа?а к?йінде шы?ты.
Таби?аттану: Енді бізді не істер екен? ?лде от?а тамызды? етер ме екен?
(Б?рі селк ете т?сті. Бір с?тке ?ндері шы?пай, іштен тынды.)
?аза? ?дебиеті: ?ой, м?мкін, бір к?деге жаратар. ?айтадан т?птер.
Математика: /кекетіп/ Т?птер! Т?птесе, сені т?птер, ал т?птеуге келмейтін, т?ттай жала?аш бізді ?айтеді? Бізден енді о?улы? шы?пайды. Осы отыр?ан б?ріміз де жарымжанбыз.
Д?ние ж?зі тарихы: /басу айтып/ ?ріптестер, мен тарихты білсем, бізді фабрикада ?айта жуып, тазартып, сиямыздан, бояуымыздан арылтып, бая?ыдай а? ?а?аз жасап, баспаханалар?а ж?нелтеді. Баспахана ?айтадан кітап етіп шы?арады. Тек келесі жолы ??ыпты о?ушыны? ?олына т?ссек екен деп тілейік.
М??алім с?зі: И?, балалар, кітаптарды? м??ы, шынында да адам аярлы?тай екен. Олай болса, кітапты к?тіп ?стау – б?рімізді? міндетіміз. Кітап бізді? а?ыл-ойымызды ?сіреді, ?ылым мен техниканы? жа?алы?тарымен таныстырады, ?мірде не болып жат?анын хабардар етеді. Білім бастауы бол?ан кітапты ??ыпты ?стау?а, оны жан досы?дай ?адірлеуге ?р?айсысы? міндеттісі?дер. Кітап адам?а ?андай кезде де а?ылшы, дос бола алады.
Осы?ан байланысты ?зілхан Н?ршайы?овті? «А?и?ат пен а?ыз» романынан ?зінді о?иды.
Сендерді са?ын?ан сайын сол кітапты бір о?ып ?оямын. Ал б?л-
на?ыз ерлік кітабы, елдік кітабы ?ой, шіркін! Сонымен бірге мен
оны адалды?ты?, арлылы?ты?, адамгершілікті?, отаншылды?ты?
уставы деп білемін. «?азір мынау жыл сайын ?арама?ымыз?а келіп жататын жас солдаттар?а осы кітапты саба? ретінде о?ытар ма еді?»-деп те ойлаймын. М?ны? ішінде тактика да, т?жірибе де, ?рыс та, ?тыс та – б?рі де бар.
Б?л – бар уставтарды? ойлы да ?тымды жиынты?ы. Б?л – Же?іс кітабы. ?р тарауы ?скери ?ылым, азаматты? білім.
«Кітап-білім б?ла?ы». Олай болса, о?ушыларды? білімділігін бай?ап к?рейік.
Кітап-адам ?мірінде аса ма?ызды р?л ат?арады. Ол елді, жерді с?юге, талапты, кішіпейіл болу?а, мейірімділікке, т?зімділікке баулиды. Кітап жаман ?деттерден аула? болу?а ?йретеді.
2-о?ушы:
Кітапты бізді? ?о?амымызды? ?рбір азаматы к?нделікті т?рмысында пайдаланады. Одан а?ыл-ке?ес, т?лім-т?рбие алады. Кітап-бізді? рухани жан азы?ымыз.
Просмотр содержимого документа
«Cыныптан тыс ж?мыс. Кітап-білім б?ла?ы»
Тақырыбы: Кітап – білім бұлағы
Мақсаты: Кітаптың шығу тарихы мен оның адам баласына пайдасы туралы және бүкіл ғылым мен техника кітап арқылы өрістейтінін, білімнің бастауы екенін түсіндіре отырып, оқушылардың кітап оқуға деген қызығушылығын, рухани байлығын дамыту, өз елінің классиктерін таныту.
Көрнекіліктер: І. /плакатқа жазылған сөздер/
Кітап - білім бұлағы.
М.. Горький
2. Оқу – инемен құдық қазғандай.
/мақал/
Оқу – білім бұлағы,
Білім - өмір шырағы.
/мақал/
Қабат-қабат қаттама,
Ақылың болса аттама.
/жұмбақ жауабы: кітап/
Кітап – алтын қазына.
/мақал/
ІІ. Кітап көрмесі.
Барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды үш топқа бөліп, оларға үш тапсырма беріледі.
Бір сандық бар өзгеше,
Қасыңа алып жүресің.
Ішін ашып ақтарсаң,
Өмір сынын білесің.
Ол не?
/Кітап/
Ақыл – ойдың шырағы,
Зәулім көктей шынары.
Биігіне бойлаған
Қанбайды адам құмары.
Ол не?
/Білім/
Сынаптай жылтырап,
Биіктен сырғиды.
Ән салып былдырлап,
Іздейді ылдиды.
Ол не?
/Бұлақ/
Берілген жұмбақтың шешуі үш топтың аты болып, қолдарындағы қағазға аттарын жазып, тақтаға іледі.
Кітап
Білім
Бұлақ
Осы сөздер арқылы бүгінгі тәрбие сағатымыздың тақырыбын анықтап аламыз.
І топ. «Кітап» тобы.
Кітап туралы өз ойларын ортаға салады.
ІІ топ. «Білім» тобы.
«Білім не үшін керек? Білімді жинауға не керек?» деген сауалдар төңірегінде әңгіме қозғайды.
ІІІ топ. «Бұлақ» тобы.
Бұлақтың пайдасы, оның осы тәрбие сағатына қандай қатысы бар екенін дәлелдейді.
Тақта алдына қойылған ақын-жазушылардың кітаптарынан оқушылар өздеріне ұнағанын таңдап алады. Алынған кітаптардың ішінде төмендегідей тапсырма бар:
1. М.Әуезовтың І томы.
1. М.Әуезов туралы не білесің?
2. Бұл кітап саған неге ұнайды?
3. Білімді болу үшін не керек?
2. Ғ.Мүсіреповтың ІІІ томы.
1. Ғ.Мүсіреповтың қандай әңгімелерін білесің?
2. Өзің оқыған әңгімесінің кейіпкерін ата.
3. Кітапты неден жасайды?
3. М.Жұмабаевтың шығармалар жинағы.
1. М. Жұмабаевтың «Батыр Баян» поэмасы бойынша түсірілген «Батыр Баян» киносын көрдің бе? Оқиға не туралы?
2. «Бұлақ» сөзінің синонимін айт. Соған байланысты мақал айт немесе жұмбақ жасыр.
3. Кітап оқығанды ұнатасың ба?
Оқушылардың жауабы тыңдалғаннан кейін, Танаш Дәуренбековтың «Кітаптар мұңы» әңгімесінен көрініс көрсетіледі.
Кітаптар мұңы
/Мектептің отын қоймасы. Бір құшақ кітапты әкеліп тастай салды. Есік жақтағы бір кітап басын көтеріп қарап қояды. Ыңырсыған дауыстар./
Қазақ әдебиеті: Ей, /жанындағысын түртіп/ тұрсаңшы, қайда келдік?
Дүние жүзі тарихы: Ойбай, басым! Мазамды алмашы, бүйткен тіршілігі құрысын! Мұнан да парақтарымның пәре-пәресін шығарып, желмен ұшырып жібергені жақсы еді.
Қазақ әдебиеті: Не болды? Жалғыз сенің басыңа келген қасірет қой дейсің бе? Көтер басыңды. Кімсің өзің? Сыртың бүп-бүтін ғой!
Дүние жүзі тарихы: Сыртымды қайтесің? Сыртым бүтін болғанмен, ішім түтін. Мен үшін авторлар түн ұйықысын төрт бөліп қанша қызмет етті, баспа қызметкерлері әр әріпімді жекелей теріп, көз майын тауысты. Сонда кім үшін? «Балалар оқысын, сауатын ашсын, адам болсын» деген ізгі ниет еді ғой бәрінікі.
Табиғаттану: Иә, достар, менің де күнім сендердікіндей. Мен де қолымнан келгенше бойымдағы білімімді беріп, балаларды адамгершілікке, парасаттылыққа, өз жерінің табиғатын тануға тәрбиелеуге тырыстым, бірақ Адырбай деген бала мені әбден шимайлап, жыртып, қорлады.
Қазақ әдебиеті: Біздің де қңып тұрған жеріміз жоқ, әріптестерім. Енді мұңдас болдық. Мен де Сотқарбай деген баланың қолына түстім. Әдепкіде оқулық болып, мектеп босағасын аттағаныма қуанып едім. Оным көпке бармады. Сотқарбай көзімді бақырайтып қойып, суретімді сиямен бастырып, сызып тастады.
Дүние жүзі тарихы: /асығып, тұтығып/ -Әуелі көтеріп жүруге ауырсынды ма, кейде өзіне керекті бір беттерімді жыртып алатынды шығарды. Оқу жылы аяқталған күні мектеп ауласында доп қылып тепкілеп, сілікпемді шығарды да, тастап кетті.
Қазақ әдебиеті: Әріптестер, ең құрығанда кіші сынып оқушыларына неге жоғары сынып оқушылары айтып қоймайды екен?! Олар да кінәлі-ау!
Математика: Дұрыс айтасыңдар! Менің оқушым үйінде парақтарымды жыртып алып, кептер жасап ұшырып ойнағанда, 10-сыныпта оқитын ағасы қой демеді-ау!
Қазақ әдебиеті: Бірақ әр оқушы өз дүниесіне ұқыпты болуы керек қой. Ондай ұқыпты балалар да жоқ емес. Бірақ олар Адырбай мен Сотқарбайларға ақыл айта алмай келеді.
Дүние жүзі тарихы: Иә, иә, сен дұрыс айтасың. Менің өзім сияқты құрдасым болды. Ол екеуіміз мектеп кітапханасынан бірге шықтық. Қызық болғанда, сыныпта да парталас болдық. Міне, оқушы деп оның иесін айт. Ондай баланың қолына түссең, арманың болмас, шіркін! Кітабына кір жуытпайды. Керек бетін белгілеу үшін, парағын қайтармайды, арасына қағаз салып қояды, сызбайды, сия тамызбайды. Оның кітабы су жаңа күйінде шықты.
Табиғаттану: Енді бізді не істер екен? Әлде отқа тамыздық етер ме екен?
(Бәрі селк ете түсті. Бір сәтке үндері шықпай, іштен тынды.)
Қазақ әдебиеті: Қой, мүмкін, бір кәдеге жаратар. Қайтадан түптер.
Математика: /кекетіп/ Түптер! Түптесе, сені түптер, ал түптеуге келмейтін, тұттай жалаңаш бізді қайтеді? Бізден енді оқулық шықпайды. Осы отырған бәріміз де жарымжанбыз.
Дүние жүзі тарихы: /басу айтып/ Әріптестер, мен тарихты білсем, бізді фабрикада қайта жуып, тазартып, сиямыздан, бояуымыздан арылтып, баяғыдай ақ қағаз жасап, баспаханаларға жөнелтеді. Баспахана қайтадан кітап етіп шығарады. Тек келесі жолы ұқыпты оқушының қолына түссек екен деп тілейік.
Мұғалім сөзі: Иә, балалар, кітаптардың мұңы, шынында да адам аярлықтай екен. Олай болса, кітапты күтіп ұстау – бәріміздің міндетіміз. Кітап біздің ақыл-ойымызды өсіреді, ғылым мен техниканың жаңалықтарымен таныстырады, өмірде не болып жатқанын хабардар етеді. Білім бастауы болған кітапты ұқыпты ұстауға, оны жан досыңдай қадірлеуге әрқайсысың міндеттісіңдер. Кітап адамға қандай кезде де ақылшы, дос бола алады.
Осыған байланысты Әзілхан Нұршайықовтің «Ақиқат пен аңыз» романынан үзінді оқиды.
Оқушы: - Менде Бауыржанның «Москва үшін шайқас» дейтін кітабы бар,- деді полковник.
Сендерді сағынған сайын сол кітапты бір оқып қоямын. Ал бұл-
нағыз ерлік кітабы, елдік кітабы ғой, шіркін! Сонымен бірге мен
оны адалдықтың, арлылықтың, адамгершіліктің, отаншылдықтың
уставы деп білемін. «қазір мынау жыл сайын қарамағымызға келіп жататын жас солдаттарға осы кітапты сабақ ретінде оқытар ма еді?»-деп те ойлаймын. Мұның ішінде тактика да, тәжірибе де, ұрыс та, ұтыс та – бәрі де бар.
Бұл – бар уставтардың ойлы да ұтымды жиынтығы. Бұл – Жеңіс кітабы. Әр тарауы әскери ғылым, азаматтық білім.
«Кітап-білім бұлағы». Олай болса, оқушылардың білімділігін байқап көрейік.
Кодоскоптан:
Қазақстанның көлдерінің, тауларының, қалаларының суретін көрсетіп, тапқызу.
«Күн», «азамат», «кітап», «білім», «бұлақ», «оқушы», «жер», «халық», «арман» деп жазылған сөздерді көрсетіп, орысша, французша, ағылшынша аудармасын айтқызу. /сынып француз, ағылшын тілдерін оқиды/
Қазақстанда өсетін өсімдіктердің түрлерін ата.т.б.
Мақал-мәтел жарысы.
Оқушының еркін сөйлеп, ойын айтуына уақыт бөлу.
1-оқушы:
Кітап-адам өмірінде аса маңызды рөл атқарады. Ол елді, жерді сүюге, талапты, кішіпейіл болуға, мейірімділікке, төзімділікке баулиды. Кітап жаман әдеттерден аулақ болуға үйретеді.
2-оқушы:
Кітапты біздің қоғамымыздың әрбір азаматы күнделікті тұрмысында пайдаланады. Одан ақыл-кеңес, тәлім-тәрбие алады. Кітап-біздің рухани жан азығымыз.
Ә.Асылбековтің «Оқушы мен кітап» өлеңі оқылады.
«Менің тәрбие сағатынан алған әсерім» - оқушылар жазбаша өткізеді.
Қорытынды сөз:
Міне, балалар, кітаптың пайдасы, оны күтіп ұстаудың тиімділігі, кітаптың шығу тарихы туралы сөз қозғадық. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев еліміздің барлық балаларының оқып, білім алуына, олардың оқулықпен қамтамасыз етілуіне көп көңіл бөлді. Сондықтан да «Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ»,-деген аталы сөздің мән-мағынасын түсінуіміз керек.
