Географиялық модельдер

Тарау:1.Географиялық зерттеу әдістері

Сабақтың тақырыбы : Географиялық модельдер

Оқу мақсаты:

8.1.1.5 географиялық нысандардың, құбылыстардың және үдерістердің модельдерін түрлі материалдардан немесе түрлі техникаларда жасау арқылы ерекше-ліктері мен қасиеттерін түсіндіреді

Бағалау критерийі

• Географиялық нысандардың, құбылыстардың және процесстердің модельдерін жасайды.
• Географиялық нысандардың, құбылыстардың және процесстердің ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіреді .

Миға шабуыл:

• «Модель», «модельдеу» түсінігін қалай түсінесіздер?
• Сіздер қандай модельдерді білесіздер?
• Сіздер қандай географиялық модельдерді білесізддер?
• Онсыз географияны елестету мүмкін бе?
• Әлемді қалай біліп түсінеміз?
• Географияны карта, глобус, сурет, диаграммаларсыз елестете аласыз ба?

Терминдермен жұмыс.

• Модель - нақты объектінің қарапайым көрініс - түпнұсқасы. Ерте жастан бастап адамдар әртүрлі модельдермен айналысады (мысалдар келтірініз).
• Модельдеу - объектілерді, үрдістерді, құбылыстарды зерттеу және зерттеуге арналған модельдерді құру процесі.

Модельдеуге болады:

• Объектілерді

• көрнекі құралдар;
• сутегі атомы немесе күн жүйесiнiң моделі; глобус.

2. Құбылыстарды

• геофизикалық модельдер: селдік моделдер, жер сілкінісі үлгісі және көшкіндердің моделдері.

3. Процестерді

4. Мінез -құлықтарды

Нақты әлемді білу үшін қандай модельдер қажет?

Мысалы, глобус.

Глобус – жерге ұқсас, нақты кішірейтілген үлгісі.

Географиядағы модельдер:

Ауызша - геосистемалардың сипаттамасы

Картографиялық - тақырыптық карталар.

Құрылымдық - объектілерді жіктеу кезінде қолданылатын схемалар.

Графикалық - ғылыми-зерттеу нәтижелерін қапталған кестесі.

Математикалық - объектілердің сипаттамасы, таңбаларды пайдалану.

Табиғи - нысан немесе құбылыстардын макет түрінде имитациялау.

Модельдерді жіктеу

Ақпараттық модельдер - объектісі туралы таңдалған

ақпарат

Нысандардың үлгілері (материал) - нақты іске асады  

Визуалді - объектілерді көрнекі суреттер (карталар, плакаттар, фото, суреттер) болып табылады

Күн жүйесінің моделі, глобус

Белгі - белгілі бір белгілермен көрсетілген ақпараттық модель

Диаграмманы пайдалану арқылы құрлықтың жер телімдерін пайыздық бөлінуі жайлы айтып беріңіздер.

Жоспар сипаттамасы

1 климатограмма

Қантар айының t ˚ С

2 климатограмма

Шілде айының t ˚ С

3 климатограмма

Жауын –шашынның мөлшері

Қай уақытта

Шағын топтарға бөліну

Оқушылар 4 шағын топқа бөлінеді. Мұғалім топтық жұмыс туралы нұсқаулық береді. Топ атаулары: «Дала», «Картография», «Теория», «Зерделеу». Топ мүшелері топ басшыларын сайлайды (Топтық жұмыс алгоритмі таратылады).

Топтық жұмыс тапсырма 1

• І. «Дала» тобына «Технология («Көркем еңбек»)» пәніндегі практикалық дағдылары мен теориялық әдісті қолдану арқылы жанартаудың моделін жасау ұсынылады.
• ІІ. «Картография» тобына картографиялық әдісті қолдана отырып Эйяфьяллаёкулль жанартауынан шыққан күл мен түтінді тасымалдаған желдің басты бағыттарын көрсету (жел өрнегі) ұсынылады.
• ІІІ. «Теория» тобына теориялық әдіс арқылы жергілікті аталған жанартаутың экономикаға тигізген кері әсері туралы ақпарат (ақпаратты мұғалім ұсынады немесе ғаламтордан оқушылардың өздері іріктеп алады) жинақтап, кесте толтыру ұсынылады.
• ІV. «Зерделеу» қашықтықтан зерделеу әдісі арқылы ғарыштан түсірілген Исландия жанартауларының аэрофотосы арқылы аралдағы жанартаулардың орналасу планын жасау ұсынылады.

Эйяфьяллаёкулль жанартауы, Исландия. 2010 ж.

Бағалау

• Оқушылар тапсырманы орындап болып, презентациялайды.
• Бағалау: 1-топты 2-топ, 2-топты 3-топ т. с. с. бағалау іске асады.
•   Кері байланыс. Мұғалім сұрақ қояды:
• Таңдаулары бойынша 2-3 жұп рефлексия жасайды.

Топтық жұмыс. тапсырма 2

• 1 топ:
• Африканың табиғат зонасының моделін жасайды
• 2 топ
• Бриз желінің моделін жасайды
• 3 топ
• Өзен жүйесінің моделін жасайды
• 4 топ
• Жер қыртысының моделін жасайды

Бағалау

• Мұғалім бағалайды.

• Бағалау критерийлері:

• Географиялық нысандардың, құбылыстардың және процесстердің модельдерін жасай алады:.
• Географиялық нысандардың, құбылыстардың және процесстердің ерекшеліктері мен қасиеттерін түсіндіре алады:.

Ең бастысы:

• Сіздер қандай объектілердің үлгісін білесіздер? Мысалдар келтіріңіздер.
• Нысанның қандай қасиеттері модельде көрінеді? Мысал келтіріңіздер.
• Модель жер шарының нысаны туралы айтып беріңіздер.
• Модель ... ... ... ... объектінің ұқсастығы.
• Модельді құрудың мақсаты: бақыланатын объект туралы ............. сақтау, оны басқа адамдарға беру.

Рефлексия:

1. Осы сабақта не үйрендім?

2. Тапсырмаларды орындауда қиындықтар болды ма?

3. Бұл сабақта не маңызды болды?

Үйге тапсырма:

• Өз қалауыңша бір географиялық құбылыстың моделін жасап келу

Сабаққа белсенді қатысқандарыңыз үшін

рахмет !!!

Сәттіліктер тілеймін!!!!!!!!