| Пәні: | Физика |
| Сыныбы: | 8 «б» |
| Уақыты: | 12.01.16 |
| Сабақтың тақырыбы: | §37Электр кернеуі. Вольтметр. Электр тізбегі. |
| Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері: А)Ақпараттық құзыреттілік Ә)Коммуникативтік құзыреттілік Б) Проблеманы шешу құзыреттілігі |
А) Оқушылардың өткен білімдеріне сүйене отырып, электр кернеуін, электр кернеуінің белгіленуін өлшем бірлігін және формуласын, өлшейтін құралын, электр тізбегін оқушыларға түсіндіру. Электр тізбегінің сызбанұсқасындағы электр құрылғыларының шартты белгіленулері туралы білімдерін жетілдіру. Ә) Электр кернеуінің формуласын пайдалана отырып, оқушыларды есеп шығаруға дағдыландыру. Электр құрылғыларының шартты белгіленулерін пайдалана отырып электр тізбегін құрастыруға үйрету. Вольтметрді пайдаланып өткізгіштердің электр кернеуін анықтауды демонстрациялау. Б) Электр кернеуі, вольтметр тақырыбы бойынша туындайтын әртүрлі проблемаларды анықтауға, дұрыс шешім қабылдауға, өз шешімінің нәтижесін бағалай білуге, өз ойын еркін жеткізе білуге баулу. |
| Сабақтың типі: | Аралас |
| Сабақтың әдісі: | Түсіндірмелі-иллюстративті, жазбаша, көрнекілік, практикалық, білімді бақылау,бағалау әдістері |
| Сабақта қолданылатын технологиялар: | Ақпараттық-коммуниативтік технология, оқу мен жазу арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту, дамыта оқыту, ойын технологиясы, тірек-сызба арқылы оқыту. |
| Пән аралық байланыс:, | Жаратылыстану, математика, электродинамика |
| Оқыту құралдары: | Электрондық оқулық, мультимедиялық проектр, компьютер, презентациялық слайд, көрнекі плакаттар, үлестірмелі топшамалар, амперметр, вольтметр, өткізгіш сымдар, кілт, ток көзі. |
| Сабақтын барысы: | Оқытушының қызметі | Оқушының қызметі | Күтілетін нәтиже |
| I.Ұйымдастыру бөлімі | -амандасу,сыныптың тазалығына назар аудару; -оқушыларды түгендеу; -оқу құралдарының дайындығын тексеру; -сабақтың мақсатын жариялау; | -амандасу; -кезекшілік қызметтерін атқару; -оқу құралдарын дайындау; -жаңа сабақтың мақсатың түсіну; | -оқушы пен оқытушы арасында өзара түсінік қалыптасады;
|
| II.Үй тапсырмасын тексеру | -оқушы білімін тексеріп, қадағалап отыру; -оқушы дәптерін назарда ұстау; -өткен тақырып материалдары бойынша оқушылар топшамалардағы сұрақтарға жауап береді: 1-топшама 1.Электр тогына анықтама беріңіздер. 2.Өткізгіштің көлденең қимасының 2,5 мин уақыт аралығында 420 Кл заряд өткен кездегі ток күшін анықтаңыз. 3-топшама 1. 1.Электр зарядының өлшемі қандай? Ток күшінің формуласы арқылы электр зарядының формуласын анықтаңыз. 2.Берілген ток күштерін ампер арқылы өрнектеңіздер:1050мА, 120мА,64мА, 0,2кА, 2,1 кА. 5-топшама 1. 1. Қандай ток күші адам үшін қауіпсіз болып саналады? Қандай ток күші адам үшін қауіпті болып саналады? 2. Берілген зарядтарды кулон арқылы өрнектеңіз: 800 мКл ,1250 мКл, 28мКл 0,62 мКл, 4,3кКл болған кезде оның электр кедергісі нешеге тең?  Кластер толтыру:
Ток күші
 
| -өтілген материалды қайталап, есіне сақтау; - өткен тақырыпта игерген білімдеріне сүйеніп, оқушылар берілген тапсырмаларды орындайды: 2-топшама 1. Ток күшіне анықтама беріңіз.Оның өлшем бірлігі қандай? 2.Өткізгіштен 22 мин аралығында800 мА ток күші жұмсалған кездегі зарядтар санын анықтаңыздар. 4-топшама 1. Тізбектегі ток күшін қандай құрылғымен өлшейді? Электр схемасында осы құрылғы қалай белгіленеді? 2.Өткізгіштен 0,6мин уақыт ішінде 108 Кл заряд өткен жағдайдағы ток күшін анықтаңыздар. 6-топшама 1.Амперметр электр тізбегіне қалайша жалғанады? 2. Өткізгіштен 2 сағ уақыт аралығында 400мА ток жұмсалған кезде өткен зарядтар санын анықтаңыздар. Кластер толтыру: амперметр I
Ток күші
(Шартты белгісі) А ампер
I=q/t
Электр мөлшері
| -оқушылар әртүрлі жағдайдағы проблемаларды анықтауға, жауапты шешім қабылдауға өз шешімінің нәтижесін бағалауға дайын болады; -берілген топшамаларға ойланып, қатесіз нақты жауап бере біледі; -Өз нәтижесін бағалауға, ұтымдыы шешім қабылдауға дағдыланады; -өткен тақырып бойынша білімдері жинақталады; -өткен тақырып бойынша оқушылар өз бетінше қорытынды шағарады; - оқушы өз қажеттілігіне қарай ақпаратты іріктей біледі, қолданады; -оқушы проблеманы өз білімі арқылы шешуге дағдыланады;
|
| ІІІ. Өткен материалды қайталау арқылы жаңа материалды қабылдауға дайындық | - Проблемалық сұрақтар қойылады: 1. Электр өрісінің қандай сипаттамаларын білесіндер? 2. Бұл екеуінің арасында қандай байланыс бар? 3. Электр өрісінің энергетикалық сипаттамасын көрсету үшін қандай физикалық шама қолданылады? 4. Өрістің екі нүктесі арасындағы потенциалдар айырымының физикалық мәні қай шамамен анықталады? - Мінеки балалар, кернеу шамасы электр өрісінің энергетикалық сипаттамасы болатының сендер өткен тақырыптардын оқып кеткен болғансындар. Ал электр тізбегінде энергия бола ма? Электр тізбегінің энергетикалық сипаттамасын анықтау үшін қай шама қолданылады? ... Ендеше осы сұраққа жауап беру үшін біздер бүгін «§37Электр кернеуі. Вольтметр. Электр тізбегі» тақырыбын өтетін боламыз. | -оқушылар қойылған сұрақтарға жауап береді: 1. электр өрісінің кернеулігі мен потенциалдар айырымы. 2. Электр өрісінің кернеулігі өрістің күштік сипаттамасы болып табылады, ал электр өрісінің потенциалы өрістің энергетикалық сипаттамасы. 3. Өрістің потенциалы 4. потенциалдар айырмасы немесе кернеу
???
| -сұрақтарға жауап беру арқылы оқушылардың есте сақтау қабілеттерін жақсартулары; -оқушылардың қойылған сұрақтардың жауабын білулері; -оқушылардың жаңа тақырыпты меңгеруге қызығушылықтарының артуы; |
| ІV. Жаңа материалды түсіндіру | «Мағынаны ажырату» «Кернеу.Вольтметр.Электр тізбегі» тақырыбын сатылай кешенді талдау. (Мұғалім тақырыпты түсіндіре отырып, сатылай кешенді талдау сызбасын салады. Оқушылар тақырыпты мұқият тындап, дәптерлеріне түсіріп отырады) 1. Электр кернеуі. Вольтметр.        Анықтамасы: Тізбектің берілген бөлігінде заряд орын ауыстырғанда, электр өрісінің атқарған жұмысының осы зарядқа қатынасы кернеу деп аталады Формуласы: ![]() ![]() Өлшем бірлігі: Халықаралық бірліктер жүйесінде кернеудің өлшем бірлігі, тарихта бірінші болып ток көзін ойлап тапқан итальян ғалы- мы А.Вольтаның құрметіне (В) өрнектеледі. Үлестік және еселік бірліктері: 1 мВ = 10-3В
1 мкВ = 10-6В
1кВ = 103В Өлшейтін құралы: Вольтметр /көрсетілім, шкала құнын, өлшеу шегін анықтаттыру/![]() Схемеда белгіленуі: Жалғануы: параллель ( «+»қысқышын ток көзінің оң полюсінен, ал «-» қысқышын ток көзінің теріс полюсінен келетін өткізгіш сыммен жалғайды) | -оқушылардың электр тогының кернеуі тақырыбын сатылай кеенді талдау сызбасы арқылы оңай түсінуі және естерінде сақтауы;
-тақырыптаң мазмұны бойынша бағдар жасай білуі; -тақырып бойынша ең негізгісін түсінуі, ажырата алуы; -ойлай және елестете алуы; -өз белсенділіктерін оятуға жағдай жасауы; -формулалар мен тұжырымдамаларды, есте сақтауы, жаттауы; -қойылған міндеттерді шешу үшін берілген материалдан ақпараттың белгілі, белгісізін сараптауы; -өз бетінше мақсат қойып, оны негіздеуі, осы мақсаттарға жету үшін танымдық қызметтерді жүзеге асыруы; -өз бетінше шешім қабылдап, қорытынды шығара алуы; -өз ойын еркін жеткізе алуы; |
| Электр тізбегі. а) Ток көзі (батарея, аккумулятор және т.б.) және ток көзінің полюстерін жалғайтын өткізгіш тұйық электр тізбегін құрайды.   ә) Электр тізбегі
Ішкі Сыртқы (Ток көзі) (Тізбектің қалған бөлігі) б) Тізбекке пайдалы жұмыс атқаратын электр энергиясын тұтынушыларды, сонымен қатар, электр тізбегіне жалғаушы өткізгіш сымдар мен электр тізбегін тұйықтау үшін қосып-ажыратқыш кілт жалғанады. ә) Шартты белгілер
| Электр тізбегі. а) Ток көзі (батарея, аккумулятор және т.б.) және ток көзінің полюстерін жалғайтын өткізгіш тұйық электр тізбегін құрайды. ә) Электр тізбегі
Ішкі Сыртқы (Ток көзі) (Тізбектің қалған бөлігі) б) Тізбекке пайдалы жұмыс атқаратын электр энергиясын тұтынушыларды, сонымен қатар, электр тізбегіне жалғаушы өткізгіш сымдар мен электр тізбегін тұйықтау үшін қосып-ажыратқыш кілт жалғанады. |
| ![]()
|
| V. Жаңа білімді бекіту | -оқушыларға тақырып бойынша тапсырмалар беріледі: 1- тапсырма: Сәйкестікті табу | № | Физикалық шама атауы | Көрсету | Өлшем бірлігі | | 1 |   Потенциал
|
| Н/Кл | | 2 |   Заряд
| В | | 3 |  Кернеу
| Дж | | 4 |   ток күші
| В | | 5 | Кернеулік | Кл | | 6 | Жұмыс | А | | 7 |  ЭҚК
| Ф | | 8 | Сыйымдылық | В | 2-тапсырма: Кестені толтыру | Атауы | Белгіленуі | Өлшем бірлігі | Формуласы | Шартты белгісі | Өлшейтін құрал | Құралды… жалғайды | | Ток күші | I | A | ![]()
| ![]() ![]()
А
| Амперметр | Тізбектей | | Электр кернеуі | U | B | ![]()
| ![]() ![]()
V
| Вольтметр | Параллель | 3-тапсырма:Есептер шығару 1-нұсқа: №1. Шамдағы токтың шамасын өлшеу үшін оқушы қателесіп, амперметрдің орнына вольтметрді жалғаса не болады (Шам жанбайды немесе оның жарығы азаяды)? №2.Тізбектің бір учаскесі арқылы 10Кл электр заряды өткен кезде 10кДж жұмыс істейді. Тізбектің осы учаскедегі кернеуін анықта. (103В) №3. Электр лампасындағы кернеуі 6В. Осы лампаның қылының көлденең қимасы арқылы 10Кл электр өрісі өткен кезде қандай жұмыс істелінеді? (60Дж) №4. Электр тізбегінің бір нүктесінен екіншісіне 16 мин ішінде 240 Кл заряд тасымалданып, 1200 Дж жұмыс жасалған. Тізбектің осы нүктесінің арасындағы ток күші мен кернеуді табыңдар. (0,25А, 5В) 2-нұсқа: №1. Шамның кернеуін өлшеу үшін оқушы қателесіп, вольтметрдің орнына амперметр жалғағанда не болатынын түсіндіріңдер (Амперметр жанып кетеді). №2. Тізбектің бір учаскесі арқылы 1Кл электр өрісі өткенде сол учаскеде 5Дж жұмыс істеледі. Осы учаскедегі кернеу қандай? (5В) №3. Электр лампасындағы кернеуі 6В. Бұл нені көрсетеді? Осы лампа қылының көлденең қимасы арқылы 2Кл электр өрісі өткенде қандай жұмыс істелінеді? (12Дж) №4. Электр тізбегінің бір нүктесінен екіншісіне 10 мин ішінде 200 Кл заряд тасымалданып, 1800 Дж жұмыс жасалған. Тізбектің осы нүктесінің арасындағы ток күші мен кернеуді табыңдар. (0,3А, 9В)![]() | -оқушылар берілген есептерді шығара алуы; - оқушы өз қажеттілі- гіне қарай ақпаратты іріктей білулері; -оқушы проблеманы өз білімі арқылы шешуге дағдыланады -жаңа сабақта игерген білімді іске асырады; -бұрынғы білімімен, алған білімін қолдана алады; -оқушылар тез әрі ұтымды есептеуге үйренеді; -сабақта алған білімдері мен өткен тақырыпта меңгерген білімдерін пайдалана отырып, берілген тапсырмаларды орындай алуы; -сабақта меңгерген формулаларды дұрыс пайдалана алу арқылы есептерді өз бетінше, қатесіз орындай алулары; |
| VI. Үйге тапсырма.
| Үйге тапсырма орындалу жолын түсіндіру арқылы беріледі. Қандай әдебиеттерді пайдаланылатына нұсқау беріледі. -жаңа өтілген тақырыпты,яғни §37Электр кернеуі. Вольтметр. Электр тізбегі тақырыбын оқып келу; -78-суреттегі шартты белгілерді жаттап алу;
-А.Ампер, В.Вольта өмірбаянына реферат жазу; - 4 тапсыпма 136 бет | -Оқушылар қажетті жерлерін дәптерлеріне жазып алады. Үй тапсырмасын орындап келеді: §37Электр кернеуі. Вольтметр. Электр тізбегі тақырыбын оқып келеді; -78-суреттегі шартты белгілерді жаттап алады;
-А.Ампер, В.Вольта өмірбаянына реферат жазып, қорғайды; - 4 тапсыпма 136 бет орындайды:  | -Жаттығуларды орындау үшін қажетті ресурстарды анықтайды;
-Анықтамалықтарды, оқулық мазмұны бойынша есептер шығарылады.
-Оқулықтарға бағдар жасалынады; |
