Тақырыбы | § 13. Ньютонның үшінші заңы. § 14.Салыстырмалылық принципі. | |
Сыныбы | 9 -сынып |
Мақсаты | Ньютонның үшінші заңы,салыстырмалылық принципіне жайлы түсінік беру |
Міндеті | 1. Ньютонның бірінші,екінші заңдарына,күш,масса, үдеу туралы білімдеріне сүйене отырып, динамиканың іргелі заңы болып табылатын Ньютонның үшінші заңын түсініп білу. 2. Ньютон заңдарының табиғатта және техникада қолданысы туралы мәліметтер арқылы оқушылардың интелектісін дамыту, теорияны практикамен ұштастыра білу . 3. Білімді өздігінен меңгеру барысында іздене білуге, өз ой- пікірін айта отырып,ой қорыта алуға баулу. |
Күтілетін нәтиже | Ньютонның үшінші заңымен танысады,құрал-жабдықтар қолдануды үйренеді,тәжірибе жасай алады, деңгейлік есептер шығарады,оқушы өз ойын еркін жеткізе алады, топ бірлесе отырып ынтымақтаса жұмыс істеуге дағдыланады. |
Сабақтың типі | Жаңа сабақты меңгеру |
Сабақтың түрі | Аралас сабақ |
Бағалау түрлері | Формативті бағалау |
Пайдаланған әдіс-тәсілдер | «Атом-молекула» тренингі, «топтастыру», «ыстық орындық», «миға шабуыл», «сұрақ-жауап» «ой қозғау», «бірігіп сурет салу»,«галереяға саяхат» |
Пайдаланған модульдер | Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер,сыни тұрғыдан ойлау,оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау,АКТ-ны пайдалану |
Ресурстар,дереккөздер | Power Point көрсетілімі,электронды оқулық,А.П.Рымкеевич«Есептер жинағы». Алматы «Мектеп» 1996 Ж.О.Бақынов«Физикадан деңгейлік есептер мен тапсырмалар» Алматы 2008 ж. |
Көрнекі құралдар | И.Ньютон портреті,тірек тапсырмалар мен деңгейлік тапсырмалар, арбашалар, екі дана динамометр, ұзындығы 200 мм жіп, таразы, суы бар стакан, қарындаш,флипчарт,плакат.Интерактивті тақта,постер, маркер, смайликтер, А4 форматты қағаз, |
Сабақтың кезеңдері: (Блум таксономиясы бойынша) | Уақыты | Мұғалімнің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Бағалау түрі |
Ұйымдастыру кезеңі Тренинг ұйымдастыру | 2 мин | Сәлемдесу Топтастыру әдісін қолдану | 1.Екіден жұптасады 2.Үштен бірігеді 3.Төрттен бірігеді | Тренинг «Атом-молекула» Топтастыру |
Білу Үй тапсырмасы | 5 мин | Семантикалық карта толтыртамын. Ньютонның екінші заңына 3 оқушыға тақтаға есептер шығартамын. Ыстық орындық тәсілі арқылы, миға шабуыл жасау. | Оқушылар семантикалық карта толтырады. 3 оқушы тақтаға шығып есеп шығарады. Оқушы ыстық орындыққа отырып,оқушылардың қойған сұрақтарына жауап береді | АКТ-ны қолдану Ыстық орындық Миға шабуыл |
Түсіну Жаңа сабақ | 15 мин | Ұстаным: «Біле бер қанша білсең – тағы тіле, Жетерсің мақсатыңа біле,біле» Жүсіп Баласағұн Жаңа сабақтың тақырыбын тақтаға жазамын. Электронды оқулықтан оқушыларға тәжірибе корсетемін. 1-қатар 1.Жаңа тақырыпты өздігінен меңгеру.(теория бойынша түсіндіреді) Әрекет етуші күшке әрқашан тең қарсы әрекет етуші күш бар болады. Басқаша айтқанда,денелердің бір – біріне әрекет етуші күштер модулі бойынша өзара тең және бағыттары қарама - қарсы. 2-қатар 2. Эксперимент жасау арқылы Ньютонның үшінші заңын тексеріп көріңдер. Жұмыстың мақсаты: Ньютонның үшінші заңын тексеру. Құрал-жабдықтар: динамометр – 2 дана; ұштары тұзақталып байланған ұзындығы 200 мм жіп. Жұмысты орындау тәртібі: 1. Динамометрлерді жіппен біріктіріңдер де, оны созып тартыңдар. 2. Мына сұрақтарға жауап беріңдер: а) сол жақтағы динамометр жіпке қандай күшпен әрекет етеді? ә) оң жақтағы динамометр жіпке қандай күшпен әрекет етеді? Жасалған тәжірибеден қандай қорытынды шығаруға болады? Оң жақтағы динамометрдің көрсетуі, Н Көптеген бақылаулар мен тәжірибеден қорытынды: 1) Екі дене алайық. Олар бір – бірімен әрекеттеседі. 2) Түсірілген күштердің бағыттары қарама – қарсы. 3) a1/a2= m2/m1; a1m1= a2m2; F1=- F2. F1- әрекет етуші күш, F2 – қарсы әрекет етуші күш деп атайды. Осыдан заңдылықты тұжырымдау керек. 3-қатар Есептер шығарады. А.П.Рымкевич «Физика есептер жинағынан» №130,131,132,134,137 | Оқушыларды 3 топқа бөлемін. | АКТ-ны қолдану Эксперимент жасау |
Қолдану | 5 мин | Үш топқа постерде сурет салу тапсырылады. Әр топ өзінің тақырыбы бойынша сурет салады. 1-топ «Ньютонның бірінші заңы» 2-топ «Ньютонның екінші заңы» 3-топ «Ньютонның үшінші заңы» Табиғаттағы және техникадағы күштер туралы плакаттағы суреттер арқылы Ньютонның бірінші,екінші,үшінші заңының ерекшеліктері атап көрсету. | Постермен жұмыс жасайды. Салған постерлерін аралап,өз ойларын қосады. | «Бірігіп сурет салу» «Галереяға саяхат» сұрақ-жауап |
Талдау | 6 мин | Жасаған постерлерін тақтаға шығып талдайды. | Пікір алмасады,талқы-лайды. | |
Жинақтау | 5 мин | Қысқаша тест аламын. 1-жұп есебі. (Білім деңгейі төмен оқушылар) 1-деңгейлік тапсырма. (3 балл) 1. Үстелде жатқан кітап неге төмен түспейді?Қандай күштер әсер етеді? 2. Массасы 50 кг дене екі жағы бекітілген тақтайдың үстінде тұр. Тақтайдың серпімділік күші қандай? (g=10м/с2) 2-жұп есебі. 2-деңгейлік тапсырма. (4 балл)Барон Мюнхгаузен өзін шашынан саз балшықтан тартып шығарғаны туралы айтылады. Осылай болуы мүмкін емес екенін дәлелдеңдер. 2. Екі бала динамометрді созады. Әрқайсысы 80Н күш түсіреді. Динамометр не көрсетеді? 3-жұп есебі. 3-денгейлік тапсырма. (5 балл)Қажымұқан екі түйені екі қолымен тартып ұстап тұрған. Бір түйені тартып ұстап тұра ала ма?Жауаптарыңды түсіндір. 2. 240 Н күш денеге 6 м/с2 үдеу береді. Осы денеге қандай күш 8 м/с2 үдеу бере алады? 4-жұп есебі. 4-деңгейлік тапсырма. (6 балл) Бір тұрған адамға екінші адам жүгіріп келе жатып соқтығысып қалды. Қайсы адам көп зардап шегеді? Неге? 2. Үстелдің бетімен үйкеліссіз сырғанай алатын динамометрдің бір ұшына 20Н күш түсіріледі. Динамометр нені көрсетеді? 5 - жұп есебі. 5-деңгейлік тапсырма. (7 балл)1. Ат жүк артылған арбаны тартады. Ньютонның үшінші заңы бойынша аттың арбаны тарту күші арбаның тарту күшіне тең болады. Неліктен арба аттың артынан қозғалады?2. 6м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан массасы 2 т автокөлік 6000 Н күштің әрекетінен тежеледі. Автокөліктің үдеуі қандай? | Тестке жауап беру | |
Бағалау Өзін-өзі бағалау | 2 мин | Интерактивті тақтадан блоб ағашының суреті көрсетіледі. | Өз аттарын стикерге жазып блоб ағашына іледі. | «Блоб ағашы» |
Үй тапсырмасы | 2 мин | § 13. Ньютонның үшінші заңы. § 14.Салыстырмалылық принципі. | Күнделіктеріне жазып алады. | |
Рефлексия | 1 мин | | | |
1-жұп есебі. (Білім деңгейі төмен оқушылар) 1-деңгейлік тапсырма. (3 балл) 1. Үстелде жатқан кітап неге төмен түспейді?Қандай күштер әсер етеді? 2. Массасы 50 кг дене екі жағы бекітілген тақтайдың үстінде тұр. Тақтайдың серпімділік күші қандай? (g=10м/с2)
2-жұп есебі. 2-деңгейлік тапсырма. (4 балл)Барон Мюнхгаузен өзін шашынан саз балшықтан тартып шығарғаны туралы айтылады. Осылай болуы мүмкін емес екенін дәлелдеңдер. 2. Екі бала динамометрді созады. Әрқайсысы 80Н күш түсіреді. Динамометр не көрсетеді?
3-жұп есебі. 3-денгейлік тапсырма. (5 балл)Қажымұқан екі түйені екі қолымен тартып ұстап тұрған. Бір түйені тартып ұстап тұра ала ма?Жауаптарыңды түсіндір. 2. 240 Н күш денеге 6 м/с2 үдеу береді. Осы денеге қандай күш 8 м/с2 үдеу бере алады?
4-жұп есебі. 4-деңгейлік тапсырма. (6 балл) Бір тұрған адамға екінші адам жүгіріп келе жатып соқтығысып қалды. Қайсы адам көп зардап шегеді? Неге? 2. Үстелдің бетімен үйкеліссіз сырғанай алатын динамометрдің бір ұшына 20Н күш түсіріледі. Динамометр нені көрсетеді?
5 - жұп есебі. 5-деңгейлік тапсырма. (7 балл)1. Ат жүк артылған арбаны тартады. Ньютонның үшінші заңы бойынша аттың арбаны тарту күші арбаның тарту күшіне тең болады. Неліктен арба аттың артынан қозғалады?2. 6м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан массасы 2 т автокөлік 6000 Н күштің әрекетінен тежеледі. Автокөліктің үдеуі қандай?
1-жұп есебі. (Білім деңгейі төмен оқушылар) 1-деңгейлік тапсырма. (3 балл) 1. Үстелде жатқан кітап неге төмен түспейді?Қандай күштер әсер етеді? 2. Массасы 50 кг дене екі жағы бекітілген тақтайдың үстінде тұр. Тақтайдың серпімділік күші қандай? (g=10м/с2)
2-жұп есебі. 2-деңгейлік тапсырма. (4 балл)Барон Мюнхгаузен өзін шашынан саз балшықтан тартып шығарғаны туралы айтылады. Осылай болуы мүмкін емес екенін дәлелдеңдер. 2. Екі бала динамометрді созады. Әрқайсысы 80Н күш түсіреді. Динамометр не көрсетеді?
3-жұп есебі. 3-денгейлік тапсырма. (5 балл)Қажымұқан екі түйені екі қолымен тартып ұстап тұрған. Бір түйені тартып ұстап тұра ала ма?Жауаптарыңды түсіндір. 2. 240 Н күш денеге 6 м/с2 үдеу береді. Осы денеге қандай күш 8 м/с2 үдеу бере алады?
4-жұп есебі. 4-деңгейлік тапсырма. (6 балл) Бір тұрған адамға екінші адам жүгіріп келе жатып соқтығысып қалды. Қайсы адам көп зардап шегеді? Неге? 2. Үстелдің бетімен үйкеліссіз сырғанай алатын динамометрдің бір ұшына 20Н күш түсіріледі. Динамометр нені көрсетеді?
5 - жұп есебі. 5-деңгейлік тапсырма. (7 балл)1. Ат жүк артылған арбаны тартады. Ньютонның үшінші заңы бойынша аттың арбаны тарту күші арбаның тарту күшіне тең болады. Неліктен арба аттың артынан қозғалады?2. 6м/с жылдамдықпен қозғалып келе жатқан массасы 2 т автокөлік 6000 Н күштің әрекетінен тежеледі. Автокөліктің үдеуі қандай?
1-жұп есебі. (Білім деңгейі төмен оқушылар) 1-деңгейлік тапсырма. (3 балл) 1. Үстелде жатқан кітап неге төмен түспейді?Қандай күштер әсер етеді? 2. Массасы 50 кг дене екі жағы бекітілген тақтайдың үстінде тұр. Тақтайдың серпімділік күші қандай? (g=10м/с2)
2-жұп есебі. 2-деңгейлік тапсырма. (4 балл)Барон Мюнхгаузен өзін шашынан саз балшықтан тартып шығарғаны туралы айтылады. Осылай болуы мүмкін емес екенін дәлелдеңдер. 2. Екі бала динамометрді созады. Әрқайсысы 80Н күш түсіреді. Динамометр не көрсетеді?