Саба?ты? та?ырыбы: Электростатиканы? негізгі за?ы – Кулон за?ы
Саба?ты? ма?саты: білімділік: Бір-біріне ?атысты ал?анда ?оз?алмайтын электр зарядтарыны? ?зара ?серлесуін зерттеу ж?не олар ба?ынатын за?ды о?ып ?йрену.
Дамытушылы?: ?рбір жеке т?л?аны? а?ыл-ойыны? дамуын, шы?армашы-лы? даму м?мкіндігіне жа?дай жасау.
Т?рбиелік: О?ушыны ал?ырлы??а, жауапкершілікке, саналылы??а т?рбиелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: электрометр, тая?шалар (шыны, эбонит), ж?н, жібек маталар.
Саба?ты? барысы:
І. ?йге берілген тапсырманы с?рау.
а) Заряд дегеніміз не?
б) Денелер ?алай зарядталады?
в) Денелерді? зарядтал?анын ал?аш бай?а?ан кім?
г) Зарядтарды? неше тегі болады?
д) Зарядтарды? пайда болу ??былысын ?алай т?сіндіреміз?
з) Электр зарядты? шамасы неге те??
e = 1,6?10-19 Кл.
и) Заряды бар б?лшектер ?алай ?серлеседі? Б?л ?серлесу ?алай аталады?
Мына с?ра?тар?а т?сінік бері?дер.
1. А ж?не В зарядтарына В В
?сер ететін электр +0 0-
к?штеріні? шамасын ж?не ба?ыттарын салыстыры?дар.
2. Неге жауынгерге н?сер кезінде жерлестірілмеген к?шпелі радиостанциямен ж?мыс істеуге тиым салынады?
3. Гелий атомы барлы? электрондарынан айырыл?ан. Б?л ?алай аталады? Заряды ?алай?
4. А?аш ар?ылы ?тетін найза?ай ба?ытын ?згертіп астына ты?ылма? бол?ан адам ар?ылы ?теді. Неге?
* ?сті су, жала?ая? адам б?л жа?дайды электр тізбегіні? е? аз кедергісі бар б?лігі болып табылады.
5. Ескі ?олжазбалар мен кітаптарды электрлеу ?дісі ар?ылы білдірмей о?у?а, реставрация жасау?а болады. Неге?
* Кітапты? барлы? беттері бірдей зарядталып бір-бірінен тебіліп о?ай ажыратылады. Сонды?тан олар жыртылмайды ж?не сынбайды.
м) Зарядтарды? тепе-те?дігі дегеніміз не? Электр зарядыны? са?талу за?ы ?алай т?жырымдалады?
к) Электр ??былыстарына байланысты с?ра?тар.
Жа?а саба?
1. Тынышты?та?ы екі н?ктелік зарядтал?ан денелерді? ?зара ?серлесуі. ХVIII-?асырды? ортасында зарядтарды? ?зара ?серлесу за?ы б?кіл ?лемдік за??а ??сас деген пікірлер туа бастады. Осы пікірді? д?рысты?ын 1785 жылы француз ?алымы Ш.Кулон д?лелдеді.
2. Кулон т?жірибесі
?те сезімтал айнымалы таразы алып, сол ар?ылы зарядтал?ан шараларды? ?алай ?серлесетінін аны?тады.
3. Кулон за?ы. Электр зарядыны? бірлігі.
Зарядтарды? ?зара ?серлесуіне ортаны? тигізетін ?серін ба?ылау ?шін орта жа? жердегі Fo мен орта бар жердегі F-і салыстыру керек.
диэлектрлік ?тімділік.
q [Кл] Δq = J Δ t
4. Зарядтал?ан денелерді? ?серлесуі.
F1.2 F2.1 F1.2 = - F2.1
q1 q2
Есептер шы?ару.
№678
Бер: F = к J =
q1 = 1 ? 10-6 Кл J = к
q2 = 10 ? 10-9 Кл
F = 9 ? 10-3 Н
Е - ? J =
?орытынды: Зарядтал?ан денелерді? ?серлесу к?ші зарядтарды? к?бейтін-дісіне тура пропорционал, ара ?ашы?ты?ты? квадратына кері пропорционал.
?йге: §35, 36 №7(1-3) №667
Ба?алау.
Физикалы? ойлау элементтері.
?тілген физикалы? Есеп шы?ару
??былысты талдай ?дістеріне н?с?ау
білу.
Негізгі ??ымдарды 1) талданып отыр?ан
тере білу. ??былысты? негізі болып
теорияларды білу.
Проблема ??ру. 2) физикалы? шамаларды?
?ріптік белгіленуі.
Саба? айту?а 3) физикалы? шамаларды?
жоспар ??ру аны?тамаларын, ?лшем
бірліктерін білу.
4) белгілі формулаларды
?олданып есептерді шы?ару.
