7 сынып физикадан саба? жоспары

Саба?ты? та?ырыбы: Архимед к?ші

Класс:                       7 класс

Саба?ты? ма?сат- міндеттері:

Білімділік:  С?йы??а немесе газ?а т?сірілген денеге ?сер ететін кері итеруші к?шті? шамасын аны?тау.

Дамытушылы?:  Архимед за?ын ?олдана отырып, о?ушыларды? ойлау ?абілетін дамыту.

Т?рбиелік:  П?нге деген ?ызы?ушылын арттыру, за?ды т?рмыста ?олдану білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: Архимед за?ы туралы ал?аш?ы м?лімет беретін т?сіндіру саба?ы.

?діс т?сілдері: Практикалы?,

Саба?ты? ?раны: Ба?ылау мен т?жірибе физикалы? білімні? к?зі.

К?рнекілік: компьютер, интерактивті та?та,  Архимед шелегі.

Саба?ты? барысы:

1. ?йымдастыру кезе?і           1 мин
2. Ой ?оз?ау стратегиясы        1 мин
3. Еске т?сіру стратегисы       5 мин
4. Шегініс                                 5 мин
5. Ойды дамыту стратегиясы 10 мин
6. Ойды ?орыту стратегиясы 5 мин
7. Байланыс стратегиясы        5 мин
8. Еркін ізденіс стратегиясы   5 мин
9. ?орытындылау                    5 мин
10. Ба?алау                                  3 мин

Саба?ты? жоспары: Архимед туралы а?ыз

                                    Ы?ыстырушы к?шті? м?нін теориялы? т?рде ?орыту

2. Ауада ?рен к?теретін тасты су астында неге о?ай к?тереміз?

Мысалы: ??ды?та?ы шелек су астында же?іл де. Ал к?тере баста?ан сайын ауырлай т?седі. Неліктен?

Себебі: Шелектегі су?а екі к?ш ?рекет етеді. А) жо?рыдан т?мен ба?ыттал?ан ауырлы? к?ші 

?) Т?меннен жо?ары ба?ыттал?ан кері итеруші к?ш

3. Олай болса ?тілген та?ырыптарды еске т?сіре кетейік:

1. ?ысым дегеніміз не?  
2. Пакскаль за?ы ?алай аталады?
3. Кері итеруші к?шті? бар екендігін паскаль за?ына с?йініп ?алай д?лелдеуге болады?
4. ?ысыммен к?ш арасында ?андай байланыс бар?  4. Архимедке араша – а?ыл

Архимед с?йы?  ішіндегі денені кері итеруші к?ш к?лемі денені? к?леміндей с?йы?ты? салма?ына  те? екенін ?алай  тап?аны туралы мынадай а?ыз бар. Ол сиракуз патшасы Гиерон (б.з.дейінгі 250 ж б?рын) ?сын?ан бір м?селені ойлап ж?ріпті. Гиерон патша Архимедке алтын т?ж ?стан?ан адалды?ын сынауды тапсыр?ан. Т?жді? салма?ы оны жасау?а берілген алтынны? салма?ындай болса да патша т?ж алтын мен бір арза?ыра? металды? ?орытпасынан жасал?ан деп к?діктенген. Т?жді б?зып жармай, оны? ішінде ?оспасы бар жо?аны білуді Архимедке тапсыр?ан.

Архимедті? ?андай т?сіл ?олдан?аны аны? м?лім емес, с?йткенмен былай деп болжау?а болады. Ал?ан ол бір кесек таза алтынны? к?лемі д?л осындай судан 19,3 есе ауыр екендігін тап?ан. Бас?аша айт?анда, алтынны? ты?ызды?ы суды? ты?ызды?ынан 19,3 есе арты?.Архимедке т?ж затыны? ты?ызды?ын табу керек еді. Егер сол ты?ызды? суды? ты?ызды?ынан 19,3 есе арты? болмай, одан кему болса,онда т?ж таза алтыннан жасалма?ан болады.Т?жді таразы?а тарту ?иын емес,біра? оны? к?лемін табу керек?Архимедті ?иналт?ан осы болды,?йткені т?жді? пішіні ?те к?рделі бол?ан. Б?л м?селені шешпек болып, Архимед к?п к?н  ?уреленген. Бір жолы  ол монша?а барып,толтыра су ??йыл?ан ванна?а т?скен,сонда оны? ойына кенеттен ?лгі м?селені? шешуі келген.?зіні? табысына шаттанып, ?уан?ан Архимед: «Эврика! Эврика!»- деп ай?айлап жібереді.Архимед т?жді? салма?ын ал?аш ауада,одан со? су?а батырып т?рып ?лшеген. Сонда?ы салма?ты? айырымы бойынша ол к?лемі т?жді? к?леміндей суды? салма?ына те? кері итеруші к?шті тап?ан.

5. С?йы??а немесе газ?а батырыл?ан денелер ?андай жа?дайларда болады?

Осыны? салдарынан с?йы??а батырыл?ан денеге жо?ары ?арай ба?ыттал?ан к?ш ?рекет етеді. Осы к?шті с?йы?ты? кері итеруші к?ші немесе Архимед к?ші деп атайды.h2

Шы?атын ?орытынды?Д?лелдеу:

р1 ?немі < р2

р1- ?стінгі б?лігіне т?сірілген ?ысым

р2- т?менгі б?лігіне т?сірілген ?ысым

6.Ойды ?оз?ау стратегиясы

7.Байланыс стратегиясы

№1

К?лемі  2 м3 бетон та?та  су?а батырыл?ан. Оны су ішінде ?стап т?ру ?шін ?андай к?ш т?сіру ?ажет?

№2

?лшемдері 3,5 *1,5 * 0,2 м темір бетонды  та?та толы?ымен  су?а батырыл?ан.Та?та?а ?сер ететін Архимед к?шін тап?

№3

Т ?щы су?а ватер сызы?ы дейін батырыл?ан кеме к?лемі 15000 м 3суды ы?ыстырып шы?аратын к?шті тап?

8.Еркін ізденіс стратегиясы

1.Кез келген пішінді дене берілді, осы денені? к?лемін аны?тау керек.

2.Денеге ?сер ететін Архимед к?шін аны?таймыз

9. ?орытындылау

1. Жер бетінен биіктеген сайын ауаны?  ?ысымы ?алай ?згереді.

А) артады

В) Алдымен кемиді, ал со?ынан артады.

С) кемиді

Д) алдымен артады, со?ынан кемиді

1. Батырыл?ан денені ы?ыстырып шы?аратын к?шті. деп атайды.

А) Архимед

В) ?ысым к?ші

С) ы?ыстырушы к?ш

Д) Ауырылы? к?ші

1. Егер су?а батырыл?ан б?лігіні? к?лемі 1см3 болса, стаканда?ы болат ?асы??а ?сер ететін Архимед к?ші неге те??

А) 4мН

В)  23мН

С)58мН

Д)76 мН

1. К?шті ?лшейтін аспап ?алай аталады?

А) к?ш ?лшегіш

В) ?ысым ?лшегіш

С) таразы

Д) динамометр

1. СИ ж?йесіндегі к?шті? ?лшем бірлігі не?

А) Ньютон

В) м2/Н

С) Паскаль

Д) Джоуль

10. Ба?алау