Просмотр содержимого документа
«"Салма?сызды?. Жасанды серіктерді? ?оз?алысы". 9-сынып. Физикадан саба? жоспары.»
23.10.2015 9 «А» сыныпФизика
Сабақтың тақырыбы: Салмақсыздық. Жасанды серіктердің қозғалысы
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушы білімін, іскерлігін, дағды деңгейін бақылау, бағалау. Дененің салмағы, салмақсыздықпен таныстырып, Жердің жасанды серіктері жайлы түсінік қалыптастыру.
2. Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.
Сабақтың өткізілу әдісі: түсіндіру, көрсете баяндау
Сабақтың өткізілу формасы: ұжымдық
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
Сәлемдесу, түгендеу
ІІ. Үй жұмысын тексеру
§16 бойынша дайындық сұрақтарын тексеру
IIІ. Өткен сабаққа шолу
Дененің ауырлық күші әрекетінен қозғалуы туралы бейнефильм көрсету
ІV. Жаңа сабаққа әзірлік.
V. Жаңа сабақты түсіндіру
Денені Жердің жасанды серігіне айналдыру үшін, Жер бетіне денеге берілетін ең аз жылдамдықты бірінші ғарыштық жылдамдық деп атайды.
Жасанды серікті қажетті биіктікке көтеріп, горизонталь бағытта жеткілікті жылдамдық беру үшін зымырандар қолданылады. Одан кейін серік тасымалдаушы зымыраннан ажырап, әрі қарай Жердің гравитациялық өрісі әсерімен қозғалады (Айдың, Күннің және басқа планеталар әсерін бұл жерде елемейміз). Осы өрістің серікке беретін үдеуі – g –еркін түсу үдеуі болып табылады. Екінші жағынан серік шеңберлі орбитамен қозғалғандықтан бұл – центрге тартқыш үдеу. Сондықтан бұл үдеу серік
жылдамдығының квадратының орбита радиуысына қатынасына тең. Сонымен, бұдан v = gr . Бұған (43.1)-өрнекті қойып, алатынымыз: Біз серіктің орбиталық жылдамдығының формуласын алдық. Бұл жылдамдыққа радиусы r шеңберлік орбитамен Жер бетінен h биiктiкте қозғалатын серік ие болады. Бірінші ғарыштық v1 жылдамдықты табу үшін, серікті Жер бетіне жақын биіктікте, демек h
r ≈ Rж болады деп есептеу керек. Осыны (45.1) формулада ескерсек, мынаны аламыз:
Осы формулаға сан мәндерді қойып, мынадай нәтиже аламыз: v1 = 7900 м/с = 7,9 км/с.
Дене Жерді тастап тұйықталмаған траекториямен қозғалуы үшін оған Жер бетіне берілетін жылдамдықты екінші ғарыштық жылдамдық деп атайды. Екінші ғарыштық жылдамдық біріншіден √2 есе көп: v 2 = 2 v 1 = 2G M З R З = 11,2 км/с.
