Ток куаты

Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы.электр кедергісі.

• Электр тоғы туралы ұғым енгізу және ток көздерін қарастыру;
• Ток күшінің, кернеу мен кедергінің формуласын шығару барысында Ом заңына анықтама беру;
• Физикалық шамаларды қарастыру және оның өлшем бірліктерін анықтау ;
• Есептерд шығаруда формулаларды қолдануды үйрену.

Келесі бет

Үй тапсырмасы

• 1.Тест.
• 2.Өткенге үңілсек

Электр тогы –

зарядталған бөлшектердің бағытталған қозғалысы

Ток болуы үшін қажетті шарттар

Еркін q бар болуы (иондар, электрондар)

Эл. өрісінің бар болуы

(ток көзінен пайда болады)

Ток әсерлері

жылулық

магниттік

химиялық

физиологиялық

Ток көздері

Алғашқы ток көзі 1800ж. Вольт бағанасы

Химиялық энергия

Галваникалық элемент

Термоэлемент

Ішкі энергия

Электр энергиясы

Генератор

Механикалық энергия

Бейне материал

Бейне материал

Фотоэлемент

Жарық энергиясы

Электр тізбегі

Басқару құралдары

Эл. энергиясын тұтынушылар

Ток көздері

Сымдар

қосылыс

гальваникалық элемент аккумулятор

эл. қоңырау

кілт

элементтер

батареясы

қиылысу

тетік

резистор

Ток бағыты

қысқыштар

сақтандырғыш

ток

электролиттер

металдар

реостат

шам

Бейне материал

Бейне материал

еркін

электрондар

тасымалдайтындар

иондар

Электр ток көздері. Ом заңы

Келесі бет

6

• Электр тоғы туралы ұғым енгізу және ток көздерін қарастыру;
• Ток күшінің, кернеу мен кедергінің формуласын шығару барысында Ом заңына анықтама беру;
• Физикалық шамаларды қарастыру және оның өлшем бірліктерін анықтау ;
• Есептерд шығаруда формулаларды қолдануды үйрену.

Келесі бет

6

Негізгі ұғымдар

• Электр тогы дегеніміз зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы.

• Электр ток көздері:

1. Гальваний элементі

2. Электрофор машинасы

3. Термоэлемент

4. Фотоэлемент

5. Аккумулятор

Келесі бет

Гальваний элементтері

Келесі бет

Ток көздері

Жылулық ток көздерінде – ішкі энергия электр энергиямына түрленеді

Механикалық ток көздерінде – мех. энегрия электр энергиясына түрленеді

Келесі бет

Негізгі формулалар және шамалардың өлшем бірліктері

• I= g / t I( А) – ток күші 1А=1Кл/с

• U= A / g U (1 В ) – кернеу 1В=1Дж/Кл

• R= ρ ℓ / S R ( 1 Ом ) - кедергі

• ρ = RS /ℓ ( 1 Ом ּ м) - меншікті кедергі

Келесі бет

Ток күші кернеуге тура пропорцианаль және тізбек бөлігінің кедергігісіне кері пропорцианаль болады.

Ғалымдар

А. Ампер Г. Ом А. Вольта

Келесі бет

Ом заңы

I - өткізгіштегі ток күші

U - өткізгіш ұштарындағы кернеу

R - өткізгіш кедергісі

Келесі бет

14

Сабақты бекіту есептері

Ом-ға келтіріңдер: 200мОм; 0,5 кОм ;

50 Мом ;50 мОм ; 0,03МОм ;3кОм.

200мОм=0,2Ом

0,5 кОм=500Ом

50МОм=50000000 Ом

50мОм=0,05 Ом

0,03МОм=30000 Ом

3 кОм=3000 Ом

Келесі бет

Ұзындығы 10м, көлденең қимасы 0,1мм ² мыс сымның кедергісін анықтаңдар.

Берілгені:

S =0,1 мм2

l = 10 v

R=?

Шешу і:

Жауабы: R=1,7 Ом7

Ч

2

мм

Ом





0

,

017

м

Келесі бет

Ом заңына есептер

Ұзындығы 120 м, көлденең қимасының ауданы нихром сымтемір, 220 В кернеуі көзіне жалғанған. Сымдағы ток күшін анықтаңыз.

Берілгені: ℓ = 120 м ,S = 0,5 мм, U = 220 В, ρ = 1,1 Ом · мм ² /м

Т/К: I - ?

• Шешуі:

R = ρℓ /S

R = 1,1 Ом · м ² /м · 120 м ׃ 0,5 мм = 264 Ом

I = 220 В ׃ 264 Ом =0, 83 А

• Жауабы: I = 0,83 А.

0,05м 2

Келесі бет

Сөзжұмбақ

• Ток көздерінің аттарын табыңыз

Т

Е

Р

Р

Ф

М

О

О

А

О

О

Т

К

К

К

О

О

Э

У

Л

Л

Э

Е

Л

М

М

Е

Е

У

М

Л

Е

Л

Я

Н

Н

Е

Е

Т

Н

Т

Т

Т

Т

О

Р

1 . I ~ U – тура пропорционал

2 . I ~ 1/R – кері пропорционал

Тізбек бөлігіне арналған ОМ заңы

Георг Симон Ом (1789–1854)

1827 год

Анықтама:

Тізбектің бөлігіндегі тоқ күші- осы бөліктің ұштарындағы кернеуге тура пропорционал өткізгіштің кедергісіне кері пропорционал.

Тезистер

Тоқ күші

1.Заңды кім ашты?

Кернеу

2.Заңның математикалық өрнегі

Кедергі

3. Өлшем бірлігі

4.Өлшейтін құрал

• Температурасы 46,5 ’ С дейін қыздырылған 200 г шай ішкен адам қанша энергия алады? (Адамның температурасы – 36,5 ’ С ).

• Шай ішіп қана қоймай нанға май жағып жесек, одан да көп энергия алуға болады. Бидай ұнының меншікті жылуы – 9260000 Дж/ кг, ал сары майдыкі – 32690000 Дж/кг. 100 г нанға 20 г май жағып жеген адам қанша энергия алады.

U = Q – A’ немесе Q =

U+ A’

Сабақтың өтілу моделі

ІІІ

Білімді

жан-жақты

тексеру

І V

Сабақтың

мақсатын

айту

І

Ұйымдастыру

кезеңі

VIII. Бағалау

32

Тест сұрақтары

Амперметр тізбекке қалай жалғанады?

А) Тізбектей

В) Параллель

С) қосарланып

2) Тоқ күшінің кернеу мен кедергіге тәуелділік заңын кім ашты?

А) А.Вольта

В) Г.Ом

С) А.Ампер

3) Ом заңының математикалық өрнегі

А) U=A/q

В) I=U/R

С) U = Q+ A

ы

ы

қ

Дұрыс жауаптар:

1 .А . 2. В 3. В.

м

с

§ 38оқу 18-жаттығу Кестемен зерттеу жұмысы