Резерфорд тәжірибесі.Атомның планетарлық моделі.Ядроның өлшемі,заряды.Изотоптар.
Просмотр содержимого презентации
«zhumayeva-gulshat-ryezyerford-tazhiribyesi (sjat)»
Лездік тапсырма
1. Атом қандай бөлшектерден тұрады?
2. Радиактивті элемент дегеніміз не?
3. Радиактивті сәулелену дегеніміз не?
4. Магнит өрісінің радиактивті сәулелерді зерттеу-дегі рөлі қандай?
5. -α, -β , - γ сәулелерінің физикалық табиғаты.
6. Радиактивтілік дегеніміз қандай құбылыс?
Атомның күрделі құрылым
екенін көрсететін қандай
эксперименттік нәтижелерді
білесіңдер?
Фотопластина
Саңылау
Қорғасын ыдыс
Сәулеленетін элемент
Жоспары
1. Резерфорд тәжірибесі
2. Атомның планетарлық моделі
3. Ядроның өлшемі, заряды
4. Изотоптар
Эрнест
Резерфорд
(1871–1937)
α - бөлшегі
+
+
-
Алтын
атомының
ядросы
+
+
-
+
-
+
+
-
Атомның планетарлық моделі
Орбиталдық электрондар
Электрондық қабықша
Ядроның өлшемі, заряды
Ядроның диаметрі 10 -12 - 10 -13 см,
атомның диаметрі 10 -8 см
q э = - Z • e
q я = + Z • e
Z-элементтің Менделеев кестесіндегі реттік саны, протон саны;
- әрбір электронның немесе протонның заряды бір элемен-тар зарядқа ( е =-1,6 • 10 - 19 Кл) тең;
- кез келген элемент атомының ядросындағы протондар са-ны сол элементтің Менделеев кестесіндегі Z реттік санына тең.
Z =1 Z=92
1932 жылы Резерфордтың шәкірті ағылшын ғалымы Джеймес Чедвик ядроның құрамына кіретін жаңа бөлшек – нейтронды ашты.
Нейтрон
Протон
Джеймес Чедвик
(1891-1974 ж.ж.)
Нуклид
Химиялық элемент z Х А
Нейтрон саны
Массалық сан
Заряд саны
A = N + Z
Нақты бір элеменнтің ядроларындағы протондар саны ( Z ) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі. Осыған сәйкес химиялық элементтің ядролардағы нук-лондар саны ( А ) өзгеріп отырады.
Уран ядросы z U A
Сутегі ядросы z Н А
Химиялық элемент z Х А
Z - рет саны, протон саны
А - нуклон саны
Ядроның заряды (q Я = +Z · е) анықталады. Z санын заряд сыны деп атайды.
Уран ядросының 92 U 238 заряды (q Я = +92 · е)
заряд саны Z=92
Массалық сан
Массалық сан
Нейтрон
Нейтрон
саны
саны
Заряд саны
Заряд саны
N = A – Z
N = A – Z
Бір–бірінен тек ядросындағы нейтрондар санына қарай ажыратылатын элемент түрлерін изотоптар деп атайды.
Сутегінің үш түрлі изотоптары
1 Н 1 , 1 Н 2 , 1 Н 3
1
Протон А=1 Z=1
Нейтрон А=1 Z=0
Электрон А=1 Z=1
p
1
1
n
0
0
e
-1
Қосымша есептер шешу
Атом ядросында 51 р және 71 n бар. Бұл қандай элемент?
Атом ядросында 101 р және 155 n бар. Бұл қандай элемент?
24
25
26
Mg ,
Mg
Mg ,
Магнийдің үш изотобы: ядроларының
құрамына енетін протондар мен нейтрондарының санын табыңдар.
12
12
12
Менделеев кестесін пайдаланып, аргон, күміс, алтын, уран атомда-ры ядроларындағы протондар саны мен нейтрондар санын анық-таңдар.
а
е -
Я
n
р
Үйге тапсырма
Тақырыпты оқып келу.
Кестені толтыру.
№
Радиактивті ашқан ғалымдар
1
Туған жылы
2
Еңбектері
3
4