Просмотр содержимого документа
«Электр сыйымдылы?. Конденсатор. »
Сабақтың тақырыбы:
Электрсыйымдылығы. Конденсатор.
Электр өрісінің энергиясы
Физикалық диктант ( иә немесе жоқ сөздері арқылы сұраққа жауап беру )
1. Әраттас зарядтар бір – бірімен тартылама? 2. Заттар үш күйде бола ма? 3. Желді күні асфальт беті тез кебеді ме? 4. Температураны өлшейтін құрал – вольтметр 5. Зарядтың өлшем бірлігі – Ньютон 6. Күшті өлшейтін құрал – термометр 7. Джоульмен өлшенетін физикалық шама энергия 8. Элементар заряд мәні 1,6 10 -19 Кл 9. Зат молекуладан тұрады? 10. Дененің электрленуін анықтайтын аспап – электроскоп
Өткізгіш зарядының оның потенциалына қатынасымен өлшенетін шаманы оқшауланған өткізгіштің сыйымдылығы деп атайды:
ХБЖ сыйымдылықтың бірлігі – фарад (Ф)
Конденсатор.
Конденсатор деп жұқа диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіштен тұратын жүйені айтамыз.
Ол латынның “condenso”- қоюлату, жинақтау деген сөзінен шыққан
1745 жылы Лейден қаласында неміс физигі Эвальд Юрген фон Клейст және голланд физигі Питер ван Мушенбрук тарихта ең алғашқы конденсатор – «лейден банкасын» жасады.
Конденсаторлардың түрлері
Конденсатор тең әраттас зарядтармен зарядталған екі өткізгіштен тұрады. Конденсаторды құрайтын өткізгіштер оның жапсарлары деп аталады. Жазық конденсатор екі параллель жазық пластинадан тұрады.
Конденсаторды схемада мына түрде белгілейміз:
Конденсатордың негізгі сипаттамасы оның электрсыйымды- лығы болып табылады
Мұндағы S–әр жапсардың ауданы,
d–жапсарлардың ара қашықтығы,
– жапсарлардың арасындағы заттың диэлектрлік өтімділігі.
Е
+
- q
Конденсаторларды жапсарларының пішініне қарай: жазық, цилиндр тәріздес, шар тәріздес және т.б деп бөледі
Конденсаторлардың жалғануы: Тізбектей Параллель
Тізбектей
Конденсаторлардың жалғануы:
U=U1=U2=…=Un
С=С1+С2 немесе С=C1+C2+…+Cn
Зарядталған конденсатор энергиясы:
Е
+
-
+ q
- q
+
-
+
-
немесе
+
-
+
-
Қолданылуы
БекітуЕсептер шығару:
120 В ток көзіне жалғанған конденсатор 6.10-5Кл заряд алды. Конденсатордың сыйымдылығы қандай?
Есеп № 1.
Берілгені:
q = 6.10-5Кл
U = 120 В
C =? Ф
Шешуі:
C = q:U
C = 6.10-5:120= 0,5 мкФ
Жауап: 0,5 мкФ.
Еске түсірейк
1. Конденсатор дегеніміз не?
2. Конденсатордың электрсыйымдылығын қалай анықтайды?