Ақтөбе облысы Қандыағаш қаласы №4 орта мектебінің мұғалімі Аимқұл.А.Б
Шоқжұлдыздар дегеніміз- аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі
Шоқжұлдыздар
48-і аспанның оңтүс-тігінде
31-і аспанның солтүс-тігінде
9-і
Аспан
эквато-
рында
Көрінерлік жұлдыздық шама –mәрпімен белгіленеді,
латын тілінен аударғанда – шама деген білдіреді
Жарықты өлшегіш құрал – фотометр деп аталынады .
Мысалы:
Сүмбіле (Сириус) – көрінерлік жұлдыздық шамасы (ж.ш) m=-1,58;
Күннің ж.ш-сы m=-26,6;
Толған Айдың ж.ш-сы m=-12,7.
Жұлдыздардың шын мәніндегі жарықтылығын анықтау үшін абсолютті ж.ш. түсінігі қолданылады.
М - абсолютті ж.ш.
Парсекпен олшенеді.
10 парсек= 32,6 жарық жылы қашықтықта орналасқандағы көрінерлік ж.ш.
ЖАРЫҚ ЖЫЛЫ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
1 жыл ішінде жарық 300 000 км/с жылдамдықпен жүріп өтетін жылды айтады. Яғни, жарық жылын ұзындықты өлшеу бірлігімен есептегенде жарық жылы шамамен 9400 млрд.км тең.
1-Мысал: адам Күннен келген жарықты сол сәтте емес, 8 минуттай бұрын болған деп түсіне керек, себебі Күннен жарық жерге сондай уақытта жетеді.
2-мысал: Күннен кейін Жерге жақын орналасқан Проксима Центрава деп аталады. Ол жерден шамамен 4 жарық жылы қашықтықта, яғни біз оны 4жыл бұрын болғанын қазір көреміз.
Аспан сферасы– радиусы анықталмаған жорамал сфера.