Ее дыбысы мен ?рпі

Білім беру салаcы

«Қатынас»

Бөлімі:

Сауат ашу және жазу негіздері

Тақырыбы:

«Е е» дыбысы мен әрпі

Мақсаты:

  «Е» дыбысы және әрпі жайлы түсініктер қалыптастыру.

  «Е» дыбысы мен әрпін оқуды, жазуды меңгерту; Балаларды адамгершілікке, ізеттілікке, білім алуға тәрбиелеу;  Ойын арқылы балалардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін, оқуға, жазуға қызығушылықтары мен ынта-талаптарын арттыру, ой қозғау, әңгіме құру арқылы сөздік қорын молайту.

Алдын ала жұмыс:

ойын, сөздік, көрнекілік, сұрақ-жауап.

Сөздік жұмыс:

Емен,ескек

Қажетті құрал –жабдықтар,көрнекіліктер

 суреттер, ребус, әр баланың алдында сөз белгісі,кішкене тау тас, дыбыстық талдауға арналған қызыл,көк дөңгелектер.

Іс - әрекет кезеңдері

Тәрбиешінің іс - әрекеті

Балалардың іс - әрекеті

Балалар сабақты бастамас бұрын, қонақтарға амандасып,бір-бірімізге сәттілік тілейік.

Үлкенге де сіз,

Кішіге де сіз.

Баршаңызды құрметтеп,

Бас иеміз біз!

Жылулық шеңбері:

Арайлап таң атты,

Алтын сәуле таратты

Жарқырайды даламыз

Жарқырайды қаламыз.

Бүгін бізде сауат ашу сабағы ерекше сабақ болмақ. Бізге көптеген конақтар келіп, сендердің білімдеріңді, тәртіптеріңді, алғырлықтарыңды тексеруге келіп отыр. Ендеше өз өнерімізді көрсетіп, сабағымызды бастайық. Бүгінгі сабақта жаңа әріппен, оның дыбысталуымен танысамыз, ол әріпті сабақ барысында білетін боласыңдар.

Өткенді қайталау.

Әріп дегеніміз, дыбыс дегеніміз не?

Дыбыстар нешеге бөлінеді?

Біз өткен сабақта қандай әріпті өттік?

Неше элементтен тұрады, тақтаға жазып көрсет?

Ң қандай дыбыс?Оң, аң, таң сөздерін оқы!

Аң деген сөзге сөйлем құра!

Қандай аңдарды білеміз?Олардың қандай пайдасы бар?Олар қайда тіршілік етеді?

Балалар осы орманның шетінде екі үй бар екен.Бірінің төбесі көк шатыр, бірінің төбесі қызыл шатыр.

Бұл үйлерде дыбыстар тұрады екен.

Ол үшін өтілген дыбыстарды қайталап жіберейік.Дұрыс айтасыңдар балалар! Осы үйлердің бірін тағы да бір дыбыспен толтырамыз.Ол үшін мына ертегіні тыңдайық.

Бәрі бірге қосылып айтады

Әріпті көреміз жазамыз.

Екіге.

Ң

Төрт

Дауыссыз.

Аң патшасы – арыстан.

Аю, қоян, түлкі....

Орманда, далада, тауда..

Дауысты, дауыссыздар тұрады.

І. Қызығушылықты ояту, ертегі тыңдату.

Жаздың әсем күнінде емен ағашы жайқала өсіп тұрды. Бір күні еменнің көлеңкесіне ешкі келіп аяңдайды. Ешкі шаршаған, қарны ашқан аш еді.

-Е-е-е-е-мен, сені жұрт көп мақтайды, мықты ағаш деп. Кәне, мықтылығыңды көрсетші,-деп жапырағына жармаспақшы болды.

-Е-е-е-еш-кі-деді емен. Ешкі екеніңді ісіңнен-ақ білдім.

-Балалар, ешкіге еменнің жапырағын жегізіп қоямыз ба?

-Ендеше еменге көмектесейік. Өсіп тұрған ағаш қалай аталады екен?

Біліп жүріңдер !

Балалар емен ағашына үш-төрт адам тұрып құшақтағандағы құлашы әзер жетеді. Оның діңі сондай жуан болады екен. Емен 1000 жылға дейін жасайды. 80 жылда биіктейді. Ол суда шірімейді,  сондықтан көпір салғанда, кеме, вагондарды емен ағашынан жасайды екен. Біз отырған парталар да емен ағашынан жасалады. Сонымен қатар емен ағашының емдік қасиеті да бар. Емен жаңғағынан крахмал, спирт дайындайды. Шеберлер неше түрлі бұйымдар жасайды. Ал енді балалар осы емен ағашының да жаңғақтары болады екен. Оны орысша желудь дейді. Біздер қазір осы емен жаңғағын жинау арқылы емен ағашына көмектесеміз.

Ойын: «Жаңғақ жинау». Әр жаңғақтың астында тапсырмалар бар екен!

1. Емен сөзін буынға бөл.

Емен сөзінде бізге таныс емес дыбыс естіледі.Ол қандай дыбыс?

Е дыбысын дыбыстату. Еееееееееееее

Ол қандай дыбыс деп ойлайсыңдар?

Енді Е дыбысын өз үйіне орналастырайық.

Е дыбысын «Дауысты дыбыстар үйінің, екінші бөлмесіне орналастырамыз!»

2.Сөз ойла, тез ойла ойыны.Е дыбысына байланысты сөздер ойлау.Бейнежазба.

3 – тапсырма.Жұмбақ жасыру.

Жарға шығып, ойнайды,

Ойынға бір тоймайды,

Болса – дағы сақалы..

Секеңдеуді қоймайды. Ол не?

Жауабы: Ешкі( дыбыстық талдау жасау)

4-тапсырма Сергіту сәті

5-тапсырмаДыбыстың орынын табу ойны.

Шарты:бір сөз айтылады.Е дыбысынан басталса тасты бас жағыныа қойылада.Ортада болса ортассына,е дыбсы аяқталса соңыны қойылыды.

Сөздер:елік,кесе,ескек.Оқулықтағы тапсырмалар.Буындап оқу.

6-тапсырма.Дәптермен жұмыс.

Балалар Е дыбысының жазылуына қарайық. Үлкен Е дыбысының бас әрпінің баспа түрі 4 элементтен тұрады, ал кіші е дыбысы 2 элементтен тұрады.

 Ауада көрсету

тақтаға жазып көрсету

. Ал, балалар қолдарына қалам алып ауаға жазыңдар. Енді оқулығымызға Е әрпін жазыңдар!. 5 мин

Ал енді балалар ой қозғау тапсырмасы арқылы мына ребусты шешейік (кесе, кеше).

Жаңылтпаш жаттайық:

Шеше,шеше!Неше кесе сынды кеше

Сөйлем құрайды (Самат, кесеңді ал).             

Ерден атай ауылдан....(кеткелі біраз болды)

Мен қызықты ертегі..(оқыдым)..

Аулада емен.....(өсіп тұр)

Сұрақтарға жауап береді.

• Жоқ жегізбейміз!

Емен ағашы

Е дыбысы.

Дауысты.

Баспа жазба түрін көрсету.Қызыл дөңгелекшемен белгілеу.

Ешкі

Сабақты қорытындылау: е дыбысынан буындар құрау

-Е дыбысы қандай дыбыс ?

 -Е дыбысы жуан дауысты ма, әлде жіңішке дауысты дыбыс ма?

 -Е дыбысы сөздің қай жерінде кездеседі?

 -Е дыбысы бар сөздерді атайықшы?

Қандай мықты ағашпын таныстық

 Меңгерген білімдеріңді өздерің бағалайсыңдар? Алдыларыңда тұрған жасыл, қызыл және сары жапырақтарды мына ағашқа ілесіңдер. Кім бүгінгі сабақты өте жақсы білсе ол жасыл жапырақты іледі, ал кім сабақты  ештеңе түсінбедім деген оқушы көк жапырақты іледі. Сөйтіп балалар өздерін бағалайды

Дауысты, жіңішке

жіңішке

басында, соңында, аяғында

кесе, етік, елік, ертегі.