Ту?ан елім – тірлігімні? ай?а?ы,
Тілім барда айтылар сыр ойда?ы,
?ссе тілім, менде бірге ?семін,
?шше тілім, мен де бірге ?шемін! – деп, а?ын ?білд? Т?жібаев а?амыз жырла?андай тіл ?ай елде болса да ?астерлі, ??діретті. Ол досты?ты? кілті, ынтыма?тасты?ты? бастауы, ырыс – берекені? алды, ?лтты? ?рі жаны, ?рі ары. Тіл жай с?з емес, ?мірді? талай сынынан ?ткен, ?скеле? талаптар?а с?йкес ?рістей т?скен толы??анды а?и?ат десек, жа?ыла ?оймаспыз.
Тілсіз ?о?амны? ?андай т?рі болса да ?мір с?ре алма?шы емес, ол тілді? ?зі ?о?ам бар жерде ?ана пайда болып, ?мір с?реді. Демек, ?о?амнан тыс, б?лек тіл жо?. Тіл – ?о?амны? жемісі.
В.И.Ленин: “Тіл – адам ?атынасыны? аса ма?ызды ??ралы” – дейді. М?ны? м?ні – тіл жо? жерде адамдарды? бірлесіп ж?мыс істеуі, ?о?амды? ?ндірісті? ?ай саласын болса да ?йымдастыруы, дамытуы м?мкін емес деген с?з.
Тіл ?рбір адам?а ана с?тімен бірге еніп, ?алыптасады. Тіл байлы?ы - ?рбір елді? ?лтты? ма?танышы. Ол – атадан бала?а мирас болып ?алып отыратын ба?а жетпес м?ра.
“Тіл туралы” за?да?ы “?аза?стан хал?ын топтастыруды? аса ма?ызды факторы болып табылатын мемлекеттік тілді ме?геру – ?аза?стан Республикасыны? ?рбір адамзатыны? парызы” – деген. ?рине ?лтты? е? бірінші, е? ?асиетті сипаты – оны? ана тілі. ?лт анасы тіл болып есептеледі. Сонымен бірге ?лтты? ?мір с?руіні? бірінші шарты. Конституциямызды? жетінші бабыны? бірінші тарма?ында ?аза?стан Республикасында?ы мемлекеттік тіл - ?аза? тілі деп аны? жаз?ан, Ата За?ымыздан туында?ан “Тіл туралы” ?аза?стан Республикасыны? за?ында да осы жа?дай берік ?амтыл?ан. Бізді? азаматты? парызымыз – тіл за?ында?ы талаптарда ж?йелі т?рде ж?зеге асыру. Ол тілдерді ?олдану мен дамытуды? 2001-2010 жылдар?а арнал?ан мемлекеттік ба?дарламаларынан да к?рініс тапты.
“Тіл – бізді? т?тасты?ымыз”, “Тіл та?дыры – ел та?дыры” деп те айтып ж?рміз. Сонды?тан ?р адам ?з ана тілін к?зіні? ?арашы?ындай ?ор?ау?а, оны? орынсыз ш?барлануыны? ?андайына болса да ?арсы т?ру?а тиіс.
Ту?ан тілді? абыройын ас?а?тату - ?рбір адамзатты? абзал борышы. Бізді? барша ?лтты? келбетіміз бен болмысымызды, салт -санамыз бен дініміз осы ?лтты? м?дениет пен тілімізде жатыр. Т?уелсіз елді? елді? елдігі жас ?рпа?ын парасатты да білімді, іскер де ?абілетті, отанс?йгіш те ?лтжанды т?л?а етіп ?алыптастыруда мемлекетік тілді? ат?аратын ?ызметі орасан зор. Егеменді ел болып, ес жиып, етек жия баста?ан б?л к?ндері осындай ой?а ?онбайтын, сола?ай сора?ыларды к?бен к?ріп, ?олмен ?стай отырып ?аза? тілі м?селесі ж?нінде тол?анбай т?ра алмаймыз.
Тіл – таусылмайтын байлы?. ?анша тіл білсе?, ?згеден сонша кез биіксі?. Дегенмен, алдымен ту?ан елі?ні? мемлекеттік тілін білуге міндеттісі?.?аза? тілі - ?те бай тіл. Ол шаруашылы?ты? бар саласын ?ркендете т?суге себепші к?ш, хал?ымызды? м?дени д?режесін к?тере беруші п?рменді ??рал, ж?ртшылы?ты жаппай отаншылды? рухта т?рбиелеуді? ??ралы, ?уатты ?аруы.
Амал не, осындай ?демі ту?ан тіліміз бола т?ра ?зге тілде с?йлейтіндер де к?п болды. Тіпті ту?ан тілден безетін сора?ыларды да к?ргеніміз бар. Т?л тілде с?йлеуден безу а? с?т беріп, асыра?ан ана?ды ?мытумен бердей. Осы кезде Паустовскийді?: “Ту?ан тіліне жаны ашыма?ан адам – ж?ндік,” – деп, ашына айт?аны ой?а келеді.Ана тілін ?мыт?ан адам ?з халы?ыны? ?ткенінен де болаша?ынан да ?ол ?зеді.Ана тілі – ар ?лшемі. Олай болса, тілді ш?барлау – арды ш?барлау, к??іл т?ны?ын лайлау.?лтты? м?дениетті? г?лденуі мен адамдарды? тарихи ?алыптас?ан т?ра?ты ?ауымдасты?ы ретінде ?лтты? ?зіні? болаша?ы ана тілді? дамуына, оны? ?о?амды? ?ызметіні? ке?еюімен ты?ыз байланысты. Сонды?тан ту?ан тілге деген с?йіспеншілік бала кезе?нен басталуы тиіс. Айнала?ды танып білу, ту?ан тілі?ді білуден басталады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ана тілім арда?ым »
Ана тілім ардағым
Туған елім – тірлігімнің айғағы, Тілім барда айтылар сыр ойдағы, Өссе тілім, менде бірге өсемін, Өшше тілім, мен де бірге өшемін! – деп , ақын Әбілдә Тәжібаев ағамыз жырлағандай тіл қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол достықтың кілті, ынтымақтастықтың бастауы, ырыс – берекенің алды, ұлттың әрі жаны, әрі ары. Тіл жай сөз емес, өмірдің талай сынынан өткен, өскелең талаптарға сәйкес өрістей түскен толыққанды ақиқат десек, жаңыла қоймаспыз.
Тілсіз қоғамның қандай түрі болса да өмір сүре алмақшы емес, ол тілдің өзі қоғам бар жерде ғана пайда болып, өмір сүреді. Демек, қоғамнан тыс, бөлек тіл жоқ. Тіл – қоғамның жемісі.
В.И.Ленин: “Тіл – адам қатынасының аса маңызды құралы” – дейді. Мұның мәні – тіл жоқ жерде адамдардың бірлесіп жұмыс істеуі, қоғамдық өндірістің қай саласын болса да ұйымдастыруы, дамытуы мүмкін емес деген сөз. Тіл әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Ол – атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра.
“Тіл туралы” заңдағы “Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттік тілді меңгеру – Қазақстан Республикасының әрбір адамзатының парызы” – деген. Әрине ұлттың ең бірінші, ең қасиетті сипаты – оның ана тілі. Ұлт анасы тіл болып есептеледі. Сонымен бірге ұлттың өмір сүруінің бірінші шарты. Конституциямыздың жетінші бабының бірінші тармағында Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл - қазақ тілі деп анық жазған, Ата Заңымыздан туындаған “Тіл туралы” Қазақстан Республикасының заңында да осы жағдай берік қамтылған. Біздің азаматтық парызымыз – тіл заңындағы талаптарда жүйелі түрде жүзеге асыру. Ол тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаларынан да көрініс тапты.
“Тіл – біздің тұтастығымыз”, “Тіл тағдыры – ел тағдыры” деп те айтып жүрміз. Сондықтан әр адам өз ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның орынсыз шұбарлануының қандайына болса да қарсы тұруға тиіс. Туған тілдің абыройын асқақтату - әрбір адамзаттың абзал борышы. Біздің барша ұлттық келбетіміз бен болмысымызды, салт -санамыз бен дініміз осы ұлттық мәдениет пен тілімізде жатыр. Тәуелсіз елдің елдің елдігі жас ұрпағын парасатты да білімді, іскер де қабілетті, отансүйгіш те ұлтжанды тұлға етіп қалыптастыруда мемлекетік тілдің атқаратын қызметі орасан зор. Егеменді ел болып, ес жиып, етек жия бастаған бұл күндері осындай ойға қонбайтын, солақай сорақыларды көбен көріп, қолмен ұстай отырып қазақ тілі мәселесі жөнінде толғанбай тұра алмаймыз.
Тіл – таусылмайтын байлық. Қанша тіл білсең, өзгеден сонша кез биіксің. Дегенмен, алдымен туған еліңнің мемлекеттік тілін білуге міндеттісің.Қазақ тілі - өте бай тіл. Ол шаруашылықтың бар саласын өркендете түсуге себепші күш, халқымыздың мәдени дәрежесін көтере беруші пәрменді құрал, жұртшылықты жаппай отаншылдық рухта тәрбиелеудің құралы, қуатты қаруы.
Амал не, осындай әдемі туған тіліміз бола тұра өзге тілде сөйлейтіндер де көп болды. Тіпті туған тілден безетін сорақыларды да көргеніміз бар. Төл тілде сөйлеуден безу ақ сүт беріп, асыраған анаңды ұмытумен бердей. Осы кезде Паустовскийдің: “Туған тіліне жаны ашымаған адам – жәндік,” – деп, ашына айтқаны ойға келеді.Ана тілін ұмытқан адам өз халықының өткенінен де болашағынан да қол үзеді.Ана тілі – ар өлшемі. Олай болса, тілді шұбарлау – арды шұбарлау, көңіл тұнығын лайлау.Ұлттың мәдениеттің гүлденуі мен адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымдастығы ретінде ұлттың өзінің болашағы ана тілдің дамуына, оның қоғамдық қызметінің кеңеюімен тығыз байланысты. Сондықтан туған тілге деген сүйіспеншілік бала кезеңнен басталуы тиіс. Айналаңды танып білу, туған тіліңді білуден басталады.
