Мектепке дейінгі балаларды интеллектуалды дамыту

Тақырыбы: Мектепке дейінгі балаларды интеллектуалды дамыту

Интеллект

( лат. іntellectus — таным, ұғыну, аңдау) — жеке тұлғаның ақыл-ой қабілеті. Ақыл-ой сезімі адамның таным әрекетімен байланысты. Алғашында бұл термин адам психикасының орынды ойлау функцияларын белгілесе, казіргі кезде оған барлық танымдық үрдістер кіреді. Интеллект - адамның болмысты тануының негізгі нысаны. Интеллект - ақпаратты мақсатты бағытта қайта өңдеуге, реттеуге, оқуға қабілеттіліктің күрделі жүйелерінің танымдық іс-әрекеті.

Интеллект функциялары:

• оқуға деген қабілеттілік; • қоршаған болмысының заңдылықтарын белсенді меңгеруге қабілеттілік. Бірқатар психологиялық тұжырымдамаларда интеллект ақыл-ой операцияларының жүйесімен теңестірледі.

Ақыл немесе интеллект

• ( лат. intellectus түсіну, ұғыну, танып білу, ақыл-ой ) - жоғары дамыған және күрделі миы бар организмдердің психикалық қызметінің айрықша функциясы; ақпар алуға, оны сақтауға, өңдеуге және беруге, жаңа білімдер қорытып шығаруға, жеткілікті негізделген шешімдер қабылдауға, алға қойылатын мақсаттарды тұжырымдап, соларға жетуге бағытталған іс-әрекеттерді қадағалауға, қоршаған ортада болатын хал-ахуалдарды дұрыс бағалауға қабілеттілік. [1]
• Ақыл-ой өңдейтін хабардың аса маңызды қайнар көзі және ол қорытып шығаратын білімдерді, шешімдер мен мақсаттарды қолданудың объектісі объективтік дүние. Осы тұрғысында адамның ақыл-ой немесе интеллектілік қызметі объективті шындықты өзгертуге бағытталған қызметтің негізінде бейнелендіру болып табылады.
• Қазіргі уақытта компьютерлердің кеңінен қолданылуына және "жасанды интеллекттің", яғни ЭЕМ -де бірқатар ақыл-ой жұмыстары мен операцияларын (логикалық қорытынды жасауды, диагностикаға эксперттік баға беруді, математика есептеулерді, мәтінді оқуды, бейнелерді тануды, т.б.) орындай алатын күрделі бағдарламалар жүйесінің жасалуына байланысты ақыл-ой қабілеттерін зерттеудің маңызы ерекше артып отыр.

Интеллектуалды тұлғаны төмендегі көрсетілген құндылықтарды бойына сіңіру арқылы қалыптастыруға болады:

• Танымдық бағыты : таным мәдениеті, интеллект, білім, ақыл-ой мәдениеті, шығармашылық, сындарлы ойлау, сананы жетілдіру, ой-өрісінің кеңдігі т.б.
• Адамгершілік бағыты: жеке тұлғаның қасиеттері: сыйлау, мейірімділік, әділдік, т.б, адамгершілік ұстанымдар: қадір – қасиет, ұқыптылық т.б.
• Әлемдік бағыт: азаматтық, партиотизм, белсенді өмірлік позиция, ұйымшылдық, адам құқықтары т.б.
• Ұлттық бағыт: салт-дәстүрді, тілді, дінді, әдет-ғұрыпты құрметтеу, ұлттық сана, ұлтжандылық, елін, жерін сүю және т.б.
• Саламатты өмір салты: экологиялық мәдениет, спорт, санитарлық- гигиеналық нормаларды сақтау, жағымсыз қылықтардан арылу, дене шынықтыру т.б.
• Дүниетаным бағыты: ғылыми, білімділік дүниетаным, танымдық дүниені қабылдау, дүниені түсіну, әлем туралы ойлану, ой- толғаныс т.б.
• «Теңіз тамшыдан құралады» дегендей, интеллектуалды, жан-жақты жетілген тұлғаларды қалыптастыру арқылы ғана біз бүкіл ұлтты интеллектуалды ұлтқа айналдыруға қол жеткіземіз.
•  

Интеллектуалдық қабілет

Дидактикалық

Қимыл әрекет

ОЙЫН

Ұлттық

Желелі рөлді

Логика

Шығармашылық

Әрекет

Танымдылық

қызығушылық

Білімі, сауатылығы

Дүние танымының

кеңейуі

Сөйлеу, ойлау,

есте сақтау

Интеллектуалды ойындарды ң ерекшел ігі

Интеллектуалды ойынның маңыздылығы

Математикалық ойындар мазм ұны

Логикалық ойлауын дамытатын ойындар

Бұл ойындар ақыл-ой дамуы, логикалық қабілеті, ойлауын қлыптастырады.

Сәйкес келетін ойындар мен жаттығулар

Қиялын және шығармашылық ойлауын дамытатын ойындар

Математикалық блок «Дьениша»,

-Түсті таяқшалар «Кюизенера», «Өорнекті жалғастыр»  ( Никитина кубигі), «Пифагор»

«Санамақ таяқшалар мен ойындар»,

- Ребустар, лабиринттар, Шашки, шахматы.

Бұл ойынның негізгі тапсырмасы бұрынғы шынайы өмірінен күтілетін нәтиженің көрінісі. Шығармашылық пен қиялдың көмегі арқылы жеке тұлғаны қалыптасады. Әділетті, шыншыл, батыл, қызығушылығын жоғарылатады.

Зейін мен есте сақтау, сөйлеу қабілетін дамытатын ойындар

Мазмұнды ойындар

Шағын саяхат, Кубиктер және конструкторлар, өз қолынан жасалған сыйлық, Керексіз, тастанды заттардан б ұйым , ТРИЗ ойындары және т.б..

Бұл ойындар зейін мен есте сақтаудың барлық түрлерін дамытады

Қол моторикасын дамытатын ойындар

Қоршаған орта

Серуендегі әңгімелер, тақпақ жаттату және ертегі айту Ерте сақта және сал, піскен,піспеген? Кім бақылаушы? Ұшады – ұшпайды, Өрнекті сал, Сыңарын тап, Сақ бол т.б.

Шығаршылықтың басталуы, қиял мен қабілеті және қол мотрикасын дамытады

Сурет салу, жапсыру, моншақтарды тағу, түймелерлі тағу. Қайшымен қию

Мозаика ойыны, дәптермен жұмыс, санамақ таяқшалар, суретті аяқта.

Өрнекті аяқта,

Қоршаған ортамен бала танысады. Нақты қабілеттерін дамытады.

«Барлығы орында», - «Жолда жүру», «Дәлелде», - «Неден жасалған» «Зерттеу», - «Кім қайда тұрады»,

«Жыл мезгілі» - «Барлығын білгім келеді»

• Жаңа технологиялар

Сын тұрғысынан ойлаудың даму жолдары

Кезеңдері Әдістері

Қызығушылықтарын ояту Топтастыру

Ассоциация

Мағынаны ашу ( ажырату) Джик –Со

Инсерт

Ой қозғау

Толғаныс Венн диаграммасы

Кубизм

Бес жолды өлең

Ой толғау

Венн диаграммасы

• Екі затты салыстыру,ортақ белгісін табу;
• Берілген тақырыпты нақтылау және қорытындылау;

Ішіне-сыртына

• Тақырыпқа байланыстыларды ішіне орналыстырып, қатысты еместілерді сыртына орналыстыру .

Кубизм

Маңынасы терең және қызықты стратегиясының бірі.Тақырыпты жан-жақты қамтуға мүмкіндік туғызады.Алты қыры бар:

• Сипаттаңыз
• Салыстырыңыз
• Зерттеңіз
• Талдау жасаңыз
• Қолданыңыз
• Дәлелдеңіз

Кубик қырлары бойынша жұмыс ауызша,аралас түрде жүруі мүмкін

Кубизм әдісін сабақ үстінде қолдану

Күтілетін нәтиже

Белсенділіктері артады

Практикалық Қарым-қатынас іс-әрекетте болады жасауға үйренеді

Сын тұрғысынан ойлау

Құрбыларын тыңдай Ортаға шығып өз

білуге үйренеді ойларын айтуға үйренеді

Өз ойларын тұжырымдай біледі

МАҚСАТЫ:

Балалардың логика -математикалық ұғымдарын дамытуда Дьенеш блоктарын қолдану.

Міндеттер:

• Заттардың көлемі, геометриялық пішін және мөлшерлмен таныстыру;
• Ойлау іскерліктерін дамыту: салыстыру, талдау, жіктеу, жалпылау және т.б.;
• Логикалық тапсырмаларды шешу іскерлігін қалыптастыру;
• Қарапайым алгорикалық мәдени ойлау дағдыларын меңгеру;
• Танымдылық процестесі - қабылдау, ес, зеиін, қиялдары дамыту;
• Шығармашылық қабілеттері дамыту.

Геометриялық пішіндер

Төрт бөліктен тұрады:

Дөңгелек, үшбұрыш, тік төртбұрыш, шаршы

Пішінсіз түстер

көк

сары

қызыл

2 құрсаумен ойын Көк құрсаудың ішінде дөңгелек блоктар қызыл құрсаудың ішінде қызыл блоктар 4 сұрақ қойылады 1. қандай блоктар Екі құрсаудың ішінде? 2. Қандай блоктар Көк құрсауда, қызыл құрсауда емес? 3. Қандай блоктар қызыл құрсауда , көк құрсауда емес? 4. Қандай блоктар Екі құрсаудың сыртында?

Балалармен жұмыс

ДИДАКТИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛ

Мария Монтессори М.Монтессоридің “еркін тәрбиелеу”

М.Монтессори педагогикасында не маңызды?

Бұл бағытта бала туғаннан бастап тұлға ретінде қарастырылады.

Монтессоридің әдісі: баланы өзін-өзі тәрбиелеуге, өздігінен білім алуға, өзін –өзі дамытуға бағыттайды.Әдістегі бастысы-балалар мен ересектердің әлемі-мүлдем әр түрлі әлем екенін ұғыну

М.Монтессоридің педагогикалық жүйесінің қағидалары

:

.

Назарларыңызға рахмет!