Мақта қыз ертегісі

Тақырыбы: «Мақта қыз бен мысық»

Мақсаты:
Ертегілер туралы білімдерін күшейту.
Сөйлеу мәдениетін, еркін сөйлеп, өз ойларын дұрыс жеткізу.
Баланың сөздік қорын дамыту, сөз өнеріне деген құрмет.
Балаларды еңбекке, татулыққа тәрбиелеу.
Әдіс – тәсілдер: сұраққа жауап беру, «Мақта қыз бен мысық» ертегісіндегі кейіпкерлердің рөлін сомдау.

Қажетті нәрселер: Ортада үстел үстінде ыдыстар, қатық, сыпырғыш, инеағаш, маскалар, ағаш, тауық маскасы, тышқан киімі, шелек, мысық киімі, дүкен, сиыр киімі, мейіз, тары,қайшы.
Ұйымдастыру кезеңі: Ал балалар, бүгінгі күн ерекше күн, себебі, біздің тобымызға көптеген апайлар қонаққа келді. Қане, сол қонақтармен сәлемдесейікші:
Қуан, шаттан, алақай,
Қуанатын күн келді.
Күліп шықты күн бүгін.
Қайырлы таң, қайырлы күн!
- Балалар, енді бүгінгі ертегіміз ерекше болғалы тұр, кәне маған қараңдар.
Ертегі дегеніміз не екенін білесіңдер ме?(жауап)
Қандай ертегілерді білесіңдер?(жауап)

Өте жақсы, бүгін ертегіні оқып, түсініп, біліп қана қоймай ертегі кейіпкерлерінің рөлінде өзіміз ойнап көрсетеміз. Бұл ертегі Ыбырай Алтынсариннің «Мақта қыз бен мысық» ертегісі.
Залда «Ерте, ерте, ертеде» өлеңі орындалады.

Ішке ертекші әжей келеді. Балалармен амандасып алып, әжей ертегіні айта бастайды.
Ерте, ерте, ертеде,
Ешкі құйрығы келтеде,
Мақта қыз бен мысық өмір сүріпті.
Мақта қыз үстел үстін реттейді. Ыдыстарды жиыстырған кезде мейіз тауып алады.
Мақта қыз (Мысығын шақырады)
- Мияуым менің, қайдасың?
- Тарғылым менің, келе ғой, мен саған мейіз беремін (мысық келмейді)
- Келмесең, келмей –ақ қой, өз обалың өзіңе,- деп (мейізді қыз жеп қояды)
Осы кезде үй артынан «мяу» деген дыбыс шығады.
Мақта қыз ыңылдап ән салады, мысық шығады.
Мақта қыз – Феруза
Мысығым-ау, мысығым,
Тарғылы жақсы түсінің.
Таңертең де, кеште де,
Бетін жуған пысығым.
Піш - піш десем, келе ғой,
Айтқаныма көне ғой.
Шақырғанда піш-піш деп,
«Мяу! -деп дыбыс бере ғой.
Әжей: Сол кезде мысық шығып Мақта қызға өлең айтып береді.
Мысық-Санат:
Менің атым мысық,
Екі көзім қысық.
Тышқан аулап отырамын
Сүт-көжемді ішіп –дейді

Мысық: Мақта қыз, сен мені неге шақырдың?
Мақта қыз: Айтпаймын!
Мысық: Ендеше, мен сенің қатығыңды төгемін.
Мақта қыз: Ой,ой. Сен не істедің? Сол үшін мен сенің құйрығыңды кесіп аламын! (құйрығын кесіп алады)
Мысық: Берші, құйрығымды!
Мақта қыз: Бермеймін! Қатығымды қайтарып бер!
Әжей: Сөйтіп, мысық сиырға келеді.

Сиыр - Берекет:
Менің атым сиыр,
Өрісім алыс қиыр.
Етім үшін, сүтім үшін,
Адамдар маған үйір - дейді.
Мысық: Мяу, сиыр, сиыр, сен маған қатық берші!
Сиыр: Сен маған жапырақ әкел, менің қарным ашып тұр.
Әжей: Сөйтіп, мысық ағашқа барады.

Ағаш - Мирас:
Мен жасыл ағашпын,
Күтсеңдер гүл ашам,
Жолыңа нұр шашам,
Жапырағым азық,
Бұтағым қазық.
Саяма сағаларсың,
Салқындап дем аларсың.
Мысық: Ағаш, ағаш, маған жапырақ берші!
Ағаш: Маған су әкеліп бер мен шөлдедім, мен саған жапырақ беремін.
Әжей: Сөйтіп, мысық су іздеп келе жатса, алдынан су тасып жүрген қыздар шығады.
Қыздар:
Су - тіршілік негізі,
Онсыз өмір сүрмейсің.
Тазалықтың негізі,
Су деп және білгейсің –деп әндетіп жүреді.
Мысық: Мяу, қыздар маған су беріңдерші.
Қыздар: Сен бізге дүкеннен сағыз әкеліп бер.
Әжей: Сөйтіп, мысық дүкеншіге келеді.
Мысық: Мяу, дүкенші, дүкенші маған сағыз берші.
Дүкенші - Аяулым: Маған жұмыртқа әкеліп бер, мен саған сағыз берем.
Әжей: Мысық әбден шаршады жұмыртқа іздеп тауыққа барады.

Тауық - Дилара:
Мен ақ тауықпын,
Өзім қақсауықпын.
Күніне бір жұмыртқа табам,
Осыған жетеді шамам - деп әндетеді.
Мысық: Мяу, тауық, тауық маған жұмыртқа берші.
Тауық: Сен менің балапандарыма дән әкеліп бер, біз ашпыз.

Әжей: Мысық ойға батып, басын ұстап не істерін білмей отырып қалады.
Осы кезде бір тышқан жүгіріп шығып, інді қаза бастайды.
Тышқан – Нұртілек
Мен тышқанмын,
Өзім дән екпеймін.
Егістен ұзап кетпеймін,
Айналам толы ән,
Қоймам толы дән,
Дәнді тастап кетпеймін - деп ән салып жүрген тышқанды мысық бас салып ұстап алады.
- Айт, үйіңде не бар? Жаныңның барында айт, тез, әйтпесе, қазір жеп қоямын.
Тышқан: Сен маған бір ән айтып бер.
Мысық: Мақта қызбен қосылып « Қошақаным» әнін айтып береді.
Әжей: Тышқан мысыққа рахмет айтып, бір қап тары береді, мысық дәнді тауыққа береді, мысық жұмыртқаны дүкеншіге береді, дүкенші мысыққа сағыз береді, сағызды
мысық қыздарға береді, қуанған қыздар мысыққа су береді, суды мысық ағашқа құяды, шөлі қанған ағаш мысыққа жапырақ береді. Жапырақты мысық сиырға береді,
сиыр оған қатық береді, қатықты мысық Мақта қызға берді.
Мысық: Мақта қыз, қатығың міне мен енді бұзық болмаймын, айтқаныңды тыңдаймын,- деп қатықты қызға берді.
Әжей: Сөйтіп Мақта қыз қатығын ,мысық құйрығын қайтарып алып, екеуі тату-тәтті өмір сүрген екен.

Балалар менің ертегімді тыңдай отырып ертегі кейіпкерлерін жақсы сомдағандарың үшін көп-көп рахмет!
Балаларымыздың өнерлерін тамашалаған апайларға да рахмет.
Келесі ертегіні тыңдағанға дейін қош сау болыңдар.

«Мақта қыз бен мысық» ертегісі

Мақсаты: Балаларға педагог Ы.Алтынсарин оның шығармашылығы туралы білімдерін жетілдіру.Шығарманы оқу арқылы түсінуге үйрету.Оқылған шығарма мазмұныны әңгімелеуге,диалог сөздерді мәнеріне келтіре айта білуге үйрету,есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру.Балалардың көркем әдебиетке деген қызығушылығын  арттыру.

Көрнекі құралдар: Ы.Алтынсариннің портреті,ертегі кейіпкерлерінің суреттері,атрибуттар

Үлестірмелі құралдар: Жай қарындаш,суретті карточкалар.

Оқу іс әрекет барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

Психожаттығу: «Күн шуағы»

Балалар  бір-біріне күннің шуағындай күлімдей қарап амандасады: (сазды әуен баяу ойналады

Амансыңба алтын күн

Амансыңба көк аспан

Амансыңба достарым

Сендерді көрсем қуанамын

Балалар қазір жылдың қай мезгілі?

Күз мезгілін атап бере аламыз ба?

-Балалар қандай ертегілерді білесіңдер?

-Ертегілер несімен ұнайды?

Балаларға порттреттегі суретті көрсетіп таныстыру.

–Балалар бұл  кісі-Ы.Алтынсарин деген аталарың.Ол кісі балаларға мектеп ашқан,балаларды оқытқан.Бүгін біз Ы.Алтынсарин аталарыңның «Мақта қыз бен мысық»ертегісімен танысамыз

Балаларға ертегіні оқып беріп,түсінгендерін сұрау

Ертегі кім жайында екен?

-Ертегіде қандай кейіпкерлер бар?

-Мақта қыз бен мысықтың бір-біріне жасағандары дұрыс па?

Ертегіні  суретен көрсету

Балалар сендер осы ертегіні рөлге кіріп ойнайсыңдар ма?

Балалар ертегіні бастарына атрибуттарын киіп ойнайды.

Сергіту сәті:

Біз кішкентай баламыз

Өсіп-өніп таламыз

Күнге қарап табынып,

Көкке қолды созамыз

Қанат қағып ұшамыз

Қарлығаштай самғаймыз

бір отырып,бір тұрып

Жаттығулар жасаймыз

Балалармен жұмыс.»Мысықтың қатыққа жету жолын тап»

Әр балаға үлестірмелі құралдар беріп,таратылады.Мысықтың қаттыққа жету жолын сызықтар арқылы қосамыз Жарайсыңдар.Енді барлығының сұрағандарын әкеліп беріп мысықтың құйрығын қайтарып алайық та Мақта қыз бен мысықты татуластырайық.

Жұмбақ:

Өзі жап-жас мұрты бар

Ет пен сүтке ұмтылар

Тастамайды жылы үйде

Түкті тоны шұп-шұбар. (мысық)

Қорытынды:

-Балалар бүгін біз қандай ертегісімен таныстық?

-Ертегінің авторы кім?

-Ертегі сендерге ұнады ма?

Сабаққа қатысқан балаларды бағалау,мадақтау