Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

САБАҚ: биология.

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

Мектеп: Көкшетау қаласы, (қазақ тілінде оқытылатын) дарынды балаларға арналған №3 облыстық мамандандырылған мектеп –интернаты

Күні: 3.04.2017

Мұғалімнің есімі: Маженова Арайлым Айдарбековна

СЫНЫП: 8

Қатысқандар саны:18

Қатыспағандар саны:18

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

1.Зәр шығару жүйелері мүшелерінің құрылысы мен қызметін туралы ақпарат алады.

2. Бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра алады.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Зәр шығару жүйелері мүшелерін айта алады, бүйректің қызыметін сипаттай алады.

Оқушылардың басым бөлігі:

Адам ағзасындағы зат алмасу өнімдерін сыртқа шығарудағы маңызын айта алады.

• бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра алады

Кейбір оқушылар:

Зәр шығару мүшелерінің адам ағзасындағы басқа да мүшелермен байланыстырды.

Тілдік мақсат

Оқушылар:

Оқушыларды өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру.

Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.

Оқушыларды танымдық іс-әрекетінің мақсатын анықтауға дағдыландыру.

Негізгі сөздер мен тіркестер: Бүйрек. Несепағар. Қуық. Бүйрек веналары. Бүйрек артериялары. Пирамидалар. Зәр шығарылуы. Капиляр шумағы. Зәр түзілуі. Бүйрек капсуласы.

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

"Сиқырлы сандық". Денгейлік тасырмалар.

А

1.Зәр шығару мүшелерін ата.

2.Адамның бүйрегі қайда орналасқан, салмағы қанша, пішіні қандай?

В

1. Бүйрек арқылы бір тәулікте қанша қан ағады?

2. Қуық қандай қызмет атқарады? Сыйымдылығы қанша?

С

1. Бүйректі қанмен қамтамасыз етудің қандай маңызы бар?

2. Зәр түзілу кезінде бүйрек үлкен жұмыс атқарып, көп энергия жұмсайды. Мұны қалай дәлелдеуге болады.

Талқылауға арналған тармақтар:

3 топқа бөліну арқылы мәтінді ортаға салып талқылайды.

1 топ. Бүйректің құрылысы мен қызметі

2 топ. Зәр шығару жүйесіне кіретін мүшелер зәрдің түзілуі; шығарылуы

3топ. Зәрдің ыдырау өнімдері

Тест тапсырмалары, кесте толтыу дәптерге жазады, флипчар толтырады, сематикалық карта толтырады, Деңгейлік тапсырмалар ауызша

Алдыңғы оқу

Энергия және зат алмасу тақырыбында

Жоспар

Жоспарлан-ған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы

Кіріспе.

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу

Психологиялық ахуалын қалыптастыру

Мазайка құрастыру арқылы топқа бөлінеді

1. Көпір орнату

1. Адам ағсасындағы ақырғы өнімдерін және кейбір заттардың артық мөлшерін сыртқа шығаратын қандай мүшелерді атауға болады?

Жұмыс дәптері,

слайд

Ортасы

Жаңа сабақтың тақырыбы:

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

Әр топ өздеріне берілген тақырыптық тапсырмаларды кластер құра отырып қорғайды,

2. Топтық Модуль АКТ. СТО, ЖИКСО

ЖИКСО әдісі арқылы берілген мәтінді бөліп беріп 4 оқушыдан тұратын жаңа топ құрып, бірлесіп талқылап жұмыс істейді. Оқушылар бастапқы топтарына қайтып оралады.

3 топқа берілген мәтін бойынша постер қорғайды.

1 топ. Бүйректің құрылысы мен қызметі

2 топ. Зәр шығару жүйесіне кіретін мүшелер зәрдің түзілуі; шығарылуы

3топ. Зәрдің ыдырау өнімдері

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

1. Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

2. Бүйректің құрылысы өте күрделі.

3. Нефронның 

4. Бүйректің қызметі. Несепағардың құрылысы.

5. Қуықтың құрылысы.

Бағдаршам арқылы бағалау

Қызыл түс - мазмұны ашылған

Сары түс - безендірулері

Жасыл түс- ұқыпты

Флипчарт,

түрлі - түсті қаламсаптар. слайд, суреттер плакаттагы, үлестірмелі тапсырмалар

3. Диалог құру : әр топқа бірдей денгейлік тапсырмаларды беремін қайсы топ бірінші және толық орындаған болса ол топ жұлдызша беріледі, А мен В денгейін орындаса төрт бұрыш беріледі. Аденгейін орындаған топ үш бұрышпен бағаланады

А

1.Зәр шығару мүшелерін ата.

/бүйрек, несепағар, қуық, зәр шығару өзегі/.

2.Адамның бүйрегі қайда орналасқан, салмағы қанша, пішіні қандай?

/бүйрек құрсақ қуысында орналасқан, салмағы 150 г, үрмебұршақ пішінді жұп мүше/.

В

1. Бүйрек арқылы бір тәулікте қанша қан ағады? /Бүйректен тәулігіне1500 – 1700 л қан өтеді. Яғни әр 5 минут сайын ағзадағы қан бүйрек арқылы өтеді/.

2. Қуық қандай қызмет атқарады? Сыйымдылығы қанша?

/ Құрамында зиянды заттары бар су бүйрек астауына, несепағар арқылы қуыққа жиналады. Қуықтың сыйымдылығы 400-500 мл.болады/.

С.

1. Бүйректі қанмен қамтамасыз етудің қандай маңызы бар?

2. Зәр түзілу кезінде бүйрек үлкен жұмыс атқарып, көп энергия жұмсайды. Мұны қалай дәлелдеуге болады.

Бағалау парағы арқылы. Қызыл түс А; жасыл түс В; көк түс С;

Мұғалімнің бағалауы: Жұлдызша, төрт бұрышты, үш бұрышты

Жұмыс дәптері,

Сандық ішіндегі

үлестірмелі тапсырмалар, бағалау парағы

Слайд.

4 тапсырма. Сұрақтар мен жауаптарды сәйкестендіріп келтіру.

Кесте толтыру

Бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра отырып толтырады.

2 топ.

Сұрақ жауап арқылы сәйкестендіру

1.Қандай мүшелер арқылы зат алмасудың соңғы өнімдерін шығарады?(Бүйрек)

2.Зәр шығару қандай мүшелерден тұрады?(Бүйрек, зәрағар,қуық)

3.Зәр қайда жинақталады?(Қуықта )

4.Бүйректе түзілетін сұйықтық?(Зәр )

5.Бүйректің негізгі құрылымдылық қызмет атқаратын мүшесі?(Нефрон)

6.Үрмебұршақ тәрізді жұп мүше.(Бүрек)

7.Зәр не арқылы шығарылады?(Зәр өзегі)

8.Бүйрек сырты қандай затпен қапталған?(Қоңырқай қыртысты қабатынан)

3 топ

Кесте толтыру

Бағалау парағы бойынша балдық бағалау:

6 балл -"5";

5 балл -"4";

4 - 3 балл - "3"

Жұмыс дәптері,

бағалау парағы

Слайд.

Аяқталуы

Сематикалық карта

Бағалау парағы бойынша балдық бағалау:

9 балл -"5";

8 балл -"4";

7 балл - "3"

Кері байланыс:

Жұмыс дәптері,

үлестірмелі тапсырмалар, бағалау парағы

Слайд.

Үйге тапсырма: Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі. Ертегі құрастырып келу.

Қосымша ақпарат: 1. Биология, 8 сынып оқулығы –Е. Очкур Л. Аманжолова Р.Жұмабаева Алматы «Мектеп» 2016.

2. «Биолог анықтамалығы» №4, 2015ж, №2 2007 ж.

3. Электрондық кітап.

Саралау –Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс

Рефлексия

Сабақ /оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

САБАҚ: биология.

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

Мектеп: Көкшетау қаласы, (қазақ тілінде оқытылатын) дарынды балаларға арналған №3 облыстық мамандандырылған мектеп –интернаты

Күні: 3.04.2017

Мұғалімнің есімі: Маженова Арайлым Айдарбековна

СЫНЫП: 8

Қатысқандар саны:18

Қатыспағандар саны:-

Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

1.Зәр шығару жүйелері мүшелерінің құрылысы мен қызметін туралы ақпарат алады.

2. Бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра алады.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Зәр шығару жүйелері мүшелерін айта алады, бүйректің қызыметін сипаттай алады.

Оқушылардың басым бөлігі:

Адам ағзасындағы зат алмасу өнімдерін сыртқа шығарудағы маңызын айта алады.

• бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра алады

Кейбір оқушылар:

Зәр шығару мүшелерінің адам ағзасындағы басқа да мүшелермен байланыстырды.

Тілдік мақсат

Оқушылар:

Оқушыларды өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру.

Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.

Оқушыларды танымдық іс-әрекетінің мақсатын анықтауға дағдыландыру.

Негізгі сөздер мен тіркестер: Бүйрек. Несепағар. Қуық. Бүйрек веналары. Бүйрек артериялары. Пирамидалар. Зәр шығарылуы. Капиляр шумағы. Зәр түзілуі. Бүйрек капсуласы.

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

"Сиқырлы сандық". Денгейлік тасырмалар.

А

1.Зәр шығару мүшелерін ата.

2.Адамның бүйрегі қайда орналасқан, салмағы қанша, пішіні қандай?

В

1. Бүйрек арқылы бір тәулікте қанша қан ағады?

2. Қуық қандай қызмет атқарады? Сыйымдылығы қанша?

С

1. Бүйректі қанмен қамтамасыз етудің қандай маңызы бар?

2. Зәр түзілу кезінде бүйрек үлкен жұмыс атқарып, көп энергия жұмсайды. Мұны қалай дәлелдеуге болады.

Талқылауға арналған тармақтар:

3 топқа бөліну арқылы мәтінді ортаға салып талқылайды.

1 топ. Бүйректің құрылысы мен қызметі

2 топ. Зәр шығару жүйесіне кіретін мүшелер зәрдің түзілуі; шығарылуы

3топ. Зәрдің ыдырау өнімдері

кесте толтыу дәптерге жазады, флипчар толтырады, сематикалық карта толтырады, Деңгейлік тапсырмалар ауызша

Алдыңғы оқу

Энергия және зат алмасу тақырыбында

Жоспар

Жоспарлан-ған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы

Кіріспе.

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу

Психологиялық ахуалын қалыптастыру

Мазайка құрастыру арқылы топқа бөлінеді

1. Көпір орнату

Оқушыларға сұрақ қоя отырып жаңа тақырыпты ашады

1. Адам ағсасындағы ақырғы өнімдерін және кейбір заттардың артық мөлшерін сыртқа шығаратын қандай мүшелерді атауға болады?

Жұмыс дәптері,

слайд

Ортасы

Жаңа сабақтың тақырыбы:

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

Әр топ өздеріне берілген тақырыптық тапсырмаларды постер құра отырып қорғайды.

1 тапсырма

2. Топтық. АКТ. СТО. ЖИКСО. Көшбасшылық.

АКТ әдісі кезінде оқушылар электрондық оқулықтағы мәтінді тыңдайды ұжым болып.

ЖИКСО әдісі арқылы берілген мәтінді бөліп беріп 4 оқушыдан тұратын жаңа топ құрып, бірлесіп талқылап жұмыс істейді. Оқушылар бастапқы топтарына үй жұмысына қайтып оралады.

3 топқа берілген мәтін бойынша тапсырма бөліп беріледі және тыңдалым кезіндегі қосымша материалдарды байланыстыра отырып постер қорғайды.

1 топ. Бүйректің құрылысы мен қызметі

2 топ. Зәр шығару жүйесіне кіретін мүшелер зәрдің түзілуі; шығарылуы

3топ. Зәрдің ыдырау өнімдері

Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

1. Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі

2. Бүйректің құрылысы өте күрделі.

3. Нефронның 

4. Бүйректің қызметі. Несепағардың құрылысы.

5. Қуықтың құрылысы.

Бағдаршам арқылы бағалау

Қызыл түс - мазмұны ашылған

Сары түс - безендірулері

Жасыл түс- ұқыпты

Флипчарт,

түрлі - түсті қаламсаптар. слайд, суреттер плакаттагы, үлестірмелі тапсырмалар

2 тапсырма

3. Диалог әдісі. Топтық.

Әр топқа бірдей денгейлік тапсырмаларды беремін қайсы топ бірінші және толық орындаған болса ол топ жұлдызша беріледі, А мен В денгейін орындаса төрт бұрыш беріледі. А денгейін орындаған топ үш бұрышпен бағаланады

А

1.Зәр шығару мүшелерін ата.

/бүйрек, несепағар, қуық, зәр шығару өзегі/.

2.Адамның бүйрегі қайда орналасқан, салмағы қанша, пішіні қандай?

/бүйрек құрсақ қуысында орналасқан, салмағы 150 г, үрмебұршақ пішінді жұп мүше/.

В

1. Бүйрек арқылы бір тәулікте қанша қан ағады? /Бүйректен тәулігіне1500 – 1700 л қан өтеді. Яғни әр 5 минут сайын ағзадағы қан бүйрек арқылы өтеді/.

2. Қуық қандай қызмет атқарады? Сыйымдылығы қанша?

/ Құрамында зиянды заттары бар су бүйрек астауына, несепағар арқылы қуыққа жиналады. Қуықтың сыйымдылығы 400-500 мл.болады/.

С.

1. Бүйректі қанмен қамтамасыз етудің қандай маңызы бар?

2. Зәр түзілу кезінде бүйрек үлкен жұмыс атқарып, көп энергия жұмсайды. Мұны қалай дәлелдеуге болады.

Бағалау парағы арқылы. Қызыл түс А; жасыл түс В; көк түс С;

Мұғалімнің бағалауы: Жұлдызша, төрт бұрышты, үш бұрышты

Жұмыс дәптері,

Сандық ішіндегі

үлестірмелі тапсырмалар, бағалау парағы

Слайд.

3тапсырма. Топтық.

Әр топқа тапсырма беріледі жауаптарымен бірге.

Берілген тапсырманы әр топ жауаптарымен байланыстыра отырып желіммен жабыстырады.

1 топ

Бірінші және екінші реттік зәр құрамын салыстыра отырып кесте толтырады.

2 топ.

Сұрақ жауап арқылы сәйкестендіру

1.Қандай мүшелер арқылы зат алмасудың соңғы өнімдерін шығарады?(Бүйрек)

2.Зәр шығару қандай мүшелерден тұрады?(Бүйрек, зәрағар,қуық)

3.Зәр қайда жинақталады?(Қуықта )

4.Бүйректе түзілетін сұйықтық?(Зәр )

5.Бүйректің негізгі құрылымдылық қызмет атқаратын мүшесі?(Нефрон)

6.Үрмебұршақ тәрізді жұп мүше.(Бүрек)

7.Зәр не арқылы шығарылады?(Зәр өзегі)

8.Бүйрек сырты қандай затпен қапталған?(Қоңырқай қыртысты қабатынан)

3 топ

Кесте толтыру

Бағалау парағы бойынша балдық бағалау:

Бағалау парағы арқылы. Қызыл түс А; жасыл түс В; көк түс С;

Мұғалімнің бағалауы: Жұлдызша, төрт бұрышты, үш бұрышты

Жұмыс дәптері,

бағалау парағы

Слайд.

Аяқталуы

4 тапсырма

Жеке.

Сематикалық карта

Бағалау парағы бойынша балдық бағалау:

9 балл -"5";

8 балл -"4";

7 балл - "3"

Кері байланыс:

Жұмыс дәптері,

үлестірмелі тапсырмалар, бағалау парағы

Слайд.

Үйге тапсырма: Зәр шығару жүйесінің құрылысы мен қызметі. Сұрақтар құрастырып келу.

Қосымша ақпарат: 1. Биология, 8 сынып оқулығы –Е. Очкур Л. Аманжолова Р.Жұмабаева Алматы «Мектеп» 2016.

2. «Биолог анықтамалығы» №4, 2015ж, №2 2007 ж.

3. Электрондық кітап.

Саралау –Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс

• Оқушыларға сұрақ қоя отырып көпір орнату. Сонымен қатар диалог құрамын.

• Қабылеті жоғары оқушыларға деңгейлік тапсырмалар құрастырамын.

• Оқушыларға бағалау парағын бере отырып шынайы бағалағанын көрдім.

• Бағалау парағында топтық бағалау кезінде оқушылармен бірлесіп жүргізілді.

• Бағалау парағында соңында мұғалімнің бағалауы тұрды.

• Пән аралық байланыс медицинамен, химиямен байланысты болды.

• АКТ - мен байланыс болды. Онда электрондық оқулықты және слайдты қолдандым.

Рефлексия

Сабақ /оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.