"ДНҚ молекуласын құрастыру

9.3B Молекулалық биология

«Ыбырай Алтынсарин атындағы №37 гимназия» Семей қаласы

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Азизова Венера Ермаковна

Сынып: 9

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы:

Модельдеу «ДНҚ молекуласын құрастыру»

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

9.4.1.3 ДНҚ-ны құрылымдық қағидалары негізінде үлгілеу

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

• ДНҚ құрылымының негізгі қағидаларын біледі;

• ДНҚ молекуласының қос спиралді құрылымын сипаттай алады;

Көпшілік оқушылар:

• Моделді жинау барысында және ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтер санын, байланыс типтерін, олардың пайыздық % шамасын есептеу барысында ДНҚ құрылымының негізгі қағидаларын пайдаланады;

Бағалау критерийлері

• Негіздердің комплементарлы қағидаға сай байланысуын ДНҚ моделін жасауда пайдаланады және түсіндіреді;

• Комплентарлық қағиданы пайдаланып, ДНҚ-ның тізбегін құрастырады;

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

ДНҚ моделін құрастыра отырып, оның ұзындығы мен пайыздық мөлшерін есептей алады және түсіндіреді.(тыңдалым және жазылым дағдылары)

Пәндік лексика және терминология: шиыршық, комплементарлы, аденин, гуанин, тимин, цитозин, нуклеозид, нуклеотидтер, қант-фосфорлы қаңқа және т.б.

Диалог/жазу үшін пайдалы сөз тіркестерінің топтамасы

ДНҚ ... шиыршықты.
ДНҚ биополимер, оның мономері ..... болып табылады.

Дағдылар

Білу, түсіну білімді қолдану

Құндылықтарды дарыту

Жеке бас қасиеттерін, коммуникативтік дағдыларын және құзыреттілігін дамыту. Жұпта, топта, топпен жұмыс істей білу, қоршаған ортаның пікірлеріне құрмет және басқалардың алдын да өз міндеттері үшін жауапкершілігін түсіну, тұлғааралық құзыреттіліктерді дамыту. Басқа оқушылардың пікірін және әрбір идеяның құндылықтарын ескере білу.

Пән аралық байланыс

ДНҚ ұзындығын, ДНҚ-дағы нуклеотидтер құрамының %-ын анықтау барысында математикалық есептеулерді тиімді қолдана алады

Бастапқы білім

Оқушылар 8-сынып курсынан әр соматикалық жасушаның ДНҚ тұратын гомологиялық хромосомдары болатынын біледі. Олар 9-сынып курсынан хромосамалардың гаплоидты жиынтығының диплоидтыдан айырмашылығын түсіндіре алады.

Сабақ барысы

Сабақтың

Жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-05 мин

Комплементарлық принципі туралы білімін тексеріледі

05-07 мин

07-15 мин

15 - 25 мин

25-35 мин

Оқушыларды 3 топтағы топтарға бөліңіз. ДНҚ үлгісін жасау әдісін таңдауға болады. Оқушылармен модель жасау кезінде қандай ережелерді негізге алу қажеттігін талқылайды.

Топтық жұмысты бағалау критерийлері:

• Топта жұмыс істей білу: жұмыстың барысын талқылау, жауапкершілікті белгілеу, оларды орындау.

• ынтымақтастықтың жеке қасиеттерін, табандылығының, жауапкершілігін көрсетеді.

• Жұмысты аяқтауға арналған қадамдар жоспарға және орындалу уақытына (жұмыс уақытында аяқталады) сәйкес келеді.

• өзін-өзі бақылау тәсілдерін, өзін-өзі бағалауды (рефлексия) иеленеді.

ДНҚ-ның моделін жасау. Ол үшін

ДНҚ үлгісіне қажетті материалды таратады. Оқушылар нұсқауларды орындап, модельді құрастыру үшін ДНҚ құрылымын қалыптастырудың алдын-ала үйренген принциптерін қолданады.

1. Берілген материалдардан комплементарлық принципті қолдана отырып, ДНҚ молекуласы моделін құрастырыңыз.

(а)(і) ДНҚ молекуласы көптеген нуклеотидтерден түзіледі. Әр нуклеотид құрамына енетін үш компонентті және компаненттер арасындағы байланыс типтерін көрсетіңіз.

2. Зертханада ДНҚ молекуласының бір тізбегі зерттелді. Оның 21 мономерден тұратыны белгілі болды. Олар:

А-Г-Т-Г-Т-А-А-Ц-Г-А-Ц-Ц-Г-А-Т-А-Ц-Т-Г-Т-А. Осы ДНҚ молекуласының екінші тізбегі қандай болады?

3. ДНҚ молекуласының бір тізбегінің бөлігі:

А-А-Г-Т-Ц-Т-А-Ц-Г-Т-А-Т...

(а)(і) ДНҚ молекуласының екінші тізбегін құрастырыңыз

(іі) Осы ДНҚ бөлігінің ұзындығын есептеңіз (нм).
(ііі) Осы бөліктегі нуклеотидтердің % -тік мөлшерін есептеңіз.

4. ДНҚ молекуласындағы азоттық негіз Ц/цитозин / 20% құрайды. ДНҚ молекуласындағы қалған нуклеотидтер санының проценттік құрамына есептеңіз

ДНҚ үлгісін басқа топтар алдында қорғау.

Оқушылармен жұмыс қорғауда бағалау критерийін анықтау.

Бағалау критерийі:

Оқушылар топтық модельдерді бағалауға және жақсартуларды ұсынуға кеңес беріңіз.

РРТ

Таратпа қағаз

«ДНҚ» жиынтығы

Модель ДНК:

http://goo.gl/piAg9

Ссылка на иллюстрации: https://www.thoughtco.com/dna-replication-3981005

Материалдар:

Көп түрлі түсті қағаз,ермексаз желім, маркер немесе фломастерлар, қайшылар, қапсырмалар

ҚБ парағы

40-45 мин

Рефлексия

не түсіндім, түсінбедім, толықтыруды қажет етемін

Саралау–оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар: ДНҚ құрылымының негізгі қағидаларын біледі;

ДНҚ молекуласының қос спиралді құрылымын сипаттай алады;

Көпшілік оқушылар:

Моделді жинау барысында және ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтер санын, олардың пайыздық % шамасын есептеу барысында ДНҚ құрылымының негізгі қағидаларын пайдаланады;

Кейбір оқушылар: ДНҚ құрылымын толық моделін орнатып шығады, ДНҚ ұзындығын анықтап, қойылған сұрақтарға талдау жүргізе алады.

Сабақ барысында тапсырмаларды орындауын бақылау.

Оқушылар мәтіндегі ақпаратты қолдана отырып, сызба түрінде ұсына білу. Кейбір оқушыларды қолдау үшін дайын ақпараттар таратылады.

Оқушылардың тапсырманы орындау әрекетін бақылау. Талдау арқылы тақырыпты түсінгенін қадағалау және бағалау

Қауіптілік көздерін анықтап, жұмысты қауіпсіз орындайды

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?