Тукай безне? й?р?кл?рд?

Кич? барышы.

Б?йр?м башланыр алдыннан “Туган тел” шигыре я?гырый.

1слайд ( максат)

(2 малай ш?керт булып киен?, алар алып баручылар)

1 ш?керт: Бар к??еллелек б?тен д?ньяда, бар бер ямь б?ген! Н?рс?д?н бу?

2 ш?керт: Мин бел?м: б?йр?м б?ген, б?йр?м б?ген!

2слайд (тема, Тукай портреты)

1 ш?керт: Ис?нмесез, х?рм?тле кунаклар! Б?ген безне? м?кт?пт? д? зур б?йр?м – Тукай

б?йр?ме!

2 ш?керт: З??г?р к?к й?зенд? кояш балкыган чакта, шаулап – г?рл?п апрель ае килг?нд?

Безне? яраткан шагыйребез Габдулла Тукай туган.Рус халкыны? Пушкин в?

Лермонтовы кебек ?к безне? Тукаебыз да ?зене? кабатланмас и?аты бел?н б?ек ??м да?и.

3 слайд (Тукай портреты, торган урыннары)

(татар халык киеменн?н кызлар Тукай тормышын с?йлил?р алып баручылар)

1 кыз: Г.Тукай 1886 елны? 26 нчы апреленд? Казан губернасыны? Кушлавыч авылында

туа.

2кыз: Габдуллага д?рт ай булганда – ?тисе, 3 яшь т? 9 ай чагында ?нисе М?мд?д? вафат була.

1кыз: Шуннан со? шагыйрне? газаплы , авыр тормышы башлана: кулдан - кулга,

авылдан -авылга й?р?, ятимлек ф?кыйрьлек, кимсет?л?р...

4слайд(Тукайны? кечкен? чагы)

(“Т?фтил??” к?е ишетел? ?крен ген? Н?ни Тукай чыга)

Н?ни Тукай: Мин, кышкы к?нн?рд?, т?нл? яланаяк, к?лм?кч?н к?енч? тышка чыгам ик?н

д? бераздан ?йг? керм?кче булып ишекк? кил?м ик?н. ?мма ишекне ача ал-

мыйм, аякларым бозга ябышып катканчы к?теп торам ик?н.Шуннан ?би -

карчыкны?: “Кадалмас ?ле, килмеш?к!” диг?н с?зл?рен ишет?м. Ул мине ?зе

тел?г?н вакытта, орыша – орыша керт? ик?н...

?ни ?лг?ч, мин б?тенл?й ятим булып калдым.Берк?нне, Казанга бара

торган бер ямщика утыртып, мине Казанга озаталар.

Минем гомерем шактый ямьсез, шактый кара?гы, шул ук вакытта кызык

кына да ?тк?н.

(Н?ни Тукай башын аска иг?н х?лд?, ?крен ген? кереп кит?)

5 слайд(асрамага бир? вакыты)

(“Т?фтил??” к?е .С?хн? артында “Асрамага бала бир?м кем ала? Диг?н тавышлар ишетел?, с?хн?г? 3 укучы чыга)

1укучы:

Асрамага бала, ?й, кем ала?

Язмыш кырыс, язмыш битараф.

Алмасалар, кабык арбаларны

Алып кит?р иде кай тараф?

2укучы:

?ксез ятим-

Кемг? бала кир?к?-

Дип, язмышы? сине р?н?етк?н.

Ул чак язмыш – ?зе тере ятим;

Кемн?рд?ндер ?ылы с?з к?тк?н.

3укучы:

“Асрамага бала бир?м! – дип,

Кем ала?” – дип сатып й?рг?нн?р.

?й язмышны? шомлы агышы!

Б?еклекне? алтын ярлары...

Гомеренд? – халкы язмышы,

?ырларында – халкы мо?нары.

(“Туган авыл” ?ыры башкарыла)

6слайд (туган авыл с?зл?ре+р?сем)

“ТУГАН АВЫЛ”

Алмаз Монасыйпов к?е.

Тау башына салынгандыр безне? авыл,

Бер чишм? бар, якын безне? авылга ул;

Авылыбызны? ямен, суы т?мен бел?м,

Шу?а к?р? с?ям ?аным, т?нем бел?н.

Ист?н чыкмый монда минем к?рг?нн?рем,

Шатлык бел?н уйнап гомер с?рг?нн?рем;

Абый бел?н берг?л?шеп, кара ?ирне

Сука бел? ертып – ертып й?рг?нн?рем.

(Тукай ?с?рл?рен башкару)

1ш?керт: Ни кызганыч, шагыйрь гомере кыска булла. ?мма шул кыска вакыт эченд? д?, ул балалар ?чен ?кият – поэмалар, м?с?лл?р и?ат ит?.

7слайд (китаплары к?рс?тел?)

“Ш?р?ле” (с?хн?л?штер?)

Автор: Бер егет урманга бара. Аны? янына Ш?р?ле кил?.

Ш?р?ле: -Сине? исеме? кем?

Былтыр: -Минем исемем – Былтыр.

Ш?р?ле: -?йд? кети-кети уйныйбыз.

Былтыр: Ярар, мен? бу агачны ярыйк, аннан уйнарбыз.

Автор: Ул агачка ярык ясый ??м Ш?р?лег? ?йт?.

Былтыр: -Син бармагы?ны бу ярыкка тык.

Автор: Ш?р?ле бармагын шул ярыкка куя. Былтыр тиз ген? балтасын ала. Ш?р?лене? бармагы ярыкка кысыла. Ул бик каты кычкыра башлый.

Ш?р?ле: -Бармагымны Былтыр кысты, Былтыр кысты.

1кыз:

“Безне? гаил?”

Г.Тукай шигыре

?тк?й, ?нк?й, мин, апай, ?би, бабай ??м бер песи –

Безне? ?йд? без ?ид??: безне? песи - ?иденчесе.

Берг? ашый, ч?й эч?, безне?л? берг? йоклый ул,

Хезм?те д? бар: ?йне тычкан явыздан саклый ул.

(3бала табышмак ?йтерг? чыгалар да, аннары кереп утыралар)

1бала:

Боз ??м кар эреде,

Сулар й?герде.

Елап елгалар,

Яшьл?р т?гелде,

К?нн?р озая,

Т?нн?р кыскара.

Бу кайсы вакыт?

Я, ?йтеп кара. (ЯЗ)

2бала:

Ашлыклар ?сте,

Башаклар пеште,

Кояш пешер?,

Тирг? тешер?,

Халык ашыга,

Кит? басуга,

Урагын ура,

Бу кайчан була? (??Й)

3бала:

Кырлар буш кала,

Я?гырлар ява,

?ирл?р дымлана –

Бу кайчак була? (К?З)

2кыз:

Биючене? ит?ге

Бии – бии кыскара.

Биючег? с?з ?йтм?гез

Бии – бии остара.

(Кызлар башкаруында бию)

(“СУ АНАСЫ” с?хн?л?штерел?.Су анасы ч?чен тарап утыра,малай карап тора)

8слайд (“Су анасы”р?семе+с?зл?ре)

“Су анасы”

Малай:

Бервакыт кит?м диг?нд?, т?ште к?зем басмага;

Карасам: бер куркыныч хатын утыра басмада.

К?нг? каршы ялтырый кулындагы алтын тарак;

Шул тарак бел?н утыра тузган сачен тарап.

Тын да алмыйча торам, куркып кына, тешне кысып,

Шунда яр буендагы куе агачларга посып.

Сачл?рен ?рг?ч тарап, сикерде т?ште суга ул;

Чумды да китте, т?мам юк булды к?зд?н шунда ул.

( ? бу вакытта Су анасы су буенда ч?чл?рен тарап утыра, ахырдан суга сикер?.)

“Ирт?”

Г.Тукай шигыре

Ирт?.Д?нья ?анлана,

М?шрикъ ягы аллана;

Кояш чыгып, нурлары

Т?шеп ?ирг? ялгана.

Яктыра кала. Урамнар,

Кырлар, якын урманнар,

Таулар,баглар, бакчалар

Нурга гарык булганнар.

Шушы вакыт балалар

М?кт?п таба баралар;

Букчалары - артында,

Алар - белем д?ртенд?.

9Слайд(бала+к?б?л?к)

“Бала бел?н к?б?л?к” (Г.Тукай)

Бала:

?йт ?ле, К?б?л?к,

С?йл?шик берг?л?п:

Бу кад?р к?п очып,

Армыйсы? син ничек?

Ничек со? тормышы??

Ничек к?н к?рмеше??

С?йл?п бирче тезеп,

Табаламсы? ризык?

К?б?л?к:

Мин торам кырларда,

Болында, урманда;

Уйныймын, очамын

Якты к?н булганда.

Ирк?ли ??м с?я

Кояшны? яктысы;

Аш буладыр ми?а

Ч?ч?кл?р хуш исе.

Тик гомрем бик кыска:

Бары бер к?н ген?,-

Бул яхшы, р?н?етм?

??м тим? син ми?а!

“Карга”

Барча кошны? да ?зенч? сайравы бар, шигъре бар.

Карга, мескен, ?ырлый белми, кычкыра тик:

“кар” да “кар”!

1кыз: Б?ген ?ырладык, биедек, б?ек шагырьне? шигырьл?рен с?йл?п , с?хн?л?штердек. Барысыда б?ек татар теленд? эшл?нде. Чыннан да, без телсез, Тукайсыз, канатсыз кош кебек.

4бала:

Юк, ?лм?де Тукай! Халык ис?н-

Алмаш буын кил? буыннарга.

??рберсенд? – сине? аваз яши,

Да?илыгы? ирешер гасырларга.

5бала:

Тукай ис?н.

?ыры к??елл?рд?,

Яш?с?к т? ?зен к?рмич?.

Тукай кил? мо?лы сазын уйнап,

Шагыйрьл?рг? тынгы бирмич?.

(?.Маликов “Тукай ис?н”)