Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә Проект методын куллану
Закирова Г.Н., татар теле һәм әдәбияты укытучысы
- Габдулла Тукайн ың “Су анасы” әкиятендәге авыл малае әхлаклымы? - Әллә ул кызыксынучан гынамы? - Сез ничек уйлыйсыз, малай ничә хата ясый?
Бүгенге көндә укыту эшчәнлегендә белем
һәм күнекмәләр белән бергә, укучының шәхесен үстерүгә юнәлтелгән технологияләрне киңрәк куллану зуррак
нәтиҗәләр бирә.
Шуларның берсе – дәрестә проект эшчәнлеген оештыру.
Проект с үзе өч мәг ъ нәне аңлата:
1) нинди дә булса корылманың әзер планы;
2) нинди дә булса документның алдан әзерләнгән тексты;
3) теләгеңне тормышка ашыру планы.
Проект
эшч әнлегенең
төрләре
лингвистик
культурологик
Проектта
катнашучылар
саны ягыннан:
төркемнәрдә эшләнгән проект
бер
укучы
эшләгән проект
парларда эшләнгән проект
Татар теле һәм әдәбиятын өйрәнгәндә түбәндәге
проект төрләрен уңышлы кулланырга мөмкин:
- тикшеренү (фәнни-гамәли эшләр)
- иҗади (мәкалә язу, шигыр ь чыгару, б әйрәм үткәрү)
- мәгълүмати юнәлешле (мәг ъ лүмат җыю, аларны тәк ъ дим итү, фикер алышу, йомгаклау)
- предметара (берничә предметка нигезләнү)
Проект эшчәнлегенең төп максатлары:
- укучыларны куелган максатларга ирешергә өйрәтү
- төрле каршылыклар, проблемаларны фаразлый, күзаллый, чишә белергә күнектерү
- төрле мәгълүмат чаралары, чыганаклар, яңа технологияләр, Интернет ресурслары белән эшләргә гадәтләндерү
Проект уңышлы узсын өчен укытучы түбәндәге фикерләшүне оештыра: • проектның төп юнәлешен билгеләүче дискуссия, бәхәс тудырырлык ситуация уйлый • укучыларны фәнни эш белән кызыксындыруның мөмкин булган ысулларын билгели
Аналитик этап
Бу этапта тикшерү эшләре өчен материал туплау һәм анализлауны
укучылар үзләре башкаралар, ә укытучыдан нәрсә таләп ителә соң?
• мәгълүмат туплау һәм проектны тормышка ашыру өчен эш алымнары сайлауны оештыру
• проектның бурычларын билгеләүдә укучыларның мөстәкыйль
эшчәнлекләрен җитәкләү
• алынган мәгълүматларны анализлау һәм өстәлмәләр кертүдә булышу
Алынган мәгълүматны эшкәртү этабы
Алынган мәгълүмат белән уңышлы эшләүнең иң кирәкле шарты: һәр укучының эш максатын төгәл аңлавы һәм мәгълүматны сайлау кагыйдәләре, таләпләре белән таныш булуларына ирешү.
Мөгаллимнең төп бурычы –укучылар мәгълүматны аңлап, нәтиҗәләр ясый, икенче бер мисал белән чагыштыра, шуннан үз фикерләрен дәлилле итеп әйтеп бирә белергә тиешләр.
Аналитик этапны уңышлы оештыру өчен
иң әһәмиятле өлешләр:
- темага һәм проектның үзенчәлегенә туры килерлек мәгълүмат җыю һәм эшкәртү ысулларының исемлеген төзү
• укучыларны чыганаклар белән эшләү юллары
(мәсәлән, китапханәдән алфавит тәртибендә мәкаләләр эзләргә өйрәтү, Интернет челтәреннән тиешле материалны табу алгоритмы һ.б.) белән таныштыру
• эш һәр укучының фикерен исәпкә алып, шул ук вакытта проектның бурычларын билгеләүдә уртак фикергә килерлек итеп оештырылырга тиеш
Нәтиҗәне тәкъдим итү этабы
• проектта катнашучы һәр укучының шәхси, интеллектуаль, аралашу осталыгын күрсәтү юлларын алдан уйлау
• мәгълүматның күләменә,катнашучыларның санына карап, презентация үткәрү өчен тиешле вакыт күләмен билгеләү
• презентациянең сценариен төзү
• уңышлар һәм чишелмәгән проблемаларны күмәкләп ачыклау, анализлау
• киләчәктә проектны дәвам итү мөмкинлекләрен, юлларын билгеләү
“ Замана баласы” мини – проекты Максат: 1.Бүгенге көн замана баласының рухи портретын төзү, аңа хас булган сыйфатларны билгеләү. 2.Укыту – тәрбия процес сында аның уңай гадәтләрен үстерү, камилләштерү юлларын табу
“ Замана баласы”: 1.Әдәпле, әхлаклы, кешелекле. 2. Ул - һәр ь яклап үскән камил шәхес. 3.Һәркемне хөрмәт итә. 4.Мәг ъ лүмати технологияләрне гамәли куллана. 5.Ватанын, туган илен ярата, аңа хезмәт итә. 6.Сәламәт яшәү рәвеше алып бара.
