"Домбыра" атты ашы? саба??а презентация

Он жетінші қаңтар

Сынып жұмысы

Сабақтың мақсаты:

• Қазақ халқының негізгі ұлттық аспабы- домбыра туралы түсінік беру. Оның

шығуы, құрылысы туралы аңыздарға

тоқталу.

• Оқушылардың танымдық қабілетін арттыру,

өз ойын еркін жеткізуге жетелеу.

• Музыканы түсінуге баулу, ұлттық өнерді қастерлеуге, құрметтеуге тәрбиелеу.

Домбыра- ерте заманнан бері

халқымызбен

бірге келе жатқан, оның рухани

жан серігіне айналған

музыкалық аспап-

тардың бірі.

Белгілі зерттеуші Хайролла

Жүзбасовтың пікірінше, “домбыра”

сөзі “дөп бұра”,

“ дәл бұра”, “дем

бұра” деген

сөздердің тізбегі

арқылы жасалған.

Бұл музыкалық аспаптың пайда

болу тарихы ғасырлар қойнауына кетеді.Ежелгі Хорезм қаласының қазбаларынан

археологтар екі ішекті құралдарда ойнап

тұрған музыканттардың

бейнелерін тапқан.

Домбыра тек екі

ішекті ғана емес,

үш ішекті де болып

келеді.Өткен кезеңде

үш ішекті домбыра

Қазақстанның әр түрлі

аймақтарында кездескен, қазіргі

кезде бұл аспап түрі

тек Семей облысында сақталған.

Домбыраның екі түрі бар- батыстық және шығыстық.

Бұл орындалу дәстүрінің

екі түрлілігімен

ерекшеленеді.

Қазақ жерінің әр

өлкелерінде тұратын

халық шеберлері

домбыраны өз қалауынша әр түрлі үлгіде жасайды.Оған қайың, қарағай,жөке,

шырша ағаштарын

пайдаланады.

Қазақстан жерінде домбыра пішіні түрлі болған.Мысалы:

Оңтүстік пен батыс өлкелерінде

сопақшаланып немесе дөңгеленіп келсе, орталық, солтүстік және

шығыс өлкелерінде, көбіне домбыра

шанағының бұрыштары

үшкірленіп жасалынған.

Қытайда тұратын

қазақ жігіті Болатбек Кәрімханұлы жасаған шынашақтай домбыра

Гиннестің рекордтар кітабына енді.

Домбыраның ұзындығы-

4 сантиметр 5 миллиметр,

ені-1 сантиметр 4 миллиметр

Әлемдегі ең үлкен домбыраны да Қытайда тұратын қандастарымыз жасады. Алып ұлттық аспабымыз да Гиннестің рекордтар кітабына кірді.

Жаңа сөздер:

қос ішекті

тиек

перне

сезім

1.Үш ішекті домбыра Қазақстанның

қай аймағында сақталған?

2Домбыраның қанша жылдық тарихы бар?

3.Ең кішкентай домбыраны жасаған кім?

Сөйлемге синтаксистік талдау жаса.

1.Өткен кезеңде үш ішекті домбыра Қазақстанның әр түрлі аймақтарында кездескен, қазіргі уақытта Семей

облысында сақталған.

2. Домбыраны самырсын, шырша, қарағай

тағы басқа ағаштардан жасайды.

Үй тапсырмасы:

1.Домбыра туралы реферат жазу

2.Өлең жаттау