Мені? мектебімні? бастап?ы жа?дайы, т?жірибесі, ?згерістер бастар алдында?ы с?ттегі оны? жай-к?йі.?з мектебімде ?згеріс енгізу ?шін ма?ан не істеу керек?
?лт?а т?л?а болатын-білімді ?стаз.«?стаз –?лы? емес,?лы ?ызмет» Б.Момыш?лы. Б?рын?ылар «Адамзат баласыны? б?л ?мірде ?ш т?рлі міндеті болады» деген екен. Оны? біріншісі- ?рпа? ?рбітіп, т?рбие беру, екіншісі-?стазды? етіп,ш?кірт баптау, ?шіншісі- ілім-білім жинап,?о?ам?а ?ызмет ету» .
Бала?а т?лім-т?рбие беру ата-анадан, о?у мен білім-?стаздан, ал ?о?ам?а ?ызмет ету баршамыз?а орта? парыз болса керек. ?рпа?ты? ж?лдызын жа?ып, м?ртебесін биіктететін де, та?лымын ?алыптастырып,танымын ке?ейтетін де осы ?а?идалар. Ілім мен ?ылым –б?л ?о?амды? м?дде. ?ркениетті? ?лшемі де,мемлекетті? келешегі де ?ашанда білім де?гейіне т?уелді. Ал ?ркениетті? негізі мектепте ?аланып,мектепте ?анат жаяды. Б?гінде заман ?згеруде,со?ан с?йкес мектеп ?мірі де ?згеруде. ?стаздар ?ауымына о?ушы?а заман талабына сай білім беру міндеттелуде. ?р кезе?де болмасын, ?о?ам бізді? алдымыз?а уа?ыт а?ымына сай болуы ?шін жалпы?лтты?де?гейдегі жа?а да к?рделі міндеттер ?оюда. М??алім е?бегі адамзат ?ызметіні? ?те ма?ызды да к?рделі т?рі екені даусыз, ол тере? білім мен ?лкен шеберлікті,ж?рек жылуы мен к?ш жігерді, тіпті уа?ытпен санаспай е?бек етуді ?ажет етеді.?стазды? маманды?ты та?дап,мектепке ?стаз болып, ш?кірт т?рбиелеуге келген ?адамым к?ні кеше еді, б?гінде е?бектеніп,бейнеттеніп десем болар о?ушы жан д?ниесіне ??іліп, сырына ?аны?ып, 9 жылды? ?стазды? е?бегімде біршама игі істер ат?арыппын. Сынаптай сыр?ы?ан аз?ана уа?ыт ішінде ш?кірттер білім н?рімен сусындап алдымнан ?тіп шы?ыпты. М??алім білімін ?здіксіз жетілдіріп отыруы тиіс деген ?а?идада ж?ретін мен ?шін б?л курсты? жа?алы?тарымен, ?згеше идеяларымен, ?ыр?ынды ?згерістерімен ?діс-т?сілдерді ме?геріп біліміме білім ?остым.К?птеген мы?ты, ?з ісіне берілген шебер ?стаздарды к?рдім, о?ытушы тренерім ?скемен ?аласы,С.Аманжолов атында?ы Шы?ыс ?аза?стан мемлекеттік университетіні? доценті Арда? Т?леу?ызы менімен «т?йеден ??рдас» жа?алы?ты? жаршысы бол?ан ол кісіден керекті м?ліметтер алып, ?? бойынан тарал?ан білімге деген ??штарлы?ты к??ілге т?йдім.
Мектептегі о?у мен о?ыту аясында?ы саналуан с?ра?тар?а негізгі жауаптарды мен I де?гей ба?дарламасы курсында о?у ар?ылы таптым. Біз, м??алімдер, елімізді? болаша?ын жасайтын келер ?рпа?ты білім беруді? ?лемдік стандарттарына ?мтылдырып, ?мір бойы ?здіксіз білім алу?а,?рт?рлі жа?даяттардан тиімді шы?а білуге, ?рт?рлі адамдармен бірдей те? д?режеде ?арым-?атынас жасап,?атар ?мір с?ре білуге ба?ыттап т?рбиелеуіміз ?ажет.?зім осы курста о?ып, сындарлы о?ыту туралы ба?ыт ал?аныма,педагогикалы? т?жірибемді дамыт?аныма ?уанамын. Мектептегі о?ыту мен о?уды ?згертуге к?шбасшылы? жасап, елімні? жас к?шбасшыларын т?рбиелеуге ?лес ?осамын деп ойлаймын. Мектептегі т?жірибе кезе?інде мектеп басшысымен, ?кімшілікпен, м??алімдер мен техникалы? ?ызметкерлермен ,о?ушылармен ??гімелесе отырып ж?не ?зара келісе отырып сауалнама алу ар?ылы на?ты мектеп жа?дайында с?йкес келетін ?згерістерді ?зірлеп енгізу ма?сатында ?з бетімше мектепті? ахуалын шынайы ба?алама?шымын (М??алімге арнал?ан н?с?аулы?, Іде?гей 5- бет).Мектепті? т?жірибесіне ?згерткенге дейінгі бастап?ы жа?дайы мынадай болды.
Мектеп туралы жалпы а?парат.
Жарты ?асыр?а жуы? тарихы бар №202 орта мектепті? ?азіргі ?имараты Елбасымызды? «100 мектеп, 100 аурухана» ба?дарламасы бойынша 1200 орын?а лайы?талып салын?ан, о?ушыларды? білім алуына ж?не м??алімдерді? шы?армашылы?пен ж?мыс жасауына толы? м?мкіндік бар. Мектепті? материалды?-техникалы? базасы жеткілікті жабды?тал?ан; барлы? сынып б?лмелері ке? ?рі жары?, 3 спорт залы бар (?лкен ж?не кіші) гимнастикалы? залдар, тренажер залы, 640 орын?а арнал?ан сахналы акт залы, 340 орын?а жабды?тал?ан асхана, ?ажетті ??рал-саймандармен жабды?тал?ан медициналы? кабинет, 22 мы?нан аса кітап ?оры мен ?дістемелік жина?тары бар кітапхана, 1 о?у залы, 1 компьютер кабинеті бар. Мектепте 178 дана компьютер ??рыл?ылары, 5 теледидар, 10 п?ндік кабинет интерактивті та?талармен жабды?тал?ан.(?осымша -1) Биыл?ы 2013-2014 о?у жылында 509 о?ушы?а 96 м??алім саба? береді. М??алімдерді? орташа жасы 45 жас?а шамалас,сапалы? ??рамы да ?алыпты жа?дайда.
Жалпы мектепте96 м??алім,9 п?ндік бірлестікте ж?мыс жасайды.
Білімдегеніміз –к?ш, к?ш дегеніміз-білім. Ф.Бэкон. Мектепте бастауыш кластардан бастап тере?детілген сыныптар бар. (?осымша 2)
(мектеп паспортынан ж?не мектеп директорыны? о?у ісі ж?ніндегі орынбасары А.Айбосынова,бастауыш класс ж?ніндегі орынбасары Ж.Ер?азиеваларды? есебінен алынды)
2013-2014 о?у жылы барысында12 м??алім білім жетілдіру курстарынан ?тіп, ?з білімдерін жетілдірді, ?Р педагог кадрларыны? біліктілігін арттыруды? де?гейлік ба?дарламасы бойынша3 айлы? курстан 11 м??алімо?ып келді. Сондай-а?, атал?ан курс?а о?у?а ниет білдірушілер саны да артып келеді.?азіргі та?да І де?гей -1, ІІ де?гей-1, ІІІ де?гей-3, барлы?ы 5 м??алім біліктіліктерін арттыруда.Мектепте ?р п?н бойынша интеллектуалды сайыстар ?ткізуге ерекше м?н беріледі. Танымды? сайыстар ар?ылы о?ушыларды? ізденімпазды?ы мен шы?армашылы?тарын шы?дау?а,т?рлі ба?ытта?ы ?ызы?ушылы?тарын арттыру?а болады. ?стаздарды? ?йымдастыруымен ?ткізіліп отыр?ан апталы?тар,онк?ндіктер,сыныптан тыс ж?мыстар, білім додалары, ойындар-мектеп о?ушыларын ?здіксіз білім алуларына, шы?армашылы?тарыны? дамуына мол септігін тигізеді. (?осымша--3)
Ж?зден ж?йрік-оз?андар.
Мектеп о?ушылары ?нер-білімдерімен, жан-жа?тылы?тарымен т?рлі облысты?, республикалы?, халы?аралы? де?гейдегі бай?аулар?а ?атысып, жа?сы жетістіктерге ?ол жеткізіп келеді. Д?ст?рлі республикалы? п?ндік олимпиаданы? ауданды?, облысты?, республикалы? кезе?деріне о?ушылырамыз ?атысып ж?лделі орындарды ба?ындырып келеді. Хабар агенттігіні? ?йымдастыруымен ?ткізілген Республикалы? «ХХІ ?асыр к?шбасшысы» сайысында апталы? ойын же?імпазы бол?ан М.Шайхиева, ойын?а ?атысушы А.Елеусін.?зін-?зі тану п?ні бойынша ал?аш рет ?ткізілген республикалы? кезе?іні? же?імпазы «Б?бек» ??ПСО-ны? ІІ орын игері Болат Н?рс?лтан. ?ылыми жоба ж?лдегерлері А.Елеусін, Н.Амангелді, М.Шайхиева, Н.Болат, Б.Мырзам?рат, Н.Мырзаш, Р.Раушанбек сынды о?ушылар мектебімізді? абыройын биіктетіп келеді.(?осымша-4)
Ауданды?, облысты?,республикалы? к?сіби бай?ауларды? ж?лдегерм??алімдері жо?ары санатты физика п?ніні? м??алімі М.Елеусінова,?зін-?зі тану п?ні м??алімі С.??рманбаева,математика п?ні м??алімі Л.?ара??лова, Б.Н?рымбетова, О.Сапанов ?жымда ?з ?ріптестеріне ?лгі болып келеді.
Мектеп о?ушылары ?атыс?ан білім, ?нер, спорт жарыстары мен бай?ауларыны?
Мектепті? 2011-2014 о?у жылдарына арнал?ан даму ба?дарламасыны? ма?саты:о?ытуды??азіргі заман?а сай т?жырымын м??алім білімімен ж?не ?зіндік ба?алауды т?жірибеде ?олдану,д?ст?рлі емес саба? т?рлерін модельдеу біліктілігімен жабды?тау.Мектепті??дістемелік ж?мыс та?ырыбы: «Н?тижеге ба?ыттал?ан білім беруде м??алімдерді? к?сіби шеберлігі мен ??зіреттілігін арттыру». ?дістемелік ж?мысты? ма?саты:М??алімдерді? педагогикалы? шеберлігін, шы?армашылы?ын жетілдіріп, дамытуда тиісті ?дістемелік к?мек беру.
Бастауыш ж?не жо?ары сынып о?ушыларыны? білім сапасыны??ш жылды? к?рсеткіштерін салыстырып ?ара?анда ?згеріс ау?ымы шамалы,?ар?ынды ?су бай?алмайды60-66 % шамасында.Бастауыш сыныптарда о?ушыны? ба?асы жо?ары болып келеді де,5-сыныпта ?лгірім к?рсеткіштері т?мендеп ?алады.М?ны мен бастауыш сыныптарда?ы о?ыту т?сілдері мен жо?ары сыныпта?ы о?ыту т?сілдеріні? айырмашылы?ы к?п те, байланысы аз себебінен деп ойлаймын.Педагогикалы? ж?не ?дістемелік ке?естерде білім сапасын талдау жеке п?ндер немесе жеке сыныптар бойынша ?аралады. Мектепті??леуметтік жа?дайы туралы сауалнамада ж?мысты? перспективалы? ба?ытын аны?тауда басшылы?, ?кімшілік ж?не мектепті? персоналы ынтыма?таса ж?мыс жасайды ма деген сауал?а жауап біркелкі берілмеген. Техникалы? персоналдар,м??алімдер, ?кімшілік, басшыларды? іс-жоспарлары ?з ше?берлеріне ?атысты ?ана талданатыны айтыл?ан.Жекелеген о?ушыларды? жетістіктері бар бол?анымен ?БТ ?орытындысы бойынша білім сапасы 75 пайызды шамалайды. Мектеп ?кімшілігімен осы м?селелер бойынша пікірлесе келіп, «Мектеп ж?мысы мен о?ушы жетістіктерін ?рістетудегі негізгі т?л?а - м??алім» (Strong,Ward & Grant,2011) бол?анды?тан м??алімні? саба? беру стилін?згерту ж?не о?ушыны? н?тижеге ба?ыттал?ан білімді ?алай игеретіні туралы іс-т?жірибелер жасау?а шешім ?абылдады?. Рас б?л мектепте т?жірибелі м??алімдер жеткілікті,?аза?стан білім беру орындарында?ы сия?ты жа?а инновациялы? педагогикалы??діс-т?сілдер мен технологияларды саба??рдісінде ?олданатын ?ріптестер баршылы?.Біра?, оларды? іс-т?жірибелері ашы? саба?, семинарларда?ы баяндамалар,шы?армашылы? есептер т?рінде к?пшілікке таратыл?анымен ,іс ж?зінде ?р ?ріптесті??з т?жірибелік ше?берінде ?алады.?детте,м??алімні? т?жірибесін жетілдіруді? о?тайлы т?сілі деп м??алімні? о?ыту т?сілін ?згерту ма?сатында оны? іс-?ректтерін теориялы? т?р?ыдан т?сіндіріп беретін тиісті семинарлар?а ?атысу саналатын.Б?л т?сіл тиімді емес,?рі оны? о?ыту мен о?уда орны?ты ?згерістер жасау?а ы?пал ететіндігіне сенім шамалы (Desimone et al.,2002;Opfer and Pedder,2010).Осы т?р?ыдан ?ара?анда мені? мектебімні? білімді ?олдану ж?не тарату ?дістері « жеке автономияны? жо?ары де?гейі» санатында деп ойлаймын.?тілетін ашы? саба?тар?а сол п?нні? м??алімдері ?ана ?атысады,ашы? саба?ты талдау саба? берген м??алім т??ірегінде айтылып, ескертулер о?ушы?а ?атысты болмайды.Сынып са?аттары,сыныптан тыс шараларды??ту де?гейі сол сынып?а ?атысты ?аралып,сындарлы т?рде талданып,на?ты ба?аланбайды. М?нан ?тілген іс-шара туралы а?параттар ?ана к?бейіп, сапа екінші орын?а «к?шіріледі».М??алімдер ?з т?жірибесін «жекешендіреді» ж?не к?сіби ?уатын ?з сыныбы шегінде, ?з о?ушыларымен ?арым-?атынас жасаумен шектеп,?зіні? жетістіктері мен ресурстарын ?ыз?анышпен ?ор?айды.Егер даму ?з сыныбыны? м?дделеріне жауап бермесе немесе о?у мен о?ыту?а тікелей ?атысты болмаса ,м??алімдер мектепті дамыту ?дерісінен шеттейді. (Мектептегі т?жірибе кезе?інде орындау?а арнал?ан тапсырмалар,6-бет)
Мектепте 225 отбасыны? баласы о?ыса,ол отбасыларды? 20 пайызы ?ана т?ра?ты ж?мыспен ?амтыл?ан. Аз ?амтыл?ан отбасыларды? 169 (34%) баласы ысты? тама?пен, 125(25%) о?ушы киім-кешекпен ?амтыл?ан.Жаллпы мектепте о?ушыны? білім сапасын к?теру ма?сатында ата-аналармен сынып жиналысын, жалпы ата-аналар жиналысын, ашы? есік к?ндерін ?ткізіп, сауалнамалар алу, ??гімелесу ар?ылы оларды? ой-пікірлерін біліп оны ?зімізді? мектептегі ж?мысымыз?а керек жерінде тиімді етіп пайдаланамыз. Ата-аналармен пікірлесу ар?ылы о?ушыларды? білім сапасын к?теруге, т?рбиесін ?ада?алау?а к?п м?мкіндік береді. Мектепті? с?тсіздіктері ?шін ?детте сол мектепті? к?шбасшысы ретінде директор жауап береді. Осы мысалда келтірілген сараптама да к?шбасшылы? пен о?ушыларды? ?лгерімі арасында?ы тікелей ж?не жанама байланыстарды зерделеуге ?орытындыларын м??ият талдау мен ж?йелеу н?тижесі болып табылады, атап айт?анда: о?ушыларды? о?уына о? ы?пал ететін м??алімдерді? педагогикалы? к?сіби о?уы ж?не осындай ы?палды ?амтамасыз етудегі к?шбасшылы?ты? р?лін аны?тау ж?ніндегі зерттеулер. Зерттеулерде ж?ргізілген талдау к?рсетіп отыр?андай, мектеп басшылы?ыны? ?ызметіні? оны? о?ушыларды? ?лгеріміне ?сер ететін м??алімдерді? к?сіби о?у ж?не даму ?дерісіні? белсенді ?атысуыны? ма?ызы зор.(курсалды тапсырмалар, 4- бет) Мені? мектебім ?шін м??алімдер о?ушыны дамыту?а арнал?ан ?діс ретінде сыни т?р?ыдан ойлау т?сілін ?йреніп ?олдануы ?ажет. Мектепке келген со? І,II,IIIде?гей курстарын о?ы?ан м??алімдер,бірлестік жетекшілері,ынталы м??алімдер топ ??рып алда?ы ж?мысымызды жоспарлады?. Алын?ан сауалнама сараптамасы ар?ылы ма?ызды м?ліметтер алдым. Ол ата-ана, м??алім, о?ушыларды? да ойларыны? бір де?гейде то?ысуында болды. О?ушылар берілген тапсырманы ой ж?гіртіп болжай алса, ойлай отырып ойлана алса, бізді? ж?мысымызды? орындал?аны деген ой к?кейімде ?ялады.8-10 сыныптардан жалпы саны 57о?ушыдан, я?ни,барлы? о?ушыларды? 11,19% жуы?ынан алын?ан сауалнамалар сараптамасы бойынша аны?тал?ан сыныпта?ы о?у мен о?ытуды жа?сарту?а ба?ыттал?ан о?ушыларды? талап-тілектеріні? сараптамасы т?мендегідей к?рсеткіштер берді:( ?осымша-5)
