Баяндама- презентация "Саба?ты? тектері мен ??рылымы"

Сабақ тектері

«Мұғалім жақсы сабаққа өмір бойы дайындалады... Сабақ—бұл мұғалімнің жалпы және педагогикалық мәдениетінің айнасы, ақыл-ойының өлшемі, дүниетанымы мен сана-сезімінің көрсеткіші». В.А. Сухомлинский

Сабақтың сапалы болуына қажетті талаптар:

• Мұғалімнің жан-жақты әрі мұқият дайындығы
• Мақсаттар мен міндеттердің нақтылығы

• Сабақ тегін дұрыс таңдауы

• Оқытудың түрлері мен әдістерін дұрыс орайластыруы. Жаңадан жаңаны таба білуі.
• Мұғалім мен оқушының бірлескен еңбегі
• Оқытудың әр түрлі құралдарын қолдануы
• Уақытты ұтымды пайдалану
• Оқушылардың белсенді жұмысы
• Шығармашылық
• Деңгейлік және жеке жұмыстар
• Сабақтағы жағымды ахуал
• Табысқа жеткізетін жағдаяттар
• Алуан түрлі әдістемелік тәсілдерді қолдану
• Мұғалімнің кәсіби шеберлігі

• Сабақ - күрделі үдеріс болып саналады. Сондықтан ол әр түрлі белгілеріне қарай бірнеше тектерге бөлінеді. Бұған қазіргі таңдағы сабақтардың алуан түрлілігі куә.Теория мен іс жүзінде мынадай сабақ тектеріне аса үлкен мән беріледі:

Негізгі дидактикалық мақсатына қарай сабақ тектері:

1- жаңа материалды меңгерту сабағы;

2- меңгерілген жаңа білімді бекіту сабағы;

3- білім, білік, дағдыны пайдалану сабағы;

4- білімді жүйелеу мен жинақтау сабағы;

5- білім, білік, дағдыны тексеру және түзету сабағы;

6- аралас немесе құранды сабақ

Педагогикалық әдебиеттерде сабақ тектерінің алуан түрі көрсетілген. Ғалымдардың зерттеуі бойынша, сабақтарды олардың негізгі дидактикалық мақсаттарына сай топтастыру қажет. Сабақтың негізгі дидактикалық мақсаттарын негізге ала отырып, сабақтардың мынадай тектерін көрсетуге болады:

• Ж аңаны меңгеру сабағы;
• Қайталау немесе бекіту сабағы;
• Білімді кешенді қолдану сабағы ;
• Жинақтау,қорытындылау сабағы;
• Бақылау сабағы ;
• Құра м ды сабақ (аралас) .

Жаңа материалды меңгеру сабағы

Мақсаты: жаңа білімді меңгерту және білімді бекітудің алғашқы сатысы . Жаңа тақырып бойынша оқушылардың түсінігі, қабылдауы, ережелер мен заңдылықтар туралы нақты түсініктердің болуы.

• Мұндай сабақтарға кіріспе сабақтар жатады. Жаңа тарау не бөлім басталғанда осы сабақ түрін қолданады.
• Сондай-ақ, мұндай сабақты күрделі де көлемді тақырыпты өтерде қолданады.

Сабақ кезеңдері

Сабақ барысы

1. Ұ йымдаст .

кезеңі

Сәлемдесу . Сыныптың сабаққа дайындығын бақылау .

Топтық жұмыс болса, сыныпты топтарға бөлу

2. Хабарлау

уақыт

Тақырып : ……………..

Мақсаттар : ……………..

Міндеттер : ……………

Ынталандыру : …………..

3. Тірек білімдерін еске түсіру ( ма ңыздылығы )

1-2

мин

Сұрақтарға жауап алу : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

3. …………………………………………?

Ойын түрі : ( сөзжұмбақтар , ребус тар )

1

мин

4. Жа ң а материалды т ү с і нд і ру

5. Білім бекіту

Сұхбат : ………………………………………………………

Әңгімелеу : ………………………………………………………

Сипаттау : ……………………………….

Көрнекілік : …………………………….

Зерттеу ………………………………………………

Бейнетаспаны к ө ру : …………………………………………….

3-5

Сұрақтарға жауап алу : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

3. …………………………………………?

Тес т тапсырмалары .

Карточк алар .

6. Сабақ қоры-тындысы

15-20

1 . Оқушылармен сұхбаттасу :

1. Сабақта нені білдіңдер ?

2. Нені үйрендіңдер ?

3. Қандай нәрсе қызықты болды ?

4. Не түсініксіз болды ?

2. Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Жалпы сынып оқушыларының жұмысын бағалау

2. Жеке оқушылардың жұмысын бағалау

7. Ү.т.

8-10

. ……………………..

К еңес беру :

3-8

Барлығы :

1-2

45

2. Білімді бекіту (қайталау) сабағы (повторения )знаний

Мақсаты : алған білімдерін білік, дағдыға айналдыру .Оқушылардың теориялық материалды, ережелерді, алгоритмдерді меңгеру

• Бұл сабақтың негізі - тақырып бойынша әр түрлі нұсқадағы тапсырмалар-ды орындауда болады, яғни алған білімдерін білік, дағдыға айналдыру жаттығулары жүргізіледі. Мұндай сабақтарды жүргізу үшін практикалық жұмыс қолданылады. Педагогикалық әдебиеттерде физика, химия, география, биология және информатика сабақтарында осы текті қолдану өте тиімді деп жазылған.  

• Мұндай сабақта ойын түрлерін, жарыс түрлерін өткізуге болады. Деңгейлік тапсырмалар және жеке жұмыстар жүргізуге өте қолайлы. Оқытудың жеке, жұптық, топтық, ұжымдық түрлерін ұйымдастыру да жақсы нәтиже береді.

Қайталау сабағының құрылымы:

• сабақты ұйымдастыру;
• сабақтың білімдік, тәрбиелік, дамытушылық мақсаттарының қойылуы;
• тірек білімдерін еске түсіру, негізгі түсініктерді қайталауға бағытталған үй тапсырмасын тексеру. Өткен сабақта үйге берілетін тапсырма осы сабақта не сұрайтындығыңа сай болуы керек.
• қайталаудың қорытындысын шығару, сабақтағы оқу жұмысының нәтижесін тексеру.
• үйге тапсырма беру.

Сабақ кезеңдері .

Сабақ барысы

1. Ұйым.кезеңі .

уақыт

Сәлемдесу . Консультанттардың оқушылардың сабаққа дайындығы туралы есебі .

Топтық жұмыс болса, сыныпты топтарға бөлу

2.Хабарлау

1-2

мин

Тақырып : …………….. Мақсаты : ……………..

Міндеттер : …………… Мотивация: …………..

3. Білімдерін не үй тапсырмасын тексеру Тірек білімдерін еске түсіру

1

мин

Жалпы сұрақтар : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

Жеке жұмыс (карточк алар , тес т )

Ойындар ( сөзжұмбақ , ребус тар )

4. Қайталау немесе білім бекіту

6. Сабақ

қорытындысы

10-15

Жалпы сұрақ : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

3. …………………………………………?

Ауызша және жазбаша жаттығулар ( жеке немесе топтық ) Практикалық ( зертханалық ) жұмыс :

1. Практикалық жұмыстың ережесі :

1. ………… 2. ………………………

7. Үй тапс.

1 . Оқушылармен әңгіме : Т ест .

1. Қандай қорытынды шығаруға болады ? 3. Сізге не қызықты болды ?

2. Нені үйрендіңіз ? 4. Не түсініксіз ?

2. Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Сынып оқушыларының жұмысын жалпы бағалау.

2. Жеке оқушылар жұмысын бағалау.

2. Қауіпсіздік техникасы ережелері

18-20

3-8

. …………………….. Консультация:

1. ………… 2. ………………………

3 .Практикалық жұмыстың мұғалімнің бақылауымен орындау

* ағымдық бақылау: жұмыс орнын дайындау және жұмысты бастауын қадағалау

* мақсатты бақылау: ..............бойынша көмек беру

………………… ..жіберілген қателерді түзету.

4.практикалық жұмыстың аяқталуы

1-2

Барлығы :

* жұмыс орнын тазалау

45

3. Білім, білік, дағдыны пайдалану сабағы

Мақсаты:білімді кешенді түрде, өздігінше пайдалана білу дағдысын қалыптастыру.

Алған білім, білік, дағдыларын өмірде өздігінше және шығармашылықпен қолдана білуге үйрету, теория мен практикалық білімдерін ұштастыру, оқушыларды еңбексүйгіштікке, өз бетінше жұмыс істей білуге баулу.

Практикалық сабақтар, зертханалық жұмыстар, семинар және т.б.

• Ұйымдастыру кезеңі.
• Білімді шығармашылықпен қолдануға негіз болатындай оқушылардың алған ББД шыңдау ;
• Білімді жүйелеу және жинақтау.
• ББД кешенді пайдалана білу үлгісін меңгеру.
• Дағды қалыптастыруға ықпал ететін жаттығу жұмыстары

• а) үлгісі көрсетілген жаттығулар; б) ереже бойынша жаттығулар; в) мұғалім тапсырған жаттығулар
• а) үлгісі көрсетілген жаттығулар;
• б) ереже бойынша жаттығулар;
• в) мұғалім тапсырған жаттығулар

• Шығармашылық жаттығулар.
• Білім, білік, дағдыны бақылау және өзін-өзі бақылау.
• Сабақты қорыту және үй тапсырмасын хабарлау.

Білім, білік, дағдыны пайдалану сабағының құрылымы:

• сабақты ұйымдастыру (оқушыларды психологиялық тұрғыда дайындау);
• өткен сабақ бойынша білімдерін, үй тапсырмасын тексеру;
• сабақ тақырыбын, мақсат-міндеттерін хабарлау;
• білік, дағды қалыптастыруға бағытталған жаңа тақырыпты меңгерту;
• алғашқы білік, дағдыны қалыптастыру, бекіту және оны қалыпты жағдайда қолдану;
• білім, білік, дағдыны мазмұны өзгертілген жаттығуларда қолдану;
• білім мен білікті шығармашылық жұмыста қолдану;
• дағдыны жетілдіру жаттығулары;
• үй тапсырмасы;
• оқушылар білімін бағалай отырып, сабақты қорыту.

Сабақ кезеңдері .

1. Ұйым.кезеңі .

Сабақ барысы

Сәлемдесу . Консультанттардың оқушылардың сабаққа дайындығы туралы есебі .

Топтық жұмыс болса, сыныпты топтарға бөлу

2. Өткен сабақ бойынша білімдерін тексеру, үй тапсырмасын сұрау.

уақыт

Тақырып : …………….. Мақсаты : ……………..

Міндеттер : …………… Күтілетін нәтиже: …………..

1-2

мин

3. Сабақ тақырыбы мен мақсат-міндеттерін хабарлау

1

мин

Жалпы сұрақтар : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

Жеке жұмыс (карточк алар , тес т )

4. Білік, дағды қалыптастыруға ықпал ететін жаңа тақырыпты меңгерту

5. ББД кешенді пайдаланудың үлгісін үйрену.

6. Үйрену жаттығулары

7. Шығармашылық жаттығулар

8. Сабақ

қорытындысы

1.Жаңа түсініктерді баяндау.

2. Көрнекілік-демонстрациялық

1.Жұмыс алгоритмімен таныстыру.

1.Үлгісі берілген жаттығу түрлерін орындау.

2.Ережеге сай жаттығуларды орындау.

3. Мұғалім тапсырмасы бойынша жаттығуларды орындау.

10-15

1 . Оқушылармен әңгіме : Т ест .

1. Қандай қорытынды шығаруға болады ? 3. Сізге не қызықты болды ?

2. Нені үйрендіңіз ? 4. Не түсініксіз ?

2. Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Сынып оқушыларының жұмысын жалпы бағалау.

2. Жеке оқушылар жұмысын бағалау.

9. Үй тапс.

18-20

. …………………….. Консультация:

1.Өзіндік және жеке жұмыстар

2.Жұптық немесе топтық

3.Деңгейлік тапсырмалар

3-8

Барлығы :

1-2

45

4. Білімді жүйелеу және жинақтау сабағы

• Мақсаты: Білімді жүйелеу. Оқушылардың алған білімдерін қалыптасқан жүйеге келтіру .
• Бұл сабақтар негізгі екі дидактикалық міндеттерді шешуге бағытталған:

а) оқушылардың тақырып бойынша алған териялық білімінің мен танымдық іс-әрекетінің деңгейін бақылау;

б) қайталау, олқылықтарды түзеу, оқу материалын тереңірек түсіну.

Білімді жүйелеу сабағының құрылымы:

• ұйымдастыру кезеңі;
• меңгерілген тақырыптың мәні мен маңызы туралы мұғалімнің кіріспе сөзі. Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау;
• білім, білік, дағдыны жинақтап, жүйелеуге бағытталған жеке және ұжымдық, ауызша және жазбаша түрдегі тапсырмаларды орындау;
• атқарылған жұмыстарды тексеру, қажет болған жағдайда, түзету;
• меңгерілген тақырып бойынша қорытынды ой қалыптастыру;
• сабақ нәтижесін бағалау;
• қорытындысын шығару;
• үйге тапсырма (әрдайым емес).

Сабақ кезеңдері .

1 Ұйым.кезеңі .

Сабақ барысы

уақыт

Сәлемдесу . Оқушылардың сабаққа дайындығын бақылау

Топтық жұмыс болса , топтарға бөлу

2 .Хабарлау

1-2

мин

Тақырыбы : ……………..

Мақсаты : ……………..

Міндеттері : ……………

Мотивация: …………..

3. Білімдерін және үй тапсырмасын тексеру

4. Қорыту және жүйелеу

Негізгі білімдерін жүйелеуге бағытталған жұмыстар

Жалпы сұрақтар : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

Жеке жұмыс (карточк алар , тест)

1-2

мин

8-10

5. Сабақ

қорытындысы

• Шолу дәрістері
• Сұхбаттасу
• Ауызша сұрау
• Практикалық білік, дағдыларын тереңдетуге арналған жаттығулар
• Проблем алық жағдаяттар
• Ойын тапсырмалар және жағдаяттар

Ауызша жаттығулар

Жазбаша жаттығулар ( жеке немесе топтық )

Тест .

18-20

1 . Оқушылармен сұхбат :

1. Қандай қорытынды шығаруға болады ?

2. Нені үйрендіңдер ?

3. Не қызықты болды ?

4. Не түсініксіз ?

2. Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Сынып оқушыларын жалпы бағалау.

2. Жеке оқушыларды бағалау

6. Ү / Т

3-8

. …………………….. Кеңес беру :

1-2

Барлығы :

45

5.Білімді бақылау, бағалау және түзету сабағы

Мақсаты: білім, білік, дағдының деңгейін анықтау.

Меңгерілген тақырып бойынша білімнің сапалылығы мен беріктігін,

қалыптасқан білік, дағдының деңгейін тексеріп, білім, білік-дағдыдағы олқылықтарды тауып, оларды түзету жолдарын анықтау.

Сабақ түрлері : бақылау жұмыстары, сынақ, білім байқауы.

Білімді тексеру сабағының құрылымы:

• Ұйымдастыру кезеңі. Бұл сабақта тыныштық сақтау және іскерлік жағдаят туғызу аса қажет. Балалар бақылау және тексеру жұмыстарынан қорықпауы, артық қобалжымауы керек. Өйткені мұғалім оларға материалды одан әрі меңгерте түсуді көздейді.
• Сабақтың міндеттерін хабарлау. Мұғалім оқушыларға нені тексеретіндігін немесе бақылайтындығын хабарлайды. Қажетті ережелерді еске түсіріп, атқаратын жұмыста қолдануын тапсырады. Атқарған жұмыстарын өздері де жақсы тексеріп шығулары керектігін еске түсіреді;
• Бақылау не тексеру жұмысының мазмұны (есептер, жаттығулар,тест тапсырмалары,диктант, шығарма немесе сұрақтарға жауап беру т.б.). Тапсырмалар күрделілігі мен көлемі бойынша бағдарламаға сай және оқушылар орындай алатындай болуы қажет.

• Сабақтың қорытындысын шығару. Мұғалім жақсы орындалған жұмыстарды таңдап алып, басқа оқушылардың жұмысында жіберілген қателерге талдау жасайды және қатемен жұмысты ұйымдастырады (бірақ бұған 1 сабақ жіберіледі, қатемен жұмыс);
• Жіберілген қателер мен олқылықтарды анықтау, сондай-ақ оларды түзету жолдарын анықтау, білім, білік, дағдыларын жетілдіру.

Мұндай сабақтар тақырыптың, тараудың немесе бөлімнің соңында өткізіледі. Оның атқаратын қызметі көп : бақылаушы, оқытушы, тәрбиелеуші, т.б.

Білімді тексеру сабақтарын түрліше ұйымдастыруға болады (ойын, жарыс түрінде т.б.), бұл сабақтарда мұғалім жеке жұмысты да, топтық жұмысты да кеңінен қолдана алады.

Сабақ кезеңдері

1. Ұйым . кезеңі .

Сабақ барысы

уақыт

Сәлемдесу . Сыныптың сабаққа дайындығын бақылау .

2. Хабарлау

1

мин

Т ақырыбы : ……………..

Мақсаты : ……………..

Міндеттері : ……………

3. Оқушылар-дың ББД тексеру

4. Сабақ

қорытындысы

1. Бақылау жұмысы ……………

2. Диктант

- граммати калық тапсырмалар

3. Мазмұндама

4. Т ест ілеу

5. Сынақ

6. Жоба жұмысын презентациялау

1

мин

1.П резентаци я барысында қорытындылау

5. Ү\Т

20-25

• Үздік жұмыс
• Үздік қорғай білу

3-8

. ……………………..

К еңес беру :

Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Сынып оқушыларын жалпы бағалау.

2. Жеке оқушылар жұмысын бағалау.

1-2

Барлығы :

45

6.Құрамды(аралас) сабақ

Бұл сабақта бірнеше дидактикалық міндеттер шешіледі:

• өткенді қайталау;
• үй тапсырмасын тексеру;
• жаңа білімді меңгеру және білім бекіту;

Сабақ кезеңдері .

1. Ұйым.кезеңі .

Сабақ барысы

Сәлемдесу . Оқушылардың сабаққа дайындығын бақылау. .

Егер топтық жұмыс болса, сыныпты топтарға бөлу.

3. Білімдерін және үй тапсырмасын тексеру .

уақыт

Жалпы сұрақтар : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

Жеке жұмыс (карточк алар, тест ік тапсырмалар )

2. Хабарлау

1-2

мин

Т ақырып : ……………..

Мақсат : ……………..

Міндеттер : ……………

Мотивация: …………..

3. Тірек білімдерін еске түсіру

2 - 4

1-2

мин

Жалпы сыныпқа сұрақ : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

3. …………………………………………?

Ойын түрлері : ( сөзжұмбақтар , ребус тар )

4. Жаңа материалды баяндау

5. Бекіту

Сұхбат : ………………………………………………………

Әңгіме : ………………………………………………………

Суреттеу ……………………………….

Көрнекілік …………………………….

Зерттеу ………………………………………………

Бейнетаспаны тамашалау : …………………………………………….

3-5

Жалпы сыныпқа сұрақ : 1. ……………………….?

2. …………………………………………?

3. …………………………………………?

Тест ік тапсырма .

Карточк алар .

6. Сабақ

қорытындысы

15-20

1 . Оқушылармен сұхбат :

1. Бүгін сабақта нені білдіңдер ?

2. Нені үйрендіңдер ?

3. Сендерге не қызықты болды ?

4. Не түсініксіз ?

2. Мұғалімнің сабақты қорытуы

1. Сынып оқушыларының жұмысын жалпы бағалау.

2. Жеке оқушылардың жұмысын бағалау.

7. Ү / Т

8-10

. ……………………..

К еңес беру :

3-8

1-2

Барлығы :

45

Дәстүрлі емес сабақтар

Дәстүрлі емес сабақ – қалыптасқан құрылымы жоқ, импровизациялық сабақ. Мұндай сабақтардың әдістемесі де, өткізілу түрі де әдеттегідей емес.Сондықтан да олар оқушыларға өте ұнайды. Дәстүрлі емес сабақтарды барлық мұғалімдер жүргізуі керек, бірақ ылғи емес.

Себебі Дәстүрлі емес сабақтарды қолданудың зиянды жақтары да бар:

Қалыптасқан білім, біліктің сапасы өспейді, оқушының дамуын тежейді; білімдік маңызы мардымсыз материалдармен жұмыс жасалынады.

Дәстүрлі емес сабақтардың түрлері (негізгі дидактикалық мақсаттар бойынша)

Сабақ тектері

Дәстүрлі емес сабақтардың нұсқалары

Жаңа білімді қалыптастыру сабақтары

Интеграциялық сабақтар, оқу конференциялары, саяхат-сабақтар. зерттеу сабақтары

Білік, дағдыға үйрету сабақтары

Практикумдар, сұхбат-сабақтар, уроки рөлдік, іскерлік ойындар сабақтары

Қайталау және білімді жинақтау сабақтары

Қайталау -пікірталас сабақтары, сыныптан тыс семинарлар, КТЖ, «Ғажайып әлем», сайыс-сабақтар т.б.

Білім, білік, дағдыны бақылау және есепке алу сабағы

Консультация -сабақтар, сынақ сабақтар, викториналық сабақтар, білім байқауы, жобаны қорғау.

Дәстүрлі емес сабақтарды өткізуге ұсыныстар :

• Мұндай сабақтарды ,көбінесе, тақырып, тарау, бөлім аяқталғанда, білім, білік, дағдыны жүйелеу мен жинақтау барысында қолданады.
• Д әстүрлі емес сабақтарға үлкен де жауапты үш бірыңғай мақсаттары нақтыланған дайындық керек .
• Дәстүрлі емес сабақтарды өткізерде сол сынып оқушыларының дайындық деңгейі мен мүмкіншіліктері ескерілуі тиіс.

4. Мұндай сабақтарда әріптестердің көмегіне жүгініп, интеграциялық сабақ қып өткізсе болады.

5. «Балалармен бірге және балалар үшін» деген ұстаныммен әрі мейірімділікке, шығармашылыққа қуанышқа баулу жұмыстары жасалыну қажет.

Дәстүрлі емес сабақтар

• Іскерлік ойындар сабағы
• Пресс-конференция сабағы
• Жарыс сабақтар
• КТЖ түріндегі сабақтар
• Театрланған сабақтар
• Консультация сабақтары
• Компьютерлік сабақтар
• Топтық жұмысқа құрылған сабақтар
• Оқушылардың бірін-бірі оқыту сабақтары
• Шығармашылық сабақтар
• Аукцион-сабақтар
• Оқушылар жүргізетін сабақтар
• Сынақ-сабақтар
• Шығармашылық есеп сабақтары
• Формула-сабақтар

16. Сайыс-сабақтар

17. Жинақтау сабақтары

18. Қиял-сабақтар

19. Ойын-сабақтар

20. Сот сабақтар

21. Ақиқатты іздеу сабағы

22. Дәріс сабақтар

23. Концерт сабақтар

24. Диалог сабақтар

25. Рөлдік ойындар сабағы

26. Конференция сабақтар

27. Семинар сабақтар

28. Интеграциялық сабақтар

29. Пәнаралық сабақтар

30. Саяхат сабағы

31. “Ғажайып әлем” ойын-сабақтары