Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба? "Сан есімні? т?рленуі"»
Атырау облысы
Қызылқоға ауданы
Жасқайрат ауылы
Ш.Т.Еркінов атындағы орта мектебі
Казиева Салтанат Оржановна
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Ашық сабақ
Тақырыбы:Сан есімнің түрленуі
7 «а» сыныбы
Сабақтың тақырыбы: Сан есімнің түрленуі Сабақтың мақсаты: Оқушыларға сан есімнен өткендрін еске түсіре отырып, «Сан есімнің түрленуі» тақырыбын жаттығу, дағдыландырыу және ойындар арқылы меңгерту. Балаларды халқымыздың салт-дәстүрлерін, қасиетті де киелі деп санайтын ұғымдарға құрметпен қарауға тәрбиелеу. Сан есімдердің жалғауларын ажырата білу дағдыларын жетілдіру. Қолданылытын әдіс-тәсілдер: топтау,АКТ Сабақтың түрі: Аралас сабақ Көрнекілігі: интерактивті тақта,домбыра, гүлдер
Ұйымдастыру бөлімі
а)Амандасу
ә) Сабаққа қатыстарын, оқу –құралдарын тексеру
Сынып оқушылары өздері ұнатқан гүлдерін алу, сол арқылы топқа бөлу, топбасшысын сайлау І топ «Зат есімдер»тобы ІІ топ«Сын есімдер» тобы
Берілген тапсырмаларды екі топ алмасып орындайды. Бір сұраққа- 1 ұпайдан
Жаңа сабақ «Сан есімнің түрленуі» Белгілі бір заттың нақты сандық мөлшерін білдіріп, қанша? неше? деген сұрақтарға жауап береді. Мысалы: Алматтың оқулығының саны он бір. (қанша?) Жеке-дара айтылғанда тек абстракт ұғым атаулары реінде қолданады. Мысалы: жиырма бес, үш, он алты. Заттардың сандық мөлшерін білдіретін есептік сан есімдер ешбір өзгеріске түспей, заттық ұғымда, жұмсалып тұрғанда көптеледі, септеледі, тәуелденеді, жіктеледі
Сан есімнің түрленуі
Көптелуі
Ерназардың сегізі біз боламыз. («Ер Төстік» ертегісі)
Септелуі
Сегіз+
дер
Тәуелденуі
А
І
Б
Т
Ж
Ш
К
сегіз
сегіз-дің
сегіз-ге
сегіз-ді
сегіз-де
сегіз-ден
сегіз-бен
Жіктелуі
Жекеше
Іж сегізім
ІІ ж сегізің
сегізіңіз
ІІІж сегізі
көпше
Іж сегізіміз
ІІ ж сегіздерің
сегіздеріңіз
ІІІж сегізі
Жекеше
Іж сегізбін
ІІ ж сегізсің
сегізсіз
ІІІж сегіз
Көпше
Іж сегізбіз
ІІ ж сегізсіңдер
сегізсіздер
ІІІж сегіз
Жинақтық сан есімдер мағынасы жағынан заттық ұғым тән болғандықтан түрленуші қосымшаларды көптік, септік, тәуелдік, жіктік жалғауларын қабылдай береді.
Көптелуі
септелуі
Алтау ала болса, ауыздағы кетеді… (мақал)
Алтау+
лар
Тәуелденуі
А
І
Б
Т
Ж
Ш
К
алтау
алтау-дың
алтау-ға
алтау-ды
алтау-да
алтау-дан
алтау-мен
Жіктелуі
Жекеше
Іж алтау-ым
ІІ ж алтау-ың
алтау-ыңыз
ІІІж алтау-ы
көпше
Іж алтау-мын
ІІж алтау-сың
алтау-сыз
ІІІж алтау
Бөлшектік сан есімдер негізінде заттанған сандар тіркесінен болғандықтан, әртүрлі тек септік жалғауларын қабылдай береді.
Септік
Септік жалғауы
А
І
Б
Т
Ж
Ш
К
Үштен бір
Үштен бірінің
Үштен бірге
Үштен бірді
Үштен біріде
Үштен бірінен
Үштен бірімен
Бөлшектік сан есімдер көптелмейді, өз құрылысы тәуелді болғандықтан, тәуелдік жалғауларын да қабылдамайды. Жіктік жалғауларын қабылдағанда заттық ұғымда жұмсалады.
.
Сан есім
Алтау
Көптелуі
алтау+лар
Бестен үш
Септелуі
алтау+дың
Тәуелденуі
бестен үш+ке
алтау+ы
Жіктелуі
алтау+сың
бестен үш+ті
бестен үші+сіз
69-жаттығу. Цифрмен берілген сан есімдерді сөзбен жазып,құрамына қарай талдау.
І топ 12, 7, 18, 45, 236, 60-70
ІІ топ
1912, 12346, 61910, 3000, 1664
77-жаттығу. Сан есімдерді құрамына қарай, мағынасына қарай талдау, сөйлем құру
І топ «Зат есімдер» тобына
(мағынасына қарай табу)
ІІ топ «Сын есімдер» тобына.
(Сөйлем құру)
Қорытындылау
а) Үйге тапсырма. 68- жаттығу
Жалпы сыныптық тапсырма.
Сан есімдерге қатысты шешендік сөздер жазып келу.
Сан есімдермен берілген мақал-мәтел, көркем шығармалардан үзінділер тауып, оларды қатыстыра отырып, шағын әңгіме жазу.
Бағалау парақшасын топбасшылардан алу.
Кері байланыс
Стикерге сабаққа байланысты алған әсерлері мен сұрақтарын жазып жабыстырып кетеді.