Рабочая программа по якутскому языку

МБОУ «Октемская средняя общеобразовательная школа им. П.И.Шадрина»

Хангаласского района РС/Я/

«Принято»: «Утверждаю»:

______________________ _________________________

Зав. методического объединения директор школы

___________________________ Афанасьева К.Ф.

___________________________

«согласовано»:

___________________________

Зам. директора по УР

Острельдина М.Н.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

Семенова С.С.

Саха тыла: 5 – 9 кылаас.

Сахалыы оскуола программата. – 2000с.

Предмет: якутский язык

Профиль:

Образовательная область:

Учебный год:

с. Октемцы

Быһаарыы сурук

Олођуруута:

Саха Республикатыгар орто оскуолађа саха тылын үөрэтии государственнай суолталаах икки докумуоңңа олођурар:

1. 1992с. муус устар 4 күнүгэр ылыллыбыт Саха Республикатын Конституциятын 46-с ыстатыйатыгар «Саха Республикатын государственнай тылларынан саха тыла уонна нуучча тыла буолаллар» диэн сокуонунан саха тыла общественнай олох бары эйгэтигэр туттуллар бырааптаах тыл буолар.

2. СР Правительствота 1991 с. ыам ыйын 23 күнүгэр «Саха Республикатын национальнай оскуолаларын саңардан сайыннарыы концепциятын бигэргэтиитигэр олођуран ођо конституциянан көрүллүбүт демократическай быраабын олоххо киллэрэр принциби тутуһуу.

Yөрэх предметин сыала – соруга:

1. Саха тылын бар5а баайын, тутулун, уратытын о5о өйүгэр – сүрэ5эр тиийэр курдук арыйан көрдөрүү.

2. Орто оскуоланы бүтэрэр үөрэнээччигэ араас эйгэ5э, араас наада5а сахалыы сатаан саңарар, суруйар дьо5уру иңэрии.

3. Саха тылын талыы - талба кэрэтин биллэрэн, ийэ тылын сөбүлүүр, харыстыыр, төрүт культуратын биһириир, омугун сыаналыыр, убаастыыр ыччаты иитэн таһаарыы.

Саха тыла – саха оскуолатыгар үөрэх тыла, билии – көрүү төрдө. Үөрэнээччи тыл үөрэҕин туһунан сүрүн өйдөбүлэ, ситимнээн санарар үөрүйэ5э, ырытар- толкуйдуур, оҥорон көрөр дьоҕура маҥнай төрөөбүт тыл уруогар олохсуйар.

Программа тутула:

5– 9 кылааска саха тылын үөрэтии базовай программатын ис хоһооно икки сүрүн чааска арахсар:

1. Тыл үөрэ5э, тыл тутулун, үгэс буолбут салааларын (лексиканы, фонетиканы, морфологияны, синтаксиһы) үөрэтии;

2. Ситимнээх саңа, тиэкис тутулун, саңарар саңа тиибин уонна истиилин билии

Программа5а тема ахсын I сыыппаранан үөрэнээччи туох билиини ылара ыйыллар, II сыыппаранан ханнык үөрүйэ5и ылара, ханнык сатабылы инэринэрэ судургуттан улам уустугуран иhэр курдук сааhыланар.

I пуун ис хоһооно учебникка быһаарыы (справка) эбэтэр быраабыла курдук бэриллэр, оттон II пууңңа ыйыллар үөрүйэх, сатабыл хас биирдии көрүңүн ахсын туһааннаах эрчиллии баар буолуохтаах, онон саңа үөрүйэх олохсуйар (формирование навыка) эбэтэр салгыы сайдар (развитие навыка)

Программаҕа киирбит хас да салааттан учуутал бэйэтин көрүүтүнэн бу кылааска ордук наада диэбит салаатын талан үөрэтиэн, чааһын элбэтэн – аҕыйатан биэриэн сөп.

Орто оскуола5а саха тылын чааhа маннык үллэрилиннэ:

Программа ис хоһооно:

Оскуола5а төрөөбүт тылы үөрэтии предметэ – саха литературнай тыла.

Саха тылын оскуола5а үөрэтии икки хайысханы тутуһар:

А) саха тылын үөрэ5ин туһунан өйдөбүлү, литературнай тыл нуормаларын билии;

Б) тыл культуратын, стилистика ирдэбиллэригэр тирэ5ирэн, ситимнээн саңарар үөрүйэ5и (ситимнээх саңаны) сайыннарыы.

Саха оскуолатыгар саха тылын үөрэтии функциональнай хайысхалаах принциби тутуһар.

Саха тылын үөрэтии ис хоһооно:

Лексиканы үөрэтии саха омук тылын бар5а баайын арыйан, тылы араас эйгэ5э, араас сыалга – сорукка сатаан туттар кыа5ы биэрэр.

Фонетика салаата саха тылын дор5оонун ураты айылгытын көрдөрөн, саха тылын үйэлээх үгэстэрин харыстыырга олук охсор.

Морфология араас сана чааһа үөскүүр уонна уларыйар халыыбын үөрэтэн, тыл литературнай нуорматын арааран билэргэ уонна тутуһарга

үөрэтэр.

Синтаксис сахалыы этии эгэлгэ арааһын билиһиннэрэн, үөрэнээччи саныыр санаатын толору этэригэр, ситимнээх саңата сайдарыгар

төрүт буолар.

Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин быраабылата сахалыы сурук тыла халбаңнаабат биир бигэ көрүңнээх, түргэнник өйдөнөр буоларын

хааччыйар.

Тыл культурата, стилистика уонна функциональнай истиил өйдөбүллэрэ үөрэнээччи саңарар саңата ыраас, хомо5ой, этигэн, үрдүк

культуралаах буоларыгар көмөлөһөр.

Саха тылыгар үөрэтии программатын ирдэбилэ:

1. Үөрэнээччи үлэђэ – хамнаска, дьыалађа – куолуга, общественнай олоххо төрөөбүт тылынан хомођойдук кэпсэтэр, санаатын сааһылаан этэр, суруйар.

2. Саха тылын үөрэ5ин, тыл культуратын туһунан өйдөбүлү ылар, литературнай нуорманы билэр, төрөөбүт тылын барђа баайын сыаналыыр, сатаан туһанар.

3. Ийэ тылын баайынан, кэрэтинэн киэн туттар, төрөөбүт тыла сайдарын туһугар туруулаһар, кэлэр көлүөнэђэ тириэрдэр ытык иэстээђин өйдүүр.