Ма?саты: Бастауыш сынып о?ушыларыны? танымды? ?рдістерін дамыту жолдарын ай?ындап к?рсету.
Егеменді елімізді? ?сіп келе жат?ан ?рпа?ын ойлы да іскер, ?зіне - ?зі сенімді, интеллектуалды? де?гейі биік азамат етіп т?рбиелеуде мектепті? алатын орны ерекше. Бастауыш саты - білім, да?ды, іскерлікті? ?алыптасуыны? бастамасы болып табылады.
Міндетіміз:
Бізді? міндетіміз - жеке т?л?аны дамытып, білімге деген сенімін ны?айту, о?у?а ?ызы?ушылы?ын оятып, ынтасын арттыру.
- о?ытуда о?ушыларды? танымды? іс-?рекеттер ??ралын белсенді ме?геруге ба?ыттау;
- о?ыту процесін жеке т?л?аны? м?ддесі мен ?ажеттілігіне бейімдеп болаша?та ?згермелі ?азіргі заманда?ы ?о?ам?а толы? м?мкіндігінше ?зін-?зі ж?зеге асыру.
- белсенділік деп адамны? іс-?рекеті ?стіндегі жа?дайын айтады.
- тіршілік ж?не іс-?рекеттері барысында адамны? ?арым-?атынас жасау, таным ж?не ?зін-?зі т?рбиелеу белсенділігі дамиды
?зектілігі:
1. ?ызы?ушылы?ты ояту. О?ушыны? та?ырып туралы не білетіндігі аны?талынады, белсенділігі артады.
2. Ма?ынаны ажырату. О?ушы жа?а а?паратты б?рын?ы білімімен ?штастыра т?седі.
3. О?ушылар ?з ойлары мен бай?а?ан а?параттарды ?з с?здерімен айта біліп, ?зара алмасады. ?згелерді? ой кестесін ?йренеді.
Осы ба?дарламаны? стратегияларын ме?геріп, т?жірибе ж?зінде ?олданса, о?ушыларды? о?у белсенділіктері, саба??а деген ?ызы?ушылы?тары артып, оларды? бір-бірімен пікір таластырып ашы? с?йлеу, еркін с?йлеу да?дылары ?алыптасады. ?здеріне сенімсіздік білдіріп, б?йы?ып отыратын о?ушылар да ?з ойларын аз да болса ж?йелеп еркін айтатын болады.
?азіргі заман?ы ?ылыми - техникалы? ?рдісті? ?ар?ыны білім беру ж?йесіні? алдына ?лкен ма?саттар мен жа?а міндеттер ж?ктейді. Жас ?рпа?ты жан - жа?ты жетілген, а?ыл - парасатты, ой - ?рісі биік, б?секеге ?абілетті азамат етіп т?рбиелеу - ?о?амымызды? е? ?зекті м?селесі. Б?л ?р м??алімні? шы?армашылы? ізденіспен жа?аша істеуін ?ажет етеді.
Бастауыш сынып о?ушыларыны? танымды? ?ызы?ушылы?ын дамытуды? негізгі факторы оларды? білімі мен да?дыларыны? д?режесі ?ана емес, сонымен бірге, баланы? ма?ызды психикалы? ?ызметтерін, а?ыл - ой ж?мысыны? т?сілдерін ?алыптастыру?а м?мкіндік беретін о?у процесін жол?а ?ою керектігі саналады. О?ушыны? шы?армашылы? ?абілеті де оны? ойлау мен практикалы? ?рекеттері ар?ылы ?ана дамиды. Ойлау?а ?йренетін саба?тарды дамыта о?ыту саба?тары деп аталады.
?азіргі ?о?амда болып жат?ан ?леуметтік-экономикалы? ?згерістер ма?л?маттарды ?арапайым беруге негізделген жеткілікті д?режеде ай?ын ?алыптас?ан білім беру моделіні? то?ырауын ай?ын к?рсетіп береді. Жеке т?л?а?а деген талапты? к?шейе т?суі ?азір д?ние ж?зінде білім беру саласында жобалы ?згерістер жасау тенденциясыны? ?дей т?суіне себеп болып отыр:
Бала белсенділігі туралы XVI – XVIII ?асырда?ы негізделген ал?аш?ы ?рекеттер (Я.А. Коменский, Ж.Ж. Руссо) ж?не б?л ?станымдарды А. Дистервегті?, К.Д. Ушинскийді? ж?не XIX ?асырды? бас?а да прогрессивті ?стаздарды? ?олдауы физиологиялы? ж?не психологиялы? де?гейде адам белсенділігіні? м?нін методологиялы? ба?алаушылы? пен расталады (И.В. Сеченов, В.М. Бехтерев, И.П. Павлов, Л.С. Выготский, С.Л. Рубинштейн, А. Леонтьев). Осы зерттеулерді? н?тижесінде т?л?аны? белсенділігі оны? таби?и жаратылысы жа?дайы, сонымен бірге, т?л?а іс-?рекет барысында ?алыптасатынды?ы, іс-?рекет ?андай болса, т?л?а да сондай болады деген ?орытындылар жасалынады. Демек, жеке т?л?аны жан-жа?ты дамыту ?шін о?у белсенділігіні? м?ні ерекше.
Шынымен-а?, о?ушыларды? о?у белсенділігін арттыру ар?ылы ?здігінен білім алуды ?ажетсіну ?азіргі та?да шешуін к?тетін ?зекті м?селелерді? бірі екені ай?ын.
Адамны? белсенділігіні? таби?атын тани білу, е?бек ж?не моральды? белсенділік д?режесі бойынша адамны? ?о?ам мен ?жым ?шін жарамдылы?ын жете аны?тау м??аліміні? басты міндеті
Белсенділік деп адамны? іс-?рекеті ?стіндегі жа?дайын айтады. Тіршілік ж?не іс-?рекеттері барысында адамны? ?арым-?атынас жасау, таным ж?не ?зін-?зі т?рбиелеу белсенділігі дамиды.
Бала белсенділігіні? е? ал?аш?ы формасыны? бірі ?арым-?атынас жасау белсенділігі. Б?л адамны? б?кіл ?мірінде дамитын белсенділік. Балаларды? жас ерекшеліктеріне с?йкес бас?а адамдар мен ?арым-?атынас жасау белсенділігіні? мазм?ны ?згеріп отырады. Мектеп жасына дейінгі балалар ересек адамдарды? ?рекеттеріне ??іле ?арап, ?йренеді, олар?а еліктейді. Балаларды? саналы т?рде істейтін м?ндай ?рекеттерін ыры?ты немесе ерікті белсенділік дейді. Б?л жаста?ы балаларды? ?лкендерді? ?рекеттеріне ж?не олармен ?зара ?атынас жасау?а еліктеу р?лді ойындарды ат?ару барысында бай?алады.
К?бінесе балаларды? ойындарда адамдарды? іс-?рекеттері, т?рмысы, ?зара ?атынасы ?амтылып к?рсетіледі, ?жымды? ?мір да?дылары ?алыптаса бастайды. Ойын барысында балаларды? ??рдастарымен де ?зара ?атынасы ?згереді. Олар бас?а балалармен ойнау?а тілек білдіреді, е?бекке байланысты тапсырмаларды бірігіп, орындау?а, ?з ?ылы?тарын ережеге ба?ындыру?а, керексіз ?деттерді тежеуге, кедергіні ы?ыстыру?а ?йренеді.
?р т?рлі ойын баланы? д?ниетанымын ке?ейтіп, ?арым-?атынас жасау белсенділігін дамытады.
?арым-?атынас белсенділігі ?сіресе, мектеп жасында?ы балаларда ай?ын к?ріне бастайды. Ата-аналармен, м??алімдермен, ??рдастары ж?не достарымен, ?лкендермен балаларды? ?атынас жасауында ?р алуан ерекшеліктер болады.
Мектеп жасында?ы балаларды? таным ынтасын ?алыптастыруда білім беру т?сілдеріні? ерекше ма?ызы бар. О?у барысында балалар т?рлі заттарды?, ??былыстарды? м?ніне, ?ылыми ??ымдар мен за?дылы?тар?а тере? т?сінуге, ал?ан теориялы? білімдерін практикада еркін білуге ?йренеді. О?ушыларды? таным белсенділігі оларды? шы?армашылы? іздену ?абілетіне, м??алімні? теориялы? сауаттылы?ы мен шеберлігіне байланысты.
Жеке адамны? санасыны? ?алыптасу барысында ?зін-?зі т?рбиелеу белсенділігі ерекше орын алады. Бала даму барысында ?зін-?зі жетілдіру ма?сатын к?здей талаптанып ?р т?рлі ?рекет жасайды.
О?ушыларды? ?зі-?зі т?рбиелеу ісін жетілдіру ?шін оларды? жас ж?не дербес ерекшеліктерін еске алып, о?у т?рбие ж?мысыны? барысында сана сезімін ояту, ?з бетінше ж?мыс істей білуге ?йрету – м??алімні? басты міндеті.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
«Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №11 орта білім беретін мектебі» ММ Сынып: 4 Тақырыбы: «Кіріктірілген сабақтар оқушылардың танымдық және шығармашылық әрекеттерін белсендіру – құралы ретінде» Өздік жұмысы Орындаған: Тажкенова Майраш Мукешевна2015 оқу жылы Тақырыбы: «Кіріктірілген сабақтар оқушылардың танымдық және шығармашылық әрекеттерін белсендіру – құралы ретінде »Мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларының танымдық үрдістерін дамыту жолдарын айқындап көрсету. Егеменді еліміздің өсіп келе жатқан ұрпағын ойлы да іскер, өзіне - өзі сенімді, интеллектуалдық деңгейі биік азамат етіп тәрбиелеуде мектептің алатын орны ерекше. Бастауыш саты - білім, дағды, іскерліктің қалыптасуының бастамасы болып табылады. Міндетіміз: Біздің міндетіміз - жеке тұлғаны дамытып, білімге деген сенімін нығайту, оқуға қызығушылығын оятып, ынтасын арттыру. - білім берудің статистикалық моделінен оқушылардың ақыл-ой әрекетінің көп сырлы құрылымын қалыптастыруға көшу; - оқытуда оқушылардың танымдық іс-әрекеттер құралын белсенді меңгеруге бағыттау; - оқыту процесін жеке тұлғаның мүддесі мен қажеттілігіне бейімдеп болашақта өзгермелі қазіргі замандағы қоғамға толық мүмкіндігінше өзін-өзі жүзеге асыру. - белсенділік деп адамның іс-әрекеті үстіндегі жағдайын айтады. - тіршілік және іс-әрекеттері барысында адамның қарым-қатынас жасау, таным және өзін-өзі тәрбиелеу белсенділігі дамиды Өзектілігі: 1. Қызығушылықты ояту. Оқушының тақырып туралы не білетіндігі анықталынады, белсенділігі артады. 2. Мағынаны ажырату. Оқушы жаңа ақпаратты бұрынғы білімімен ұштастыра түседі. 3. Оқушылар өз ойлары мен байқаған ақпараттарды өз сөздерімен айта біліп, өзара алмасады. Өзгелердің ой кестесін үйренеді. Осы бағдарламаның стратегияларын меңгеріп, тәжірибе жүзінде қолданса, оқушылардың оқу белсенділіктері, сабаққа деген қызығушылықтары артып, олардың бір-бірімен пікір таластырып ашық сөйлеу, еркін сөйлеу дағдылары қалыптасады. Өздеріне сенімсіздік білдіріп, бұйығып отыратын оқушылар да өз ойларын аз да болса жүйелеп еркін айтатын болады. Қазіргі заманғы ғылыми - техникалық үрдістің қарқыны білім беру жүйесінің алдына үлкен мақсаттар мен жаңа міндеттер жүктейді. Жас ұрпақты жан - жақты жетілген, ақыл - парасатты, ой - өрісі биік, бәсекеге қабілетті азамат етіп тәрбиелеу - қоғамымыздың ең өзекті мәселесі. Бұл әр мұғалімнің шығармашылық ізденіспен жаңаша істеуін қажет етеді. Бастауыш сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын дамытудың негізгі факторы олардың білімі мен дағдыларының дәрежесі ғана емес, сонымен бірге, баланың маңызды психикалық қызметтерін, ақыл - ой жұмысының тәсілдерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін оқу процесін жолға қою керектігі саналады. Оқушының шығармашылық қабілеті де оның ойлау мен практикалық әрекеттері арқылы ғана дамиды. Ойлауға үйренетін сабақтарды дамыта оқыту сабақтары деп аталады. Қазіргі қоғамда болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер мағлұматтарды қарапайым беруге негізделген жеткілікті дәрежеде айқын қалыптасқан білім беру моделінің тоқырауын айқын көрсетіп береді. Жеке тұлғаға деген талаптың күшейе түсуі қазір дүние жүзінде білім беру саласында жобалы өзгерістер жасау тенденциясының үдей түсуіне себеп болып отыр: Бала белсенділігі туралы XVI – XVIII ғасырдағы негізделген алғашқы әрекеттер (Я.А. Коменский, Ж.Ж. Руссо) және бұл ұстанымдарды А. Дистервегтің, К.Д. Ушинскийдің және XIX ғасырдың басқа да прогрессивті ұстаздардың қолдауы физиологиялық және психологиялық деңгейде адам белсенділігінің мәнін методологиялық бағалаушылық пен расталады (И.В. Сеченов, В.М. Бехтерев, И.П. Павлов, Л.С. Выготский, С.Л. Рубинштейн, А. Леонтьев). Осы зерттеулердің нәтижесінде тұлғаның белсенділігі оның табиғи жаратылысы жағдайы, сонымен бірге, тұлға іс-әрекет барысында қалыптасатындығы, іс-әрекет қандай болса, тұлға да сондай болады деген қорытындылар жасалынады. Демек, жеке тұлғаны жан-жақты дамыту үшін оқу белсенділігінің мәні ерекше. Шынымен-ақ, оқушылардың оқу белсенділігін арттыру арқылы өздігінен білім алуды қажетсіну қазіргі таңда шешуін күтетін өзекті мәселелердің бірі екені айқын. Адамның белсенділігінің табиғатын тани білу, еңбек және моральдық белсенділік дәрежесі бойынша адамның қоғам мен ұжым үшін жарамдылығын жете анықтау мұғалімінің басты міндеті Белсенділік деп адамның іс-әрекеті үстіндегі жағдайын айтады. Тіршілік және іс-әрекеттері барысында адамның қарым-қатынас жасау, таным және өзін-өзі тәрбиелеу белсенділігі дамиды. Бала белсенділігінің ең алғашқы формасының бірі қарым-қатынас жасау белсенділігі. Бұл адамның бүкіл өмірінде дамитын белсенділік. Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес басқа адамдар мен қарым-қатынас жасау белсенділігінің мазмұны өзгеріп отырады. Мектеп жасына дейінгі балалар ересек адамдардың әрекеттеріне үңіле қарап, үйренеді, оларға еліктейді. Балалардың саналы түрде істейтін мұндай әрекеттерін ырықты немесе ерікті белсенділік дейді. Бұл жастағы балалардың үлкендердің әрекеттеріне және олармен өзара қатынас жасауға еліктеу рөлді ойындарды атқару барысында байқалады. Көбінесе балалардың ойындарда адамдардың іс-әрекеттері, тұрмысы, өзара қатынасы қамтылып көрсетіледі, ұжымдық өмір дағдылары қалыптаса бастайды. Ойын барысында балалардың құрдастарымен де өзара қатынасы өзгереді. Олар басқа балалармен ойнауға тілек білдіреді, еңбекке байланысты тапсырмаларды бірігіп, орындауға, өз қылықтарын ережеге бағындыруға, керексіз әдеттерді тежеуге, кедергіні ығыстыруға үйренеді. Әр түрлі ойын баланың дүниетанымын кеңейтіп, қарым-қатынас жасау белсенділігін дамытады. Қарым-қатынас белсенділігі әсіресе, мектеп жасындағы балаларда айқын көріне бастайды. Ата-аналармен, мұғалімдермен, құрдастары және достарымен, үлкендермен балалардың қатынас жасауында әр алуан ерекшеліктер болады. Мектеп жасындағы балалардың таным ынтасын қалыптастыруда білім беру тәсілдерінің ерекше маңызы бар. Оқу барысында балалар түрлі заттардың, құбылыстардың мәніне, ғылыми ұғымдар мен заңдылықтарға терең түсінуге, алған теориялық білімдерін практикада еркін білуге үйренеді. Оқушылардың таным белсенділігі олардың шығармашылық іздену қабілетіне, мұғалімнің теориялық сауаттылығы мен шеберлігіне байланысты. Жеке адамның санасының қалыптасу барысында өзін-өзі тәрбиелеу белсенділігі ерекше орын алады. Бала даму барысында өзін-өзі жетілдіру мақсатын көздей талаптанып әр түрлі әрекет жасайды. Оқушылардың өзі-өзі тәрбиелеу ісін жетілдіру үшін олардың жас және дербес ерекшеліктерін еске алып, оқу тәрбие жұмысының барысында сана сезімін ояту, өз бетінше жұмыс істей білуге үйрету – мұғалімнің басты міндеті. Кеңес педагогикасында адамның қоғамдық-саяси белсенділігі күрделі моральдық-еріктік сана ретінде қаралады. Онда қоғамдық жұмысқа деген ынтасы, тапсырманы орындаудағы жауапкершілігі, орындаушылығы мен инициативтілігі, өзіне және жолдастарына талап қойғыштығы, қоғамдық тапсырмаларды орындаған кезде басқаларға көмектесуге әзір тұруы, ұйымдастырушылық іскерлігінің болуы осылардың барлығы бірінен-бірі ажырамастай ұштасып жатады. Осы көрсеткіштердің әрқайсысы оқушының қоғамдық іс-әрекетке қатынасын және оның белсенділік дәрежесін сипаттайды. Кейбір жеке оқушыларда бұл көрсеткіштердің көрінуі түрліше болуы мүмкін және жас ерекшеліктеріне, сондай-ақ мектеп оқушыларының жеке бас тәжірибелеріне және белсенділік дәрежесіне байланысты. Коллективте қоғамдық жұмысқа деген ынтасы тұрақты дамыған оқушыны әрқашан да кездестіруге болады, олар мұғалімнің айтуынсыз-ақ оған кірісіп кете береді, өйткені олай істемей тұра алмайды. Бірақ мұғалім алдында, жолдастары алдында өздерін мадақтау мақсатында тек өздері үшін ең қызықты нәрселерді ғана жасайтындар да аз кездеспейді. Тапсырманы орындау үстінде бір оқушы өзі жауапты бола тұрып, тапсырма орындауға басқаларды да мәжбүр етуі мүмкін, екіншісі өзі ұқыпты орындайды, бірақ жолдастары туралы ойламайды, ал үшіншісі өзгелерді бар ынтасымен құмарландырады, бірақ өзі еш нәрсе істемейді. Бұл қоғамдық белсенділіктің түрлі компононттердің дамуындағы теңсіздіктерді тәрбиелеудің нақтылы процесінде ескеріп отыру, сөйтіп, осы арқылы кейбір оқушыда нашар, немесе мүлдем дамымаған жақтарына ықпал жасау керек. Сана мен іс-әрекеттің тұтастығы материалистік диалектика мен психологияның ең маңызды заңдылығы болып есептелінеді. К. Маркс адам пассивті жеміс емес, ол қоршаған ортасын, жағдайларды және өзін белсенді (активті) түрде өзгерте алады деп жазған болатын. Бұл тұжырым тәрбие процесін ұйымдастырудың маңызды жолын ашады. Демократиялық педагогиканың классиктері де (И.Г. Песталоцци, Я.А. Коменский, Ы. Алтынсарин, т.б.) жеке тұлғаның өзінің белсенділігіне, оның шығармашылық-қайта құру іс-әрекетіне үлкен мән берген. 1. Не үшін? Балалар «не үшінсіз» мектепте үйреніп жатқаны мен өзінің болашағының арасындағы ұзақтықты құрастыра алмайды. 2. Неменеге? Оқушылар оларды мақсатқа жету үшін не көмектесетінін анықтау керек. Егер сен біреудің сенімін өзгерткің келсе, онда сен көрсетілген ақпараттар нақты неге назарын аударуды ұсынатындығыңды көрсету керек. Пән мен материал мақсатқа жетудің қажеттілігі мен мағынасы болуы керек. 3. Не арқылы? Бұл оқушыларды кластағы таныс емес элементтерді тануы үшін қолданатын бұрынғы тәжірибесі. Психологияда белсенділікті іс-әрекет деп атайды. Жеке тұлғаның белсенділігі оның қажеттіліктерінен туады (материалдық және рухани, жеке немесе қоғамдық қажеттіліктер). Жануарлардан айырмашылығы адамның қажеттіліктері сәби жасынан бастап-ақ қоғамдық қажеттіліктермен реттелінеді. Адамның белсендігі (немесе оның әрекеті) оның себептеріне, мақсатпен міндеттерін дұрыс қоя алуына, оларды орындау тәсілдерін дұрыс таңдай алуына байланысты. Белсенділіктің өзіне және жеке тұлғаның қоршаған ортамен тәрбиелік (сыртқы) әсерлерге қатысты ішкі ұстанымдарына байланысты ол әр түрлі бағыттарда қалыптасуы мүмкін. Егер оқушының осы әсерлерге деген көзқарасы теріс болса, ол тәрбиешісі қалағанынан қайшы бағытта дамиды. Мысалы, мұғалім оқушылардың білімін тексеру кезінде оқушының бағасын төмендетіп қояды да, оқушы оған ренжіп қалады. Мұндай жағдайда мұғалімнің үлгерімді жақсартуға шақырған әрбір сөзі оқушыда жасырын, кейде тіптен ашық қарсы әрекет тудырады. Тәрбиеші, оның педагогикалық әсері ішкі өрісте, яғни тәрбиеленушінің санасы мен сезіміне оң әсерін тигізбесе, барлық жағдайларда әрдайым осылай болып отырады. Осының нәтижесінде, жеке тұланың дамуы мен қалыптасуында көрініс табатын барлық әсерлер мен ықпалдар екі топқа - ішкі және сыртқы болып бөлінетін болды. Қоршаған ортаның әсері мен тәрбие жеке тұлғаның дамуының сыртқы факторларына жатады. Табиғи әсерлер – бейімділік пен әуестік, сонымен қатар, адамның сезімдері мен күйзелістері, оның сыртқы әсерлердің ықпалымен пайда болатын сылтаулары мен қажеттіліктері – барлығы ішкі факторларға жатады. Жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуы осы екі фактордың өзара байланысының нәтижесі болып табылады. Егер тәрбие жеке тұлғаның өз өзімен жұмысы кезіндегі белсенділігіне деген іштей ықпалына әсер ететін болса, онда оның жеке тұлғаның дамуында шешуші рөл атқара алатыны түсінікті. Осы бейімділік пен өсіп келе жатқан адамның жеке тұлға ретінде жетілуіне деген өзіндік ынтасы ғана түбінде оның дамығанын анықтайды. Осылайша бұл процесс, шын мәнісінде, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі тәрбиелеу сипатына ие болады. Л.Н. Толстойдың адамның дамуын жеміс ағашының өсуімен салыстыруы тегін емес. Өйткені, сөздің тура мағынасында оны ешкім өсірмейді, ол өздігінен өседі. Адам тек қана топырағын қопсытады, тыңайтқыштар себеді, артық бұтақтарын кеседі, яғни оның өзіндік мүмкіндік беретін қажетті сыртқы жағдайларын жасайды, оған дем береді. Ал өзіндік даму өзінің ішкі заңдары бойынша жүреді. Баланың, оқушының белсенділігі іс-әрекеттің әралуан түрлерінде көрінетіні психологияда дәлелденген, өмір барысында қарым-қатынас, таным белсенділіктері, өзін-өзі жетілдіру мен қоршаған өмірді түрлендіру, өзгерту белсенділіктері дамиды. Кішкентай баланың өзі де пассивті емес түрде өмірдің жағдайларына бағынады. Ол өзінің талаптарын орындатқанда (үлкендерге) белсенді, ол қоршаған адамдарға қатысты өз түзетулерін енгізеді. Ол адамға деген (ұнату, ұнатпау) және заттарға деген (керек, керек емес, жақсы көретін, жақсы көрмейтін) өзіндік жеке тұлғалық қатынасын көрсетеді. Бұл қатынастар оның іс-әрекетінде жеке тұлғаның өзгешелігін жасай отырып пайда болады. Қарым-қатынас-генетикалық түрде баланың белсенділігінің ең ерте белгісі. Адамның әлеуметтік тіршілік иесі ретіндегі ерекшеліктері осы қарым-қатынаста көрінеді. Онда адамдарға деген қатынастың көптеген алуан түрлі реңктері бар: ата-анаға, мұғалімдерге, таныстарына, таныс емес адамдарға, құрдастарына, өзінен кішкентайларға, достарына. Бала өзіне дос таңдайды, ол адамдардың белгілі бір шеңберімен қарым–қатынас іздейді, ол басқаларға ықпал етеді. Ұжымда ол кейде ұйымдастырушы, кейде орындаушы болады. Қарым–қатынас белсенділігі жеке тұлғаның ең маңызды жақтарының дамуына жағдай жасайды, олар – адамгершілік, қайырымдылық, қамқорлық, өз өзі үшін, адамдар алдындағы өз істері үшін жауапкершілігі. Оқушылардың оқу белсенділігін қалыптастырудың бір көзі – сабақта жаңа технологиялар қолдану арқылы түрлендіріп өткізу. Көптеген инновациялар арасында оқушылардың оқу белсенділігін қалыптастыруға аса қолайлы технология – Сын тұрғысынан ойлау жобасы. Сын тұрғысынан ойлау – ашық қоғам негізі. Ол - өз алдына сұрақтар қойып және үнемі оларға жауап іздеу, әр мәселеге байланысты өз пікірін айтып, оны дәлелдей алу, сонымен қатар басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және сол дәлелдемелердің қисынын зерттеу дегенді білдіреді. Бұл оқыту «қарапайымнан күрделіге» деп аталады. Бағдарлама құрылымы үш деңгейден тұрады: 1.. Оқушының тақырып туралы не білетіндігі анықталынады, белсенділігі артады. Қызығушылықты ояту 2.. Оқушы жаңа ақпаратты бұрынғы білімімен ұштастыра түседі. Мағынаны ажырату 3. Ой толғаныс.. Осы бағдарламаның стратегияларын меңгеріп, тәжірибе жүзінде қолданса, оқушылардың оқу белсенділіктері, сабаққа деген қызығушылықтары артып, олардың бір-бірімен пікір таластырып ашық сөйлеу, еркін сөйлеу дағдылары Оқушылар өз ойлары мен байқаған ақпараттарды өз сөздерімен айта біліп, өзара алмасады. Өзгелердің ой кестесін үйренеді қалыптасады. Өздеріне сенімсіздік білдіріп, бұйығып отыратын оқушылар да өз ойларын аз да болса жүйелеп еркін айтатын болады.
Орындаған: Тажкенова Майраш Мукешевна 2015 оқу жылы 
