1-Ж?ргізуші: ?адірме?ді «К?кірегіні? к?зі ашы?, к??ілі ояу» жыр с?йер ?ауым! Міні, б?гін жыр д?лд?лі а?иы? а?ын М??а?али Ма?атаевты? туыл?ан к?ніне 85 жыл толып отыр!
К?п адам д?ниеге бой алдыр?ан,
Бой алдыр?ан,ая?ын к?п шалдыр?ан.
?лді деуге бола ма,айты?даршы,
?лмейт??ын артына с?з ?алдыр?ан!-деп ?лы Абай атамыз жырлап ?ткендей,М??а?али хал?ымен,?азы?ымен жыр с?йер ?ауыммен м??гілікке табысты.
2-ж?ргізуші: М??а?али Ма?атаев 1931 жылы 9 а?панда Алматы облысыны? Нарын?ол ауданында?ы ?арасаз ауылында д?ниеге келді. ?кесі С?леймен осы ??ірде колхоз ?йымдастырушы болды.1941 жылы майдан?а аттанып, Ма?атаевті? азан ша?ырып ?ой?ан шын аты-М?хамбет?али. Оны к?пшілік біле бермейді. Же?гелері пай?амбарды? есімін атау?а иланып, оны М??а?али атап кеткен деседі.
1-ж?ргізуші: Балалы? ша?ынан-а? а?ын ерте есейді, е?бекке ерте араласты.Орта мектеп бітірген со?, ауылды? хатшысы,?ызыл отауды? ме?герушісі, комсомол ?ызметінде болды.1954-1962 жылдар арасында ?аза? радиосында «?аза? ?дебиеті »газетінде, «М?дениет ж?не т?рмыс», «ж?лдыз» журналдарында білім ме?герушісі, 1972-1973 жылы ?аза?стан Жазушылар ода?ында ?деби ке?нсші болып ж?мыс істеді.
2-ж?ргізуші: М??а?алиді? т???ыш ?ле?і 1948 жылы Нарын?ол ауданды? «Советтік шекара» газетінде басылды.
1-ж?ргізуші: А?ынны? «Аманат» жыр жина?ы 2000 жылы Мемлекеттік сыйлы??а ие болды. Б?гінде М??а?али а?ынны? 13кітабы бойынша 1834 ?ле?, 19 поэмасы бар екені аны?талып отыр.
М??а?ны? 35 мы? жол?а жуы? ?ле?і поэзия с?йер ?ауымны? іздеп ж?ріп о?итын жырына айналды.А?ын ?ле?деріне 100-ден астам ?ндер жазылды.(А?ын ?мір жолына, ?з с?зімен ?ыс?аша шолу
2-ж?ргізуші: Заманбекова Назерке
«Мені? анкетам»
2-ж?ргізуші:
?н сал жаным!
?ні?мен тербет мені.
Бір с?тке тынысын, тірлік жер-к?ктегі.
А?ынны? ??мырлы поэзиясыб?гінде ?нге айналып,к?кке ?алы?тайды.М??а?али с?зіне жазыл?ан ?ндер б?гінгі та?да барша ж?ртты? ж?регіннен берік орын алып, ?уанышы мен ?ай?ысын б?ісетін айнымас жан серігіне айналды.
?н»Есі?е мені ал?айсы?» Орындайтын 9-сынып о?ушылары
Жал?асы бар, жырымны? жал?асы бар,-демекші
«М??а?али рухына» арнау
2-ж?ргізуші: Анашым!
Асыл анам, есіл анам
Мен ?шін сен суалт?ан а? с?ті?ді
А?тамасам, боп ж?рмін несіне адам!,-деп а?ын ?зі жырлап ?ткендей,ана туралы жырлама?ан а?ын кем де кем.
?н «Ана сен ба?ыттысы?» Орындайтын 7-сынып о?ушысы Орын Айн?р
1-ж?ргізуші: Ойын си?ырлы с?збен айта білу, тап?ыр ойды ?рнекті тілмен жеткізе білу-М??а?али ?ле?деріні? негізгі ??діреті. Б?л-?апас ?уыста демі? тарыл?анда,тынысы?ды ке?ейтер таза ауа секілді ??дірет. На?ыз ??дірет деген осы.Б?л поэзия ??дірет!
9-Сынып о?ушысы Заманбекова Назерке «Поэзия»
2-ж?ргізуші: ?мір! Таби?ат! Адам! Б?ларды? б?рі ашылма?ан к?йсанды?. Санды? кілтін тап?ан адам ?ана санды?ты? тылсымына елітіп, сырына ??іле алады.Санды? кілтіні? бірі М??а?али ?олына т?сті. А?ын ?мір-таби?ат-адам байланысын зерттеген ?алым іспетті.?ле? ?міріні? бір к?ндікемес, мы? к?ндік болуына к?здеп,шабытына ?амшы бас?ан да а?ын М??а?али Ма?атаев.
1-ж?ргізуші:?арсы алмаса,
??рсын ?арсы алма?ан,
?н салып бер,
?ні?мен жан сап ма?ан!
Жа??ырып жасыл тау ж?нелсін бір,
Жатсын ?йып жапанда дел-сал далам.
?н: «К?неміз ?ой» 7-сынып Балтабай Г?лзат
2-ж?ргізуші: М??а?али-ту?ан жерді, Отанды, елді с?ю та?ырыбына к?сіле ?алам тарт?ан ?аламгерлерді? бірі. Ту?ан жерге,Отан деген ысты? с?йіспеншілікті ?лкен азаматты? сезіммен жырла?ан туындылар М??а?али Ма?атаевті? б?кіл шы?армашылы?ыны? алтын ар?ауы.
1.5-сынып М??а?али «?аза?стан»
2.6-сынып Аяулым «?ш ба?ытым»
3.6-сынып Есд?улет «Отан»
1 ж?ргізуші:
«??ла?тан кіріп бойды алар,
?сем ?н мен т?тті к?й.
К??ілге т?рлі ой салар,
?нді с?йсе?, менше с?й»деп Абай атамыз айт?андай келесі кезекті ?сем ?нге берейік.
6-сынып Курманалина Жанерке «Ба?ыт деген»
2-ж?ргізуші:Е? ал?аш Фариза апамыз Алматы ?аласында?ы ?мірін а?амызбен ал?аш танысты?ыда ерекше. Фариза жырлары н?зік таби?атты, ?ыз бала?а жат ?ылы?ты жырлар деп саналса керек.
Біра?, ?нердегі жа?ын а?асы ретінде Фанриза?а ?з к?мегін аяма?ан, ж?не де Фариза апамыз?а арнап жаз?ан ?ле?дері де аз емес.
?н 9-сынып Сайрат Шолпан «Фариза»
1-ж?ргізуші: «М??а?али м?лдірліктен,тазалы?тан биік адамгершіліктен т?рады.
2. «?аза? хал?ыны? бір ?ана Абайы болса, М??а?али да жал?ыз. ??діретті а?ын?а к?зі тірісінде к?рсетілмеген ??діретті?, берілмеген сый- сияпатты? орнын толтыруды? бір жолы, бір ж?ні бар: ол а?ынны? ?исапсыз рухани ?азынасын ?лт игілігіне асы?у?а».
Поэма «А??улар ?йы?та?анда» Н?р?али Н?рбек
Эпилог Н?рахмет ?лан
1-ж?ргізуші: М??а?алиді? ?ле?дері шын шабытты?,?иын к?йзеліспен шын ?уаныштан, шын са?ыныштан ту?ан.
А?ын ?лы сезімге бас иіп, ?з ?ле?дерінде махаббат та?ырыбын ке?інен суреттеген. А?ын ?бділд? Т?жібаевті? с?зімен айтар болса?: «Махаббат-сезім. Ол адамны? ішкі рухы, тозбас ?уаты. Махаббатты сезімге ерлік, ж?ректілік керек. М??а?алиді ??діретті а?ын ететін де, сол ерлік болатын»
2-ж?ргізуші. О, махаббат!
Сен ?лі тірі ме еді?,
К?зімнен ?ажайып бол?ан к?нім еді?
Г?лім еді?.
Естіген т?нім еді?,
О,махаббат
Сен ?лі тірі ме еді??!
1. «?ашы?пын» 10-сынып ?анатбек Біржан
?н «Айтатын са?ан сырым-б?л» Сайрат Шолпан
?н «Сен» То?амбай ??рмет
Ж?ргізушілер: «Махаббат диалогы»
2-ж?ргізуші: ??с боп ?шып жо?алсам не етер еді??
1-ж?ргізуші: Сені іздеумен м??гілік ?тер едім
2-ж?ргізуші: От?а т?сіп ?ртенсем, не етер еді??
1-ж?ргізуші:Боп бірге со?ы?нан кетер едім.
2-ж?ргізуші: Б?лдырасам са?ымдай не етер еді??
1-ж?ргізуші:?ойшы с?улем, б?рін де к?теремін.
Келесі кезекті М??а?али атамызды? тамаша бір ?ні
«Са?ындым» ортада 6-сынып о?ушысы Зарина
4. ?н «Сені? к?зі? т?псіз тере?» То?амбай ??рмет
1-ж?ргізуші: Таби?атында адам?а жаманшылы?ы жо?, жаны жуас, жомарт, ?зін бас?анын б?рінен кіші санайтын а?ын к?кірегінен буыр?ана а?ыл?ан жыр жанартаулары ?ле? ??мар халы??а таусылмайтын сыр, сый, мол ?азына болып ?ала бермек. А?ынны? с?зі ?лмесе,?зі де ?лмегені.
Просмотр содержимого документа
«А?иы? а?ын М??а?али»
Кеш максаты: Хан тәңірінің мұзбалағы, ақиық ақын Мұқағали Мақатаевты еске алу, туған күнің атап өту, өмірімен өзектес жырларының құдіретін сезіну,өміршеңдігін, адам тіршілігіндегі маңызын,тіл шырайын таныту, үлгі алу.Ақын поэзиясын сүйіп оқуға баулу.
Ұлтық қазынаға, талантты тұлғаларға құрметпен қарауға, арлылық пен инабаттылық, кішіпейілдік пен адалдық сезімдерін сезіне отырып, бойға білуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі:Сахна төріне М.Мақатаевтың портреті, ақын туралы жазылған ұлағатты естелік сөздер ілінеді. Табиғат көрінісі. Өлең жинақтары.
Барысы: «Көңіл толқыны» күйі орындалады.
Мұқағали ортаға шығып Арыз жазып кетейін өлеңін орындайды.
1-жүргізуші: Қайырлы күн құрметті ұстаздар мен оқушылар!
2-Жүргізуші:Арыздар, өлең сұйер қауым!
1-Жургізуші:
Сырым да осы,
Жырым да –осы.
Алдында.
Байқашы бір, бықсыдым ба
Жандым ба
Махаңдар жоқ
Махаңдардың сарқыты.
Мұқағали Мақатаев бар мұңда, біркүндік сәуледей ағып өткен қысқа ғұмырында қазақтың ақиық ақыны Мұқағали Мақатаевтың ұрпақтарға ұланғайыр мұра қалдырып кеткені баршамызға мәлім.
2-жүргізуші: Дара дарын,айтулы ақын, халқының қара өлеңің құдіретке айналдырушы Мұқағали Мақатаетың туған күніне арналған «Мұқағали-мәңгілік жыр» атты әдеби музкалық кешіміздің бастауға рұқсат етіңііздер!
Ән «Саржайлау» Орындайтын Орын Айнұр.
1-Жүргізуші: Қадірмеңді «Көкірегінің көзі ашық, көңілі ояу» жыр сүйер қауым! Міні, бүгін жыр дүлдүлі ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың туылған күніне 85 жыл толып отыр!
Көп адам дүниеге бой алдырған,
Бой алдырған,аяғын көп шалдырған.
Өлді деуге бола ма,айтыңдаршы,
Өлмейтұғын артына сөз қалдырған!-деп ұлы Абай атамыз жырлап өткендей,Мұқағали халқымен,қазығымен жыр сүйер қауыммен мәңгілікке табысты.
2-жүргізуші: Мұқағали Мақатаев 1931 жылы 9 ақпанда Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Қарасаз ауылында дүниеге келді. Әкесі Сүлеймен осы өңірде колхоз ұйымдастырушы болды.1941 жылы майданға аттанып, Мақатаевтің азан шақырып қойған шын аты-Мұхамбетқали. Оны көпшілік біле бермейді. Жеңгелері пайғамбардың есімін атауға иланып, оны Мұқағали атап кеткен деседі.
1-жүргізуші: Балалық шағынан-ақ ақын ерте есейді, еңбекке ерте араласты.Орта мектеп бітірген соң, ауылдың хатшысы,қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол қызметінде болды.1954-1962 жылдар арасында қазақ радиосында «қазақ әдебиеті »газетінде, «Мәдениет және тұрмыс», «жұлдыз» журналдарында білім меңгерушісі, 1972-1973 жылы Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңнсші болып жұмыс істеді.
2-жүргізуші: Мұқағалидің тұңғыш өлеңі 1948 жылы Нарынқол аудандық «Советтік шекара» газетінде басылды.
Мұқағали поэзиясы-таңғы шықтай мөлдір поэзия.Ақынның «дариға жүрек», « Аққулар ұйықтағанда», «Өмір дастан», «Атамекен»,»Райымбек» т.б кітаптары жарық көрді.
1-жүргізуші: Ақынның «Аманат» жыр жинағы 2000 жылы Мемлекеттік сыйлыққа ие болды. Бүгінде Мұқағали ақынның 13кітабы бойынша 1834 өлең, 19 поэмасы бар екені анықталып отыр.
Мұқаңның 35 мың жолға жуық өлеңі поэзия сүйер қауымның іздеп жүріп оқитын жырына айналды.Ақын өлеңдеріне 100-ден астам әндер жазылды.(Ақын өмір жолына, өз сөзімен қысқаша шолу
2-жүргізуші: Заманбекова Назерке
«Менің анкетам»
2-жүргізуші:
Ән сал жаным!
Әніңмен тербет мені.
Бір сәтке тынысын, тірлік жер-көктегі.
Ақынның ғұмырлы поэзиясыбүгінде әнге айналып ,көкке қалықтайды.Мұқағали сөзіне жазылған әндер бүгінгі таңда барша жұрттың жүрегіннен берік орын алып, қуанышы мен қайғысын бөлісетін айнымас жан серігіне айналды.
Ән»Есіңе мені алғайсың» Орындайтын 9-сынып оқушылары
Тоғамбай Құрмет,Сайрат Шолпан
Жалғасы бар жырымның жалғасы бар,
Жырларым жырларыммен жалғасыңдар.
Сел-жырым ақтарылса арнасынан,
Жалғасы бар, жырымның жалғасы бар,-демекші «Мұқағали рухына» арнау
2-жүргізуші: Анашым!
Асыл анам, есіл анам
Мен үшін сен суалтқан ақ сүтіңді
Ақтамасам , боп жүрмін несіне адам!,-деп ақын өзі жырлап өткендей,ана туралы жырламаған ақын кем де кем.
Ән «Ана сен бақыттысың» Орындайтын 7-сынып оқушысы Орын Айнұр
1-жүргізуші: Ойын сиқырлы сөзбен айта білу, тапқыр ойды өрнекті тілмен жеткізе білу-Мұқағали өлеңдерінің негізгі құдіреті. Бұл-қапас қуыста демің тарылғанда,тынысыңды кеңейтер таза ауа секілді құдірет. Нағыз құдірет деген осы.Бұл поэзия құдірет!
9-Сынып оқушысы Заманбекова Назерке «Поэзия»
2-жүргізуші: Өмір! Табиғат! Адам! Бұлардың бәрі ашылмаған күйсандық. Сандық кілтін тапқан адам ғана сандықтың тылсымына елітіп, сырына үңіле алады.Сандық кілтінің бірі Мұқағали қолына түсті. Ақын өмір-табиғат-адам байланысын зерттеген ғалым іспетті.Өлең өмірінің бір күндікемес, мың күндік болуына көздеп,шабытына қамшы басқан да ақын Мұқағали Мақатаев.
1.9-сынып Марал «Халық үні»
2. 8-сынып Бибинұр «Дәрігеріме»
3. 5-сынып Мұқағали «Автограф»
4. 8-сынып Бану»Пай-пай өмір»
5.6-сынып Зарина «Шыда,шыда»
6.10-сынып Қанатбек Біржан «Әйелдер-ай»
1-жүргізуші:Қарсы алмаса,
Құрсын қарсы алмаған,
Ән салып бер,
Әніңмен жан сап маған!
Жаңғырып жасыл тау жөнелсін бір,
Жатсын ұйып жапанда дел-сал далам.
Ән: «Көнеміз ғой» 7-сынып Балтабай Гүлзат
2-жүргізуші: Мұқағали-туған жерді, Отанды, елді сүю тақырыбына көсіле қалам тартқан қаламгерлердің бірі. Туған жерге,Отан деген ыстық сүйіспеншілікті үлкен азаматтық сезіммен жырлаған туындылар Мұқағали Мақатаевтің бүкіл шығармашылығының алтын арқауы.
1.5-сынып Мұқағали «Қазақстан»
2.6-сынып Аяулым «Үш бақытым»
3.6-сынып Есдәулет «Отан»
1 жүргізуші:
«Құлақтан кіріп бойды алар,
Әсем ән мен тәтті күй.
Көңілге түрлі ой салар,
Әнді сүйсең , менше сүй»деп Абай атамыз айтқандай келесі кезекті әсем әнге берейік.
6-сынып Курманалина Жанерке «Бақыт деген»
2-жүргізуші:Ең алғаш Фариза апамыз Алматы қаласындағы өмірін ағамызбен алғаш таныстығыда ерекше. Фариза жырлары нәзік табиғатты, қыз балаға жат қылықты жырлар деп саналса керек.
Бірақ, өнердегі жақын ағасы ретінде Фанризаға өз көмегін аямаған, және де Фариза апамызға арнап жазған өлеңдері де аз емес.
Ән 9-сынып Сайрат Шолпан «Фариза»
1-жүргізуші: «Мұқағали мөлдірліктен,тазалықтан биік адамгершіліктен тұрады.
2. «Қазақ халқының бір ғана Абайы болса, Мұқағали да жалғыз. Құдіретті ақынға көзі тірісінде көрсетілмеген құдіреттің, берілмеген сый- сияпаттың орнын толтырудың бір жолы, бір жөні бар: ол ақынның қисапсыз рухани қазынасын ұлт игілігіне асығуға» .
Поэма «Аққулар ұйықтағанда» Нұрғали Нұрбек
Эпилог Нұрахмет Ұлан
1-жүргізуші: Мұқағалидің өлеңдері шын шабыттың,қиын күйзеліспен шын қуаныштан, шын сағыныштан туған.
Ақын ұлы сезімге бас иіп, өз өлеңдерінде махаббат тақырыбын кеңінен суреттеген. Ақын Әбділдә Тәжібаевтің сөзімен айтар болсақ: «Махаббат-сезім. Ол адамның ішкі рухы, тозбас қуаты. Махаббатты сезімге ерлік, жүректілік керек. Мұқағалиді құдіретті ақын ететін де, сол ерлік болатын»
2-жүргізуші. О, махаббат!
Сен әлі тірі ме едің,
Көзімнен ғажайып болған күнім едің
Гүлім едің..
Естіген түнім едің,
О,махаббат
Сен әлі тірі ме едің?!
1. «Ғашықпын» 10-сынып Қанатбек Біржан
Ән «Айтатын саған сырым-бұл» Сайрат Шолпан
Ән «Сен» Тоғамбай Құрмет
Жүргізушілер: «Махаббат диалогы»
2-жүргізуші: Құс боп ұшып жоғалсам не етер едің?
1-жүргізуші: Сені іздеумен мәңгілік өтер едім
2-жүргізуші: Отқа түсіп өртенсем, не етер едің?
1-жүргізуші:Боп бірге соңыңнан кетер едім.
2-жүргізуші: Бұлдырасам сағымдай не етер едің?
1-жүргізуші:Қойшы сәулем, бәрін де көтеремін.
Келесі кезекті Мұқағали атамыздың тамаша бір әні
«Сағындым» ортада 6-сынып оқушысы Зарина
4. Ән «Сенің көзің түпсіз терең» Тоғамбай Құрмет
1-жүргізуші: Табиғатында адамға жаманшылығы жоқ, жаны жуас, жомарт, өзін басқанын бәрінен кіші санайтын ақын көкірегінен буырқана ағылған жыр жанартаулары өлең құмар халыққа таусылмайтын сыр, сый, мол қазына болып қала бермек. Ақынның сөзі өлмесе,өзі де өлмегені.
Ән «Күрең күз»
2-жүргізуші:Қазақ даласының ең биігі, қазақ поэзиясының, Хан-Тәңірі-Мұқағали»
Сол Хантәңіріне айналған перзент Мұқағали аға елі есенінде, жұрты тынышында, халқымен қанаттасып, мәңгі жасайды.Мәңгі есімізде!
1-жүргізуші: Әрине, суық қайғы
Көңілін халқын бірақ суытпайды.
Егер де халық өзін ұмытпаса,
Бұл халқын сені ұмытпайды,-дей отырып, бүгінгі кешімізді аяқтаймыз.
