Кескіндемедегі басты ??рал - бояу т?стері болып табылады.
Живописьті ?ыл?аламмен ж?не боя?тармен орындайды.
Живопись – шынды?ты бейнелеуде к?рерменге тікелей ?сер ететін ?нер ??ралы. О?ушылар?а бірнеше суретшілер шы?армаларын к?рсетіп, оларды? мазм?н-м?нін, ?ай жанр?а жататынды?ын ??гімелейміз. Живопись жанрларыны? ішіндегі е? ма?ызды орын алатын к?ркем шы?арма – таби?ат жанры. Саба? мазм?нына байланысты о?ушылар?а с?ра?тар ?оямын, жауаптар аламын.
- Сендер ?андай суретшілерді білесі?дер?
- Оларды? ?андай шы?армалары сендерге таныс?
- Мына шы?армаларды? ?айсысы таби?ат жанрына жатады?
К?рнекілік ??ралдар ішінен бір шы?арманы та?дап алып, сол шы?арманы? авторы ж?не сол шы?арманы? ?зі жайында ??гіме ?ткіземін. Мысалы, ?аза? хал?ыны? ал?аш?ы суретшісі, бейнелеу ?неріні? шебері, тума талант ?білхан ?астеев туралы о?ушылар?а ?ыс?аша былай баяндау?а болады:
- ?білхан ?астеев 1904 жылы, ?арлы ?а?тарда ?азіргі Алматы облысы, Жаркент ??іріндегі Шежін аулында ту?ан.
Бала жастан жыр-а?ыз, дастан, ?иссалар?а ??мар ?білхан атамыз?а ?аза? халы? ауыз ?дебиеті ?те жа?ын таныс болады. Ол суретшіні? та?ырыпты? шы?армалар жазуына ?сер етті.
Ол кісі ертегідей ?ажап таби?атты? та??ажайып ??былысын к?ріп, дыбысын ты?дап, одан к?л-к?сір ?сер алып, тамаша таби?атты? сан т?рлі бояуын санап, жан-жануарлар, ?сімдікті?, тіпті топыра?ты? да т?р-т?сін саралап ?сті.
Суретшіні? тума таланты одан ?рі туындап, осыншама биік д?режеге жетуіне, ?рине, ту?ан таби?атты? ?сері мол болды.
«?уелі таби?ат – суретші, біз о?ан жан бітіріп, с?йлетеміз», - дейтін ?білхан атамыз.
?. ?астеев таби?ат к?ріністеріне сал?ан суреттері – бір-біріні? ?айталамас к?ркімен к?зге т?сетін шы?арма. Жыр болып т?гіліп, ?н болып шал?ып, к?й болып к?мбірлеп, ?ркімге айры?ша ?сер етеді.
?білхан ?астеев – ?аза? бейнелеу ?неріні? жанрлы? жа?ынан жедел де жан-жа?ты ?сіп, ?ркендеуіне ?лшеусіз ?лес ?ос?ан жасампаз ?ыл?алам шебері.
Суретші есімімен к?ше ?ана емес, ?аза?стан Республикасыны? Мемлекеттік Бейнелеу ?нері м?ражайы, к?ркем?нер, сурет мектептері мен колледждері аталады.
О?ушылар?а суретші ?мірбаянын осылайша ?ызы?ты, ?серлі етіп ??гімелеймін.
Графика. ?арапайым с?збен айт?анда, «графика» дегеніміз – а? т?сті ?а?аз?а немесе картон?а ?арындашпен, ?алам?шпен, к?мірмен сал?ан к?ркем суреттер. Графикада ?олданылатын басты т?сіл: штрих сызы?ы, а? ?ара да?, та?ба.
Графика гректі? «грапо» деген с?зінен шы??ан, ?аза?ша «жазамын», «сызамын», «суретін саламын» деген ма?ынаны білдіреді. ?арындашпен, тушьпен салын?ан сурет немес гравюралар графика?а жатады. Ол бейнелеу ?неріні? бір саласы болып табылады. Кітапта?ы иллюстрациялар, газеттегі суреттемелер мен карикатуралар, т?рлі товарларды? орауыштарын безендіру, к?шедегі плакаттар – осыны? б?рі график суретшілеріні? туындылары.
С?ндік ?олданбалы ?нер- с?н ?неріні? бір саласы, т?рмыска кажетті к?ркем, жи?азды? заттарды жасайтын шы?армашылы? т?рі. Негізінен, т?рлі ?й жи?аздарын (жи?аз, зергерлік ою-?рнекпен ?шекейленген заттар, тіршілікке ?ажетті с?ндік ??рал-жабды?тар, сувенирлер, ??мыра, сый кеселер, т.б.) жасайды. С?н ж?не ?олданбалы ?неріні? материалдары - металл, керамика, а?аш, ?ыш, шыны, асыл тастар, с?йек, был?ары, т.б. Негізгі техникалы? ?дістері к?ркем оймыш, шекіме, к?ркем жазба, кесте, ??йма, т.б. Ол с?йек, а?аш, тері ??деу, бедерлеу, зергерлік, инкрустация, фарфор, фаянс, кілем то?у, к?ркем мата жасау секілді салалар?а б?лінеді. С?н ж?не ?олданбалы ?нер келелі ?ндірістік, технологиялы? міндеттерді ат?ар?анымен, ?з д?уіріндегі ?нер мен м?ліктік м?дениетті? даму д?режесіне т?уелді болып, д?ст?рлі, жергілікті этникалы? ?лтты? ерекшелікті? негізінде дамиды.
М?сіндеме, м?сін, скульптура (лат. sculptura, seuplo – шекимін, ?ашаймын) – бейнелеу ?неріні? бір т?рі. М?сіндеме туындылары ?ш ?лшемнен (биіктік, ендік, аума?ты?) ??ралады. М?сіндеме ?атты заттардан немесе пластикалы? материалдардан жасалады. Осы?ан байланысты, місіндеме жасайтын адамды - м?сінші деп атайды.
С?улет ?нері – ??рылысты жобалау, салу, о?ан к?ркемдік бейне беру ?нері. Архитектура латынша archіtectura, ал грекше аrchіtekton, я?ни ??рылысшы деген ма?ынаны білдіреді. Архитектура туындылары адамны? к?нбе-к?нгі тіршілік ортасын ?алыптастырады. Олар: ?р т?рлі ?ажеттіліктерді ат?ару?а арнал?ан ж?не адамны? эстетикалы? тал?амына жауап бере алатындай болып салын?ан т?р?ын ?йлер, ?о?амды? ?имараттар, ?нерк?сіптік кешендер. С?улет ?нері – техниканы?, ?ылымны? ж?не ?нерді? то?ыс?ан жері. Адамзат баласы к?не заманнан бастап ??рылыспен айналыс?ан. Адамдар неолит кезінде ?йді а?аштан, ?амыстан, талдан ж?не балшы?тан салды. Су айдынында, ?а?ыл?ан ?азы?ты? ?стіне т?р?ызыл?ан ?йлер де бол?ан. Бізді? заманымыздан б?рын?ы 2-мы?жылды?ты? ортасында ірі тастардан ?алан?ан монументті ??рылыстар: кромлехтер, менгирлер мен дольмендер пайда болды. Менгирлер тігінен ?ойыл?ан биік тастар тізбегінен т?рады. Дольмен – ?атар ?ойыл?ан екі тасты? ?сті ?шінші таспен жабылып, біріне-бірі жал?асып келетін д?ліз іспеттес.
ІІІ. Машы?ты? ж?мыс.
?ажетті материалдарды жазып алу. «Бейнелеу ?нері» топтастыру т?рлеріне байланысты.
ІV.?ортынды. Балалардан та?ырып бойынша т?сінгендерін ?айталау, ба?алау, ?йге тапсырма беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бейнелеу ?неріні? жанрлары.»
Сабақ: №2 5-сынып.
Сабақтың тақырыбы:
Бейнелеу өнерінің жанрлары.
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: Бейнелеу өнерінің түрлері жайлы қысқаша
мағлұмат беру.
ә) Дамытушылық: Сабақ оқытудың негізгі үрдісін есте қалдыру,
оқушы санасына терең сіңіру.
б) Тәрбиелілік: Сурет салдыру арқылы оларды тазалыққа,
ұқыптылыққа үйрету.
Құрал-жабдықтар, көрнекті құралдар:Дидактикалық материал, альбом кітаптар, плакаттар.
І. Сабақтың өту барысы:
ІІ. Жаңа сабақ:
Оқушыларды бейнелеуінің түрлерімен таныстырамын, олардың эстетикалық талғамын оятып, көркемдік білімін тереңдете түсемін.
Бейнелеу өнерінің түрлері:
1.Живопись.
2.Графика.
3.Сәндік қолданбалы өнер.
4.Мүсіндеу.
5.Сәулет өнері.
Живопись.
Кескіндемедегі басты құрал - бояу түстері болып табылады.
Живописьті қылқаламмен және бояқтармен орындайды.
Живопись – шындықты бейнелеуде көрерменге тікелей әсер ететін өнер құралы. Оқушыларға бірнеше суретшілер шығармаларын көрсетіп, олардың мазмұн-мәнін, қай жанрға жататындығын әңгімелейміз. Живопись жанрларының ішіндегі ең маңызды орын алатын көркем шығарма – табиғат жанры. Сабақ мазмұнына байланысты оқушыларға сұрақтар қоямын, жауаптар аламын.
- Сендер қандай суретшілерді білесіңдер?
- Олардың қандай шығармалары сендерге таныс?
- Мына шығармалардың қайсысы табиғат жанрына жатады?
Көрнекілік құралдар ішінен бір шығарманы таңдап алып, сол шығарманың авторы және сол шығарманың өзі жайында әңгіме өткіземін. Мысалы, қазақ халқының алғашқы суретшісі, бейнелеу өнерінің шебері, тума талант Әбілхан Қастеев туралы оқушыларға қысқаша былай баяндауға болады:
- Әбілхан Қастеев 1904 жылы, қарлы қаңтарда қазіргі Алматы облысы, Жаркент өңіріндегі Шежін аулында туған.
Бала жастан жыр-аңыз, дастан, қиссаларға құмар Әбілхан атамызға қазақ халық ауыз әдебиеті өте жақын таныс болады. Ол суретшінің тақырыптық шығармалар жазуына әсер етті.
Ол кісі ертегідей ғажап табиғаттың таңғажайып құбылысын көріп, дыбысын тыңдап, одан көл-көсір әсер алып, тамаша табиғаттың сан түрлі бояуын санап, жан-жануарлар, өсімдіктің, тіпті топырақтың да түр-түсін саралап өсті.
Суретшінің тума таланты одан әрі туындап, осыншама биік дәрежеге жетуіне, әрине, туған табиғаттың әсері мол болды.
«Әуелі табиғат – суретші, біз оған жан бітіріп, сөйлетеміз», - дейтін Әбілхан атамыз.
Ә. Қастеев табиғат көріністеріне салған суреттері – бір-бірінің қайталамас көркімен көзге түсетін шығарма. Жыр болып төгіліп, ән болып шалқып, күй болып күмбірлеп, әркімге айрықша әсер етеді.
Әбілхан Қастеев – қазақ бейнелеу өнерінің жанрлық жағынан жедел де жан-жақты өсіп, өркендеуіне өлшеусіз ұлес қосқан жасампаз қылқалам шебері.
Суретші есімімен көше ғана емес, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Бейнелеу өнері мұражайы, көркемөнер, сурет мектептері мен колледждері аталады.
Оқушыларға суретші өмірбаянын осылайша қызықты, әсерлі етіп әңгімелеймін.
Графика. Қарапайым сөзбен айтқанда, «графика» дегеніміз – ақ түсті қағазға немесе картонға қарындашпен, қаламұшпен, көмірмен салған көркем суреттер. Графикада қолданылатын басты тәсіл: штрих сызығы, ақ қара дақ, таңба.
Графика гректің «грапо» деген сөзінен шыққан, қазақша «жазамын», «сызамын», «суретін саламын» деген мағынаны білдіреді. Қарындашпен, тушьпен салынған сурет немес гравюралар графикаға жатады. Ол бейнелеу өнерінің бір саласы болып табылады. Кітаптағы иллюстрациялар, газеттегі суреттемелер мен карикатуралар, түрлі товарлардың орауыштарын безендіру, көшедегі плакаттар – осының бәрі график суретшілерінің туындылары.
Сәндік қолданбалы өнер- сән өнерінің бір саласы, тұрмыска кажетті көркем, жиһаздық заттарды жасайтын шығармашылық түрі. Негізінен, түрлі үй жиһаздарын (жиһаз, зергерлік ою-өрнекпен әшекейленген заттар, тіршілікке қажетті сәндік құрал-жабдықтар, сувенирлер, құмыра, сый кеселер, т.б.) жасайды. Сән және қолданбалы өнерінің материалдары - металл, керамика, ағаш, қыш, шыны, асыл тастар, сүйек, былғары, т.б. Негізгі техникалық әдістері көркем оймыш, шекіме, көркем жазба, кесте, құйма, т.б. Ол сүйек, ағаш, тері өңдеу, бедерлеу, зергерлік, инкрустация, фарфор, фаянс, кілем тоқу, көркем мата жасау секілді салаларға бөлінеді. Сән және қолданбалы өнер келелі өндірістік, технологиялық міндеттерді атқарғанымен, өз дәуіріндегі өнер мен мүліктік мөдениеттің даму дөрежесіне тәуелді болып, дәстүрлі, жергілікті этникалық ұлттық ерекшеліктің негізінде дамиды.
Мүсіндеме, мүсін, скульптура (лат. sculptura, seuplo – шекимін, қашаймын) – бейнелеу өнерінің бір түрі. Мүсіндеме туындылары үш өлшемнен (биіктік, ендік, аумақтық) құралады. Мүсіндеме қатты заттардан немесе пластикалық материалдардан жасалады. Осыған байланысты, місіндеме жасайтын адамды - мүсінші деп атайды.
Сәулет өнері – құрылысты жобалау, салу, оған көркемдік бейне беру өнері. Архитектура латынша archіtectura, ал грекше аrchіtekton, яғни құрылысшы деген мағынаны білдіреді. Архитектура туындылары адамның күнбе-күнгі тіршілік ортасын қалыптастырады. Олар: әр түрлі қажеттіліктерді атқаруға арналған және адамның эстетикалық талғамына жауап бере алатындай болып салынған тұрғын үйлер, қоғамдық ғимараттар, өнеркәсіптік кешендер. Сәулет өнері – техниканың, ғылымның және өнердің тоғысқан жері. Адамзат баласы көне заманнан бастап құрылыспен айналысқан. Адамдар неолит кезінде үйді ағаштан, қамыстан, талдан және балшықтан салды. Су айдынында, қағылған қазықтың үстіне тұрғызылған үйлер де болған. Біздің заманымыздан бұрынғы 2-мыңжылдықтың ортасында ірі тастардан қаланған монументті құрылыстар: кромлехтер, менгирлер мен дольмендер пайда болды. Менгирлер тігінен қойылған биік тастар тізбегінен тұрады. Дольмен – қатар қойылған екі тастың үсті үшінші таспен жабылып, біріне-бірі жалғасып келетін дәліз іспеттес.
ІІІ. Машықтық жұмыс.
Қажетті материалдарды жазып алу. «Бейнелеу өнері» топтастыру түрлеріне байланысты.
ІV.Қортынды. Балалардан тақырып бойынша түсінгендерін қайталау, бағалау, үйге тапсырма беру.
