Баланың зияткерлік даму сатылары

МҚКК «Ақбота» бөбектер бақшасы

Баланың зияткерлік даму сатылары

(Педагогтарға арналған дәріс)

Психолог:

Салықбаева Г.

Мектеп жасына дейінгі балалардың зияткерлік қабілеттіліктерін дамыту заманауи мектепке дейінгі білім берудің көкейтесті мәселесі болып табылады. Бүгінде әсіресе мәселелерге көзқарастары стандартты емес, кез келген ақпараттық ағындармен жұмыс жасай білетін, өзгермелі жағдайларға тез бейімделетін шығармашылық адамдардың тәрбиесіне деген қоғамның қажеттілігі көрініп отыр. Қазіргі уақытта мектеп жасына дейінгі балалардың зияткерлік қабілеттіліктерін дамытуды тиімді психологиялық-педагогикалық ілестіру қажет. Міндеттері: - балалардың интелектуалдық қабілеттерін дамыту бойынша байқауларды ұйымдастыру мен өткізудегі жұмыстың педагогикалық барысын белсендіру; - мектепке дейінгі ұйымдардардың тәрбиелеу-оқыту барысында инновациялық технологияларды қолдану тиімділігін арттыруға мүмкіндік беру; - педагогикалық шеберлікті жетілдіру үшін шығармашылықпен жұмыс жасайтын педагогтарды қолдау; - білім беру барысында сәйкес іс-шараларды өткізу бойынша жұмыстардың формалары мен әдістерін тиімді қолдану. Қазақстан Республикасының заманауи даму кезеңінде терең әлеуметтік экономикалық түрлену орын алуда, ол мектепке дейінгі білім беру жүйесіне жаңа талаптар мен оқу үдерісін ұйымдастырудың жаға тиімді формаларын іздестіруді талап етеді. Мектепке дейін білім беру дегеніміз – бұл барлық білім беру жүйесінің іргетасы, себебі баланың болашақ дамуының сипатын анықтайтын тұлға негіздері осында қаланады. Мектепке дейінгі білім берудің мақсаты баланың жеке жас әлеуетін барынша ашу үшін жағдайлар жасаудан тұрады. Бүкіл өмір бойы алған білімін, қабілеті мен машықтарын пайдалана отырып және адам ретінде қала отырып кез келген өмірлік міндеттерді (мәселелерді) шешуге қабілетті адамның – функционалдық сауатты тұлғаны дамуы үшін жағдай қажет. Бала өзіндің тіршілік әрекетінің субъектісі болу құқын алуға, өз әлеуетін көруге, өз күшіне сенуге, қызметте табысты болуды үйренуге тиіс. Бұл оның балабақшадан мектепке көшуін біршама жеңілдетеді, мектепте оқыту жағдайларында танымға қызығушылығын сақтап дамытады. Көкейтестілігі: Жақсы зияткерлік – мектепте табысты оқу шарттарын шешеді, сондықтан мектеп жасына дейінгі балалардың зияткерлік қабілеттіліктерін дамыту – тәрбиешілердің маңызды міндеті. Оқитын, санайтын және жазатын баланың оқи бастағанда қисынды ойлауға арналған тапсырмаларды орындау кезінде қиындыққа тап болатын жағдайлар жиі болады. Сондықтан мектеп жасына дейін балада зейінділікті, пайымдай білуді, заттарды талдау және салыстыру, жинақтау және мәнді белгілерін бөліп алу қабілетін құру, таным белсенділігін дамыту маңызды. Балалардың зияткерлік 4 қабілеттіліктерін дамыту үшін ең сезімтал кезең – 3-тен 8-ге дейінгі жас. Қабілеттілік әрекеттермен дамиды. Олимпиадалар мен байқаулар өткізу мектепке дейінгі жастағы балалардың зияткерлік қабілеті дамиды. Бұл кезде әрекеттіліктің кез келгені емес, тек эмоционалды жағымды әрекет қабілеттілікті дамытады. Таным қабілеттіліктерін дамыту балалардың балабақша бағдарламасының материалдарын табысты игеруге және мектепте оқуға дайындалуға мүмкіндік береді. Бұл іс-шаралар мыналарды дамытады: - сөйлеу машықтарын, логикалық ойлауларын, топпен жұмыс істеу қабілеттерін; - математикалық машықтарды – қарапайым математикалық есептерді ойша орындай білу, сандармен жұмыс жасау; - балаларды тұлға аралық қарым қатынас машықтарын – айналадағылармен өзара белсенді әрекеттесе білу. Зияткерлікті дамыту белсенділігін әрі қарай табысты құру үшін маңызды негіз болып табылатындықтан көкейтесті болап саналады, себебі мектепке дейінгі жас бірегей және бүкіл өмірінде маңызды мәнге ие болады.