Просмотр содержимого документа
««ТІЛ БІЛГІРІ» танымды? білім сайысы»
Талғар ауданындағы «Ю. Гагарин атындағы дарынды балаларға арналған үш тілде оқытатын мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар №8 арнаулы гимназиясы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі
АШЫҚ САБАҚ
Тақырыбы:«ТІЛ БІЛГІРІ» танымдық білім сайысы.
(Қазақ тілі пәнінен сыныптан тыс сабақ)
Сыныбы: 7 «Б»
Күні: 18.01.2016 ж.
Пән мұғалімі: М.К. Атымтаева
Сабақтың тақырыбы:
Қазақ тілінің білгірлері
Сабақтың мақсаты:
білімділік: оқушылардың фонетика, лексика, морфология бойынша алған білімдерін еске түсіріп, қайталау арқылы бекіту. Білім дағдысын қалыптастыру.
тәрбиелік: Тілге құрмет сезімін және өзіндік практикалық әрекет ортасын қалыптастыру, тәрбиелеу.
дамытушылық: Тапқырлық, ұтқырлық, логикалық ойлау дағдыларын жетілдіру. Талдау дағдыларын арттыру. Сөз байлығын жетілдіру.
Сабақтың түрі:
Қайталау, білімді бекіту сабағы.
Сабақтың типі:
Сайыс – жарыс сабағы.
Сабақтың әдісі:
Сұрақ-жауап, көрнекілік әдісі. Талдау, салыстыру, жинақтау, сайыстыру, тапсырмалар, семантикалық карта.
Құрметті әріптестер, оқушылар! Бүгінгі "Тіл білгірі" сайыс сабағымызды қазақ тілі мен әдебиеті апталығына арнаймыз. Тіл сайысын өткізудегі мақсатымыз - басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге құрметпен қарауын, сонымен бірге мемлекеттік тілге қызығушылығын арттыру.
Сайысымыз 3 топтың арасында өтпек. Бұл топтардың атаулары төмендегідей:
1-топ – «Тәуелсіздік» тобы
2-топ – «» тобы
3-топ – «» тобы
Сайыс төмендегідей бөлімдерден тұрады:
Топтардың өзін-өзі таныстыруы (топ аты, эмблемасы)
Зымыран сұрақтар.
«Фонетика» шыңы
«Морфология» шыңы
«Жас полиглот» шыңы
Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы (мәнерлеп оқу)
Таныстыру
Зымыран сұрақтар
Сұрақ-жауап. Әр топқа 12 сұрақ. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай
“Тәуелсіздік” тобына зымыран сұрақтар: 1. Лексика нені зерттейді? 2. Батыр сөзінің синонимін ата? 3.Қазақ тілінде қанша әріп бар? 4. Ұзын сөзінің антонимі? 5. Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер 6. Басқа тілден енген сөздер 7. 16 желтоқсан қандай мереке? 8. Мақалды жалғастыр: “Тіл тас жарады, ....” 9. Сөз тіркесін, сөйлемді зерттейтін ғылым? 10. Көптік жалғаударын ата? 11. “Ұ” қандай дыбыс? 12. Сәбидің дүниеге келу құрметіне жасалатын той?
“Елорда” тобына зымыран сұрақтар: 1. Фонетика нені зерттейді? 2. Қазақ тілінде екпін қай буынға түседі? 3. Қос сөздер қалай жазылады? 4. Буынның неше түрі бар? 5. Айтылуы бірдей, мағынасы басқа сөздер 6. Тіліміздегі сөздердің жиынтығы 7. “Ө” қандай дыбыс? 8. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі? 9. Қазақ тілінде неше жалғау бар екенін атап бер 10. Бірыңғай ашық буыннан тұратын сөзге мысал келтір? 11. Жақтың қатысына қарай дауыстылар қалай бөлінеді? 12. Дауыссыздар қандай топтарға бөлінеді?
“Бәйтерек” тобына зымыран сұрақтар: 1. Барыс септігінің сұрақтары мен жалғауларын ата? 2. «Бет-аузын, кезек-кезек, тез-тез» қандай сөздер? 3. “Қ” қандай дыбыс? 4. Қазақ тілінде қанша сөз табы бар? 5. Жалқы есім дегеніміз не? 6. Күрделі зат есімге мысал келтір? 7. Қып-қысқа, өте әдемі, тым биік» қандай шырай арқылы жасалып тұр? 8. Жинақтық сан есім нешеге дейін? 9. Көп тілді білетін адам? 10. Дауысты дыбыстар жақтың қатысына қарай қалай бөлінеді? 11.Мақалды жалғастыр: “Өзге тілдің бәрін біл, .....”? 12. Досжан сөзінде қандай ықпал кездеседі?
“Фонетика” шыңы
Әр топ өздеріне берілген сөздерге фонетикалық талдау жасайды:
1-топ – «Өнерлі» сөзіне
2-топ – «Білімді» сөзіне
3-топ – «Ақылды» сөзіне фонетикалық талдау жасайды.
V. “Морфология” шыңы Семантикалық картамен жұмыс
Мысал
Жіктік жалғау
Көптік жалғау
Септік жалғау
Тәуелдік
жалғау
Балам
Кітаптың
Мұғаліммін
Доссыңдар
Ағалар
Терезесі
Ақынға
VI. «Жас полиглот» шыңы Жұмбақтың шешуін сайыскерлер шешіп, оны қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтады.
“Тәуелсіздік” тобы 1. Қабат – қабат қаптама Ақылың болса аттама. (кітап – книга - book) 2. Көзге көрінбейді, жұтсаң білінбейді. (Ауа – воздух - air) 3. Үнемі ауызда бұлтыңдайды, Бірақ жұтылмайды. (тіл - язык - language) 9. Қозғалмастан бір елі, күні бойы жүреді. (сағат - часы - watch)
“Елорда” тобы 1 . Жүзіне салсаң көзіңді көрсетеді өзіңді. (айна - зеркало -) 2. Бетін адам ашады, білім нұрын шашады. (кітап - книга -) 3. Тілден ұшып, құлаққа қонады.(сөз - слова - words) 4. Қимылдаса қос шебер, қыруар - қыруар іс өнер. (қол - рука -)
“Бәйтерек” тобы 1. Таңмен көзін ашады, әлемге нұрын шашады. (күн - солнце - Sun) 2. Әй, керемет бір ит бар Үй бағады үрмейді. Аяғы жоқ жүрмейді. Рұқсатсыз ол иттен Ешкім үйге кірмейді. (құлып – замок - lock) 3. Қалқиып ұзын құлағы Елеңдеп қорқып тұрады (Қоян - заяц - carrot) 4. Судан шығады, судан қорқады. (Тұз - соль -)
VI. Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы "Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы" мәнерлеп оқу сайысы.
Оқушылар Абай өлеңдерін мәнерлеп оқиды.
Үй тапсырмасы
Тілге қатысты мақал-мәтелдер жазып, мағынасын түсіндіру
Қорытынды бөлім. Қорытындылау «Тіл – ата - баба аманаты. Ғасырдан ғасырға, ұрпақтан ұрпаққа ұласқан, бабадан балаға жалғасқан ұлы мұралардың ұлысы алдымен әр ұлттың тілі ғой. Ендеше ата - баба мұрасын жалғастыру, оның мәртебесін көтеру - мына баршамыздың міндетіміз, парызымыз. О, адамдар, қадіріне жетіңдер! Ана тілің - анаң. Сыйлап өтіңдер! Туған тілін танымаған көрсоққыр, Болып өтер ертең мәңгі өкінер. Ана тілін құрметтеп, сүйе білейік. Бүгінгі ұрпақ ана тіліне жетік, білімді, мәдениетті болуы шарт. Осымен бүгінгі сыныптан тыс шарамыз осымен аяқталды.
Сабақты бекіту.
Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,
Қазақ тілін білмеу қандай заңдылық?!
Өсер болсаң, байтақ далам тұрғанда,
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік!- дей отырып, бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.
Төрешіге сөз беріліп, ұпай саны бойынша нәтижесі шығарылады, жеңімпаз топтар анықталады.
