Разработка урока в 9 классе, тема "Ибрай Алтынсарин"

9 класс

Тема урока: Ибрай Алтынсарин

Акибаева Жаркын Ахметжановна

Казахстан, Актобе

Средняя школа № 22

Сабақтың мақсаты: 
Білімділік: Ыбырай Алтынсарин туралы алған білімдерін ортаға салу, жүйелеу 
Дамытушылық: Ойлау қабілеттерін дамыту.Өз ойларын мемлекеттік тілде 
жеткізе алуға үйрету.Логикалық ойлау қабілеттерін дамыту. 
Тәрбиелік: Ыбырай Алтынсариннің шығармаларына деген қызығушылықтарын арттыру.Қазақ жеріне деген сүйіспеншіліктерін арттыру. Мәдениетін көтеруге баулу.Ақпаратты-коммуникативтік технологиялар арқылы пәнге деген сүйіспеншіліктерін арттыру. 
Сабақтың типі:Сайыс сабақ Сабақтың формасы:топтық 
Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес. Сабақтың әдіс-тәсілі:Интерактивті ойын-саяхат. 
Көрнекілік:Интерактивтік тақта Уақыты:45 минут. 
Сабақтың барысы: 
I. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу.Оқушылардың сабаққа дайынығын қамтамасыз ету.Оқушылардың назарын сабаққа аудару. 
Бүгін қай күн? 
Қазір қай ай? 
II. Үй тапсырмасын тексеру. 
III. Жаңа сабақ: Ыбырай Алтынсарин. 
Кел, балалар, оқылық! 
Оқығанда көңілге, ықыласпен тоқылық. 
Оқысаңдар, балалар, 
Шамнан шырақ жағылар! 
Міне оқушылар бүгін Ы.Алтынсарин тақырыбына сайыс өткіземіз, керек жабдықтарды алайық,сонымен қатар балалар әр аялдамада сендерді күтпеген жағдайлар тосып отыр. 
Сыныптан тыс пән аралық сабақ. 
Оқушылар 5-6 оқушыдан 2 топқа бөлінеді. 1-ші топ «Тілшілер» командасы 2-ші «Әдебиетшілер» командасы. 
1.Іс-шара қазақ тілі мұғалімімен әдебиет пәні мұғалімінің бәсекелестігінен басталады.Әр қайсысы өзінің пәнінің қазіргі кезеңде өте қажетті қызықты екеніне сенімді.Бұл бәсекенің шешімін табу үшін мұғалім ойын ойнауға шақырды. 
2.Оқушылар өз командасымен таныстырады.Әр командада 5-6 оқушыдан тұрады. 
3.Жаңа сөздермен таныстыру. 
Осымен екі каманда қызықты да тартымды сайысқа жөнелді. 
Бірінші аялдама. «Тапқыр» аялдамасы.«Тілшілер» командасына тапсырма.Оқушылар осы аялдамадан өту үшін берілген тапсырманы орындау қажет.Әр тапсырмаға 5 балды ұпай беріледі.Сұраққа жауап бер.Сыйлыққа жет. Оқушыларды операциялық ойлауға баулу. 
1.Ы.Алтынсарин қай жылы,қай жерде дүниеге келген? 
2.Қай қалада білім алған? 
3.1857-1859 жылдары кімнің хатшысы болған? 
Екінші аялдама: «Білгірлер» аялдамасы.«Әдебиетшілер»командасына тапсырма. Мына сөйлемдерді дұрыс құрастыр. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін,жай сөйлемнің түрлерін,тыныс белгілерінің ережесін естеріне түсіру 
1.Ашты, Ы.Алтынсарин, мектеп ,балаларына, ќазаќ ,арнап. 
2.Биініњ, бірі, беделді ,ќазаќтыњ, Балѓожа. 
3.М±сылманша ,сауат, ашты, Ыбырай. 
Үшінші аялдама: «Шешендік өнер» аялдамасы. «Тілшілер» командасына тапсырма.Оқушылар берілген сурет бойынша сұраққа жауап берулері тиіс. Шешендік өнер арқылы қиын жағдайлардан шығу, ауызекі сөйлеу дағдыларын дамыту. 
1.Қазақ метебі туралы не білесің? 
2.Қазақ хрестоматиясы туралы не білесің? 
Төртінші аялдама: «Ұшқырлық» аялдамасы.«Әдебиетшілер»командасына тапсырма.Бұл тапсырмада оқушылар өздерінің ұшқыр ойлы, тапқыр екендерін танытады.Берілген жай сөйлемдер арқылы құрмалас сөйлем құрастырады. Сөздік қорын молайту,өз ойларын қазақша жеткізе білуге үйрету. 
1. Ыбырайдыњ µз єкесі Алтынсары ерте ќайтыс болды. Ол атасы Балќожа бидіњ тєрбиесінде µсті. 

2. Ыбырай Орынборда жетіжылдыќ мектепті бітірді. Ол атасы Балќожа бидіњ хатшысы болды. 

Бесінші аялдама. «Жасырынбақ» аялдамасы. «Тілшілер» командасына тапсырма.Тақтада жазылып тұрған сұрақтарға жауап беріп, жасырынып тұрған сөйлемді бағдар бойынша тауып алулары керек. Оқушылардың жұмбақ арқылы ой-өрісін кеңейтіп,жаңа мәліметтерге қол жеткізуі. 

1.Алтынсарин ќандай оќу орындарыныњ типтерін ±йымдастырѓан? 
2.Алтынсаринніњ шыѓармаларындаѓы негізгі таќырыбы ќандай? 
Алтыншы аялдама. «Сөздік қор» аялдамасы. .«Әдебиетшілер» командасына тапсырма.Осы жерде оқушылар өздерінің сөз байлықтарын көрсетеді. Ы.Алтынсаринға мінездеме береді. Сөз байлығын дамыту,сөз дыбыстарының айтылуын меңгерту 
Ол ағартушы,педагог,жазушы,этнограф,қоғам қайраткері. 
Жетінші аялдама. «Бәйге» аялдамасы.Қорытынды сайыс.Бұл сайыста екі командаға тест сұрақтары беріледі.Сайысымызды аяқтап мектебімізге оралу үшін оқушылар тест сұрақтарына жауап береді. Экспрес тест арқылы алған білімдерін түйіндеу. 

Қорытынды:Осымен біз сайысымызды аяқтап мектебімізге оралдық.Екі команда өздерінің тапқыр,білімді,қандай қамал болсада бұзып шығатындарын дәлелдеді. 
Бағалау:Әділқазылар шешімі:Бұл сайыста тапсырмалардан сүрінбей шығып,екі командада жеңіске жетті. Бұл жерде достық жеңді. 
Біз сіздермен әдебиет пәні мен қазақ тілі пәнінің екі жақты ғылым екенін білеміз.Сонымен қатар олар бір-бірімен тығыз байланысқан тартымды, қызықты, адам өміріне қажетті пәндер екеніне көзіміз жетті. 
Үйге тапсырма:1.Бір шыѓармасын оќып келу.2.Ыбырай туралы мєлімет жинау