Mavzu: So'z birikmasi

Namangan viloyati xalq ta’limi boshqarmasi

Namangan viloyati Uchqo’rg’on tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli

20-umumta’lim maktabi

“Ona tili va adabiyot” fani o’qituvchisi M.MAMATOVAning

5-sinf ona tili fanidan bo’shliq mavzuda

BIR SOATLIK

DARS ISHLANMASI

«Ona tili» 5-sinf

Darsning mavzusi: SO’Z BIRIKMASI

Darsning maqsadi:

a) ilmiy maqsad - so’z birikmasi haqida ma'lumot berish;

b) tarbiyaviy maqsad -o’quvchilarni milliy o’ziga xoslik ruhida tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - gapda so’zlarni bog'lash malakalarini rivojlantirish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

– vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy asarlarni tushunish, nutqiy me’yorlarga rioya qilish va sog‘lom turmush tarziga amal qilish.

Dars jarayoni

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Darsning jihozi: so’z birikmasi bo’yicha chizmalar.

Dars turi: interfaol

Dars usuli: interfaol

Darsning borishi:

Darsning rejasi:

1. So’z birikmasi haqida ma'lumot.

2. So’z birikmasida tobe va hokim so’z.

Bu darsda kirish topshiriqlarini shoshilmay bajarish, batafsil tahlil qilish judamuhim. O’qituvchi har bir topshiriqqa qo’shimcha yo’naltiruvchi savollar hcrib boradi. Masalan: chiroyli bino birikmasida asosiy fikrni qaysi so’z ifodalayapti? Bino so’zi asosiymi, chiroyli so’zimi? Chiroyli so’zi binorimg qanday ekanligini izohlayapti. Demak, u bino so’ziga tobe. Bino so’zi asosiy ma'noni ifodalayotgani uchun hokim (bosh) so’zdir. Shundan so’ng darslikdagi qoidalar izohlanadi. O’quvchilar daftariga tobe so’z bosh so’zga tobelik ohangi, kelishik qo 'shimchalari, uchun, bilan, tomon, sari, haqida kabi ko’makchilar bilan bogianishini yozib qo’yadilar. Esda qolish uchun ular chizmada ko’rsatilsa, maqsadga muvofiq bo’ladi:

Kelishik, ko’makchi

71-mashqda «Kim eng ko’p baliq ushlay oladi» o’yinini o’tkazish so’ralgan. Darslikda o’yinning tartibi berilmagani uchun bu yerda izohlaymiz. Tobe bog'lovchi vositalar va gul so’zi bosh so’z bo’lganda ergash so’z o’rnida kelishi mumkin bo’lgan so’zlar - bularning har biri baliq suratidagi shakl ichiga yoziladi. So’ng «akvarium»dan birma-bir «tutilib», birin-ketin sinf taxtasiga joylashtiriladi. Osonroq bo’lishi uchun o’qituvchi ularni sinf taxtasiga aralash holda yozib qo’ysa ham bo’ladi. O’quvchilar birikmalarni ikki guruh-ikki ustunga bo’lib yozadilar: birinchisida gul so’zi tobe so’z, ikkinchisida hokim so’z bo’lib kelgan so’z birikmalariga ajratadi.

G'olib bo‘lgan o’quvchilar «eng yaxshi baliqchilar» nomini oladi. O’quvchilar o’zlarining «baliqchilik qobiliyati»dan kelib chiqib baholanadilar.

I.MUSTAHKAMLASH: Savol-javob.

1.So’z birikmasi deb nimaga aytiladi?

2.Gapning so’z va so’z birikmasidan farqi nimada?

3.Bitta so’z birikmasi hosil qiling.

Baholash:XII. Darsning yakuni:

Uyga vazifa:

5