?лттар мен ?лтаралы? ?атынастар

Жаумбаева Айша Ерлановна

Қасым Ахмиров атындағы ЖОББМБ

Пәні: Адам.Қоғам.Құқық Сыныбы: 9^а Күні:

Сабақтың тақырыбы: § 15 Ұлттар мен ұлтаралық қатынастар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ұлттың шығу тарихы мен этнос, халық, ұлт, ұлттық сана, ұлтаралық келісім және өз өлкеміздегі этностық ұйымдар туралы түсінік беру;

Дамытушылық: Оқушылардың өзіндік ізденіске бағыттай отырып, тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру;

Тәрбиелік: Жат жерде жүрсе де өзінің тілін, дәстүрін, әдет-ғұрпын ұмытпай, сақтай білген қандастарымызды құрметтей білуге, туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілікке, елдің бір тұтастығын сақтап қалу үшін күресе білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Әдіс – тәсілі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, топтық ізденіс жұмыстары, талдау, салыстыру, жинақтау

Пәнаралық байланыс: тарих, әдебиет, география

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру бөлімі

• (амандасу, түгендеу, топқа бөлу)

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

II. Жаңа сабақ барысы

1. Оқушылардың қызығушылығын сұрақтар қою арқылы ояту:

• Қазақстанның көпұлтты мемлекетке айналу себебі?

• Қазақстанға алғаш қоныстанған ұлт өкілдері?

• Ұйғыр мен дүнген ұлттарының Қазақстанға қоныс аударуы қай жылдар болды?

• Сіздердің туған өлкелеріңізде өзге ұлт өкілдерін кездестіресіздерме, олар туралы не білесіздер?

2. Мағынаны ашу. Сәйкестендіру сұрақтары. (Домино ойыны)

Этнос

Ұлт

Халық

Диаспора

Мемлекет

Автохтонды ұлт

Белгілі бір аумақты мекен еткен, өзіне тән шаруашылық жүргізу ерекшелігі бар, өзінің тарихи дәстүрлері қалыптасқан, тілі, мәдениеті, ұлттық психологиясы айшықтана көрініс беретін адамдар қауымдастығының орнықты формасы

Белгілі бір географиялық ортада тұрып, әлеуметтік белсенді және жүйелі әрекет ете алатын, азаматтығы бар қоғам мүшелерінің жиынтығын айтамыз

Адамдардың тарихи отанынан өзге жерлерде тұратын бөлігі

Қазақстан үшін қазақтар

Адамдардың еркі бойынша емес, табиғи және тарихи үдерістер нәтижесінде пайда болған әлеуметтік топтасудың айрықша түрі

Қоғамның саяси – экономикалық, мәдени – әлеуметтік жүйесін бірізділікке түсіретін, қоғамды басқаратын және сақтайтын негізгі институт

Жаңа сабақты елбасымыздың мына сөзімен бастаймын

«Біз, еліміздің басты жетістігі - ұлтаралық қатынас келісімі, біздің ортақ үйіміздегі тұрақтылық пен бейбітшіліктің орнауы болып саналады деп айтқанымызда, бұл тек жай ғана ақиқат емес. Бұл тұрақсыз дүниедегі елеулі табысымыз»

Н.Ә. Назарбаев

Қазіргі кезде әлемде 3000-ға жуық ұлттар мен ұлыстар өмір сүріп отыр. Олар екі жүзден астам мемлекетке біріккен. Әлемдегі мемлекеттердің басым көпшілігі бірыңғай бірұлтты емес, көп ұлтты.

Соның ішінде Қазақстанда 130-дан астам ұлттар мен ұлыстар бар. Олардың Қазақстанға келу тарихы әр түрлі. Қазіргі қоғамдағы ұлттардың көптүрлілігі адамдардан, басқа ұлттармен қарым-қатынаста шыдамдылықты, мейірімділікті, ашықтықты талап етеді. Өйткені көпұлтты пәтерде бейбіт өмір сүру үшін өзіміздің көршілерімізбен тату-тәтті тұруымыз керек.

Қазақстанда тұратын ұлт өкілдері. Таблица көрсету (Слайд1).

Қазақстанның өңірлерінде орналасуы. Карта (Слайд2)

Украиндардың ең көбі Қостанай, Қарағанды, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Ақмола облыстарында шоғырланған.

Беларустар Қостанай, Қарағанды, Ақмола облыстарына көптеп түрақтаған. Өзбектердің көпшілігі Оңтүстік Қазақстан облысында түрады.

Немістер Қарағанды, Қостанай, Ақмола, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарында топтаскан.

Татарлар Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Алматы, Жамбыл облыстарында көптеп мекендейді. Ұйғырлардың көп бөлігі Алматы облысында,

дүнгендер — Жамбылда,

түріктер Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарында түрады. Корейлер — Алматы облысында, Жамбыл, Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан облыстарында,

күрділер — Алматы мен Жамбылда, ал тәжіктер, негізінен, Оңтүстік Қазақстан облысында көп шоғырланған.

Қазақстанда этномәдени бірлестіктердің өзінің саны тұрақты өсуде, қазір олар 800-ден асады, оның ішінде 28-і республикалық. 15 тілде газет-журнал, 8 тілде радиобағдарламалар , 7 тілде телебағдарламалар шығады. Білім беру толықтай өзбек, тәжік, ұйғыр және украин тілдерінде жүргізілетін 88 мектеп жұмыс істейді. 108 мектепте 22 этностың тілі жеке пән ретінде жүргізіледі.

ҮІ. Топтық жұмыс

І топ

1. Қазақстан халықтар Ассамблеясы

ІІ топ

2. Шетелдегі қазақ диаспоралары

Ү. Сабақты қорытындылау

«Ойлан, тап!» ойыны /Слайд бойынша/

Батыс Қазақстан бойынша қандай ұлт өкілдері тұрады?

ҮІ. Бағалау

ҮІІ. Үй жұмысы. Жаңа сабаққа дайындалып келу. «Саясат және билік» тақырыбы бойынша