О?у іс-?рекетіні? та?ырыбы: Ж дыбысы ж?не ?рпі
О?у іс-?рекетіні? ма?саты: ж дыбысыны? айтылу, дыбысталу артикуляциясымен таныстыру. Ж дыбысын бас?а дыбыстарды? ішінен айыра білуге, с?зге дыбысты? талдау жасау?а, с?зді буын?а д?рыс б?луге ?йрету. Сурет ар?ылы затты? атауын білу, ойлау ?абілеттерін арттыру. Жазу?а ?олдарын жатты?тыру.
?діс-т?сілдері: с?ра?-жауап, т?сіндіру, ойын, к?рнекілік, ж?мба?, ребус (суретті ж?мба?) шешу, т.б.
О?у іс-?рекетіні? к?рнекілігі: ойыншы?тар, суреттер, кеспе ?ріптер, ?рт?рлі текшелер.
О?у іс-?рекетіні? барысы:
I. ?йымдастыру кезе?і.
- Балалар, б?гін ауа райы ?андай?
- Ауа таза екенін ?айдан білді?дер?
- ?те жа?сы, балалар. Ал енді аптаны? ?ай к?ні?
- Ендеше ж?ма к?нді ?андай к?н деуші едік?
- К??іл к?йіміз ?алай?
- Ендеше, балалар, осы жа?сы к??іл к?йімізбен саба?ымызды бастайы?.
- Балалар, біз б?гінгі к?нге дейін бірнеше дыбыстармен танысты?.
- Дыбыстар нешеге б?лінеді?
- ?андай болып екіге б?лінеді?
- Олай болса мен б?рын таныс?ан дыбыстарды к?рсетемін, оларды айтамын. Егер мен к?рсетіп ата?ан дыбыс дауысты дыбыс болса ?ызыл текшелері?ді, дауыссыз дыбыс болса к?к текшелері?ді к?тері?дер.
- Ал, б?гін о?у іс-?рекетін «Кім тап?ыр?» деген ойынмен бастаймыз. Дыбыстарды жеке-жеке атаймын, сендер текшемен белгілейсі?дер.
Текшелерін котеріп белгілеу ар?ылы ?анша дыбыс та?басымен таныс?андарын атап ?теді. Оны? ішінде дауысты, дауыссыздарын ажыратады.
II. Негізгі б?лім.
- «Алма жинау» дидактикалы? ойыны.
- Мына алма а?ашында алмалар пісіп т?р екен. ?р алманы? артында дыбыс та?басы (?ріп) жазыл?ан, дыбысты атап, сол дыбыс?а байланысты с?з ??рап, мына ?лкен себетке саламыз. Атал?ан с?здерді буын?а б?лу.
- Тіл ?старту жатты?уы.
Жа- жа-жа Мені? атым - ?ожа.
- Д?птермен ж?мыс.
а) ?же, жолбарыс, морж с?здеріне дыбысты? талдау жасатып, онда?ы с дыбысыны? орнын ажырат?ызады. Балаларды? ?здеріне ж дыбысыны? с?зді? басында, ортасында, ая?ында келетін с?здер ойлатады. Д?птердегі буындарды, с?здерді ??ратып о?ытады. Барлы?ы хормен ?айталап о?иды.
?) Жазу ж?мысы. ?лгі бойынша ж дыбысыны? кіші ж?не бас ?рпін бастырып жазады. Торк?здегі ж дыбысыны? орнына
?арай с?з ойлап табады. Торк?зді санап, суретті ?айталап салады. «С?йлем ??ра» тапсырмасын орындайды.
- Педагог балалар?а ж?мба? жасырады.
К?ндіз б?рі ?ашады,
Т?нде аспанды басады. (Ж?лдыз)
Ішіне тама? салын?ан,
Есігі тастай жабыл?ан. (Ж?мырт?а)
- Б?дан кейін «Кім жылдам?» ойыны ар?ылы та?та?а ілінген суреттегі заттарды? атауларын атату. Буын?а б?лгізу. Дыбысты? с?з басында, ортасында, ая?ында келетінін бала?а ?здеріне бай?атып атату, а??арту.
Суреттер: жыл?ы, жапала?, ж?лдыз, к?жек, морж.
- Енді, балалар, осы с?здері?е текшелері?мен дыбысты? талдау жасайы?. Неше дауысты, неше дауыссыз екенін ажыратып аны?та?даршы.
- ?те жа?сы, балалар. Енді ?олымызды шапала?тап ?ру ар?ылы осы с?здерді буын?а б?лейік.
- «Біз зерекпіз» ойыны. Шарты: педагог с?здерді ретімен айтады. Балалар осы с?здерден ж дыбысы бар дыбыс, буын, с?з кездескенде ?олдары?ды шапала?тайды.
Мысалы: 1. П, б, с, Ж, Лу Ж} т, б. (Дыбыс)
- На, са, жа, ла, за, жу, т.б. (Буын)
- Та?а, са?а, жа?а, ал?а, жыл?а (С?з)
- Мынау ж дыбысыны? та?басы - ж ?рпі. (Ж ?рпі к?рсетіліп, та?та?а ілінеді. Ж дауыссыз дыбыс екенін та?ы да ?айталап, аны?тау. Баспа т?рін к?рсету).
Сергіту с?тін ?ткізу.
Топ-топ етіп басайы?,
Жалаудан к?н жасайы?.
Жаса-жаса жар?ын к?н,
Жаса-жаса алтын к?н.
- Педагог Ж. Сма?овты? «Жау, жау, жа?быр» деген ?ле?ін о?иды. ?ле?нен ж дыбысы кездесетін с?здерді тап?ызу. Мысалы: жау, жа?быр, т.б. Ж дыбысы кездесетін с?здерге мысалдар келтірту.
- Ж?зім, ж?зік, жылан, т.б.
«Мені? к?жегім» та?ырыбы бойынша та?та?а сурет салу. Сал?ан суретке с?йлем ??рау, талдау. «К?жек с?бізді жа?сы (к?реді) жейді».
III. ?орытындылау.Ж дыбысы бар с?здерді атату.
?стел ?стіндегі ойын: ?рт?рлі ойыншы?тар алдын ала матамен жабылып ?ойылады.
- Ал, балалар, мына матаны ашамын, астынан бірнеше ойыншы?тар к?ресі?дер. Сол ойыншы?тарды? ішінен ж дыбысынан басталатын ойыншы?тарды тауып атын атап, буын?а б?лесі?дер. (Жыл?ы, жолбарыс, жылан, ж?зік).
- Балалар, б?гін ?андай дыбыспен танысты??
- Ж дыбысы дауысты ма, дауыссыз ба?
- ?те жа?сы, балалар. Олай болса, «Жау, жау, жа?быр» ?нін айтып жіберейікші. Б?рі ?осылып айтыл?ан осы ?нмен саба? ая?талады.