Саба?ты? та?ырыбы: Ту?ан тілім. Дихан ?білев
Саба?ты? ма?саты: 1. О?ушыларды? ?ле?ді т?сініп о?у, м?нерлеп о?у ?абілеттерін ?алыптастыра отырып, ?ле?ні? негізгі ойын ашып, т?рбиелік м?нін т?сіндір.
2. О?уды? т?рлерін ?олдана отырып, ?з тілдерінде к?ркем, ?серлі с?йлеу да?дыларын дамыту, салыстыру, негізгі ойды аны?тау ?абілеттерін жетілдіру;
3. ?ле?ні? негізгі мазм?нын т?сіндіре отырып, ту?ан тіліне деген с?йіспеншілік сезімдерін ояту, патриотты? т?рбие беру;
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндірмелі, талдау-жина?тау, с?ра?-жауап, т.б.
К?рнекілігі: Суреттер, тірек-сызбалар, дидактикалы? материалдар
Саба?ты? барысы: 1. ?йымдастыру кезе?і: Балаларды саба??а дайындау;
- «Н?р?а б?лену».
Ы??айланып отыры?ыздар, денелері?ізді т?зу ?ста?ыздар. Ая?-?олы?ызды ай?астырма?ыз. ?олы?ызды тізе?ізге немесе ?стелге ?ою?а болады. К?здері?ізді ж?мулары?ызды ?тінемін.
Елестетіп к?рі?із: К?н н?ры сізді? т?бе?ізден ?тіп, кеуде?ізге ?арай бойлап барады. Кеуде?ізді? орта т?сында г?л т?йнегі орналас?ан. Г?лді? т?йнегі н?рдан баяу ашылып келеді. Бал?ын ж?не таза ?сем г?л сізді? ?р ойы?ызды, ?р сезімі?ізді, эмоция?ыз бен тілек-?алауы?ызды шайып, ж?регі?ізді? ?ауызын ашты.
Н?р с?улесі сізді? бойы?ыз?а а?ырын тарай баста?анын елестеті?із. Ол біртіндеп к?шейе т?суде. Оймен осы н?рды ?олдары?ыз?а т?сірі?із. Сізді? ?олдары?ыз н?р?а б?леніп, с?уле шашуда. ?олымыз тек жа?сы, ізгі істер істейді ж?не барша?а к?мектеседі. Н?р ая?тары?ыз?а тарады. Ая?тары?ыз н?р с?улесін шашуда. Олар сізді тек жа?сылы? жасау ?шін жа?сы жерлерге апарады. Олар н?р мен махаббат ??ралына айналды.
Одан ?рі н?р сізді? аузы?ыз?а, тілі?ізге тарады. Тілі?із тек шынды?ты ж?не жа?сы, ізгі с?здер ?ана айтады. Н?рды ??ла?тары?ыз?а ба?ытта?ыз, ??ла?тары?ыз тек жа?сы с?з бен ?сем ?уенді ?ана естиді. Н?р к?здерімізге де жетті, к?зіміз тек жа?сы?а ?арап, б?рінен жа?сылы?ты ?ана к?реді. Сізді? басы?ыз т?гелдей н?р?а б?леніп, басы?ыз?а тек ізгі, с?улелі ой келеді.
Н?р бірте-бірте ?ар?ын ж?не ш??ылана бастайды, сізді? дене?ізден шы?ып, жан-жа?ы?ыз?а с?уле шашады. Осы н?рды туыс?андары?ыз?а, м??алімдері?ізге, достары?ыз?а, таныстары?ыз?а ба?ытта?ыз. Н?рды уа?ытша т?сініспей, ренжісіп ж?рген адамдар?а да ба?ытта?ыз, оларды? да ж?регі н?р?а толсын.
Осы н?р б?кіл ?лемге: барлы? адамдар?а, жан-жануарлар?а, ?сімдіктерге, барлы? тірі жан?а таралсын. ?аламны? барлы? т?пкір-т?пкіріне н?р ба?ытта?ыз. Ойша айты?ыз: «Мен н?рлымын. Н?р мені? ішімде. Мен Н?рмын».
Осындай Н?р, Махаббат ж?не Тынышты? к?йінде отыра т?ры?ыз.
Енді осы Н?рды ж?регі?ізге орналастыры?ыз. Н?р?а толы б?кіл ?лем сізді? ж?регі?ізде. Оны осындай ?сем ?алыпта са?та?ыз.
Жаймен к?зі?ізді ашу?а болады.
- ?й тапсырмасын тексеру: «Астана» ?ле?ін жат?а с?рап ?ту;
?й тапсырмасын бекіту: «Ой ша?ыру» стратегиясы
- Астана туралы кім не біледі?
Астана бізді? Отанымызды? ж?регі. Ал енді Отан деген с?зді? не екенін сендер жа?сы білесі?дер.
- ?ткенді пысы?тау: М??а?али Ма?атаевты? «Отан» деген ?ле?ін еске т?сірейік. А?ынны? осы ?ле?інде ?асиетті тіл деп отыр?аны ?ай тіл? ?з тілдері? жайлы не айтасы?дар? Мына к?п н?ктені? орнына тиісті с?здерді ойлап тауып, айтып к?рейікші:
.... – ана тілім,..... – мемлекеттік тіл.
?аза?стан Республикасында?ы мемлекеттік тіл ?аза? тілі екендігін ?аза?стан Республикасы Конституциясыны? 7 бабында бекіткен.Сонды?тан ?рбір ?аза? азаматы ?аза? тілін білуі керек.
?аза? хал?ында ?з ана тілі туралы жыр тол?ама?ан адам кемде - кем. Ана тіліміз талай жыр?а ар?ау бол?ан екен. ?аза? тілі – сонау ?йтеке, ?азыбек, Т?ле билер сынды шешендерді?, Абай, ?. М?сірепов, ?. Т?жібаев, ?. М?стафин, ?. Мырзалиев, А. Байт?рсынов, Ж. Аймауытов сия?ты а?ын - жазушыларды?, Б. Момыш?лыдай ата?ты батырларды? тілі. Бізді? б?гінгі саба?ымыз да осы та?ырыпта жал?асын табады.
О?ушылар «?ш арыстын» р?лін сомдайды.
- Жа?а саба?:
- ?зіні? жері, елі, ?зіні? ту?ан тілі туралы жырлама?ан а?ын жо? шы?ар сір?. Ол адамны? ана с?тімен бойына даритын – ана тілі.Адам?а сол ана с?тімен даритын ?асиетті тілді ??рметтеу, ол – парыз.
- Сондай –а?, б?гін біз Д.?білевты? «Ту?ан тілім» деп аталатын ?ле?імен танысамыз.
Д. ?білевті? ?міріне то?талу. (1907-2003)
?дебиетімізді? а?са?алы Д. ?білев 1907 жылы 26 желто?санда Павлодар облысы, Баянауыл ауданында д?ниеге келген. 1926 ж «?ызыл ?скер атты ал?аш?ы ?ле?і, 1928 ж «Сырлы шкафты? сыры» атты бірінші ??гімесі жары? к?рген. 71 жыл бойы ?аза? ?дебиетіні? ?ркенін ?сіріп, мерейін биіктету жолында ?аламымен ?ызмет етті, к?птеген кітаптар д?ниеге келді. Оны? артта ?ал?ан мол м?расы ?рпа?ты? рухани ?азынасына айнала берері с?зсіз.
4. О?улы?пен ж?мыс: ?ле?ді м?нерлеп о?ып, ?р шума?тарын то?талып, талдап, т?сіндіру;
С?здік ж?мысын ж?ргізу.(Т?ртіп алу стратегиясы)
Бабам тілі– ар?ы аталарымызды? тілі,
сыры тере? – ??пиясы мол,
суырып ал – ж?лып ал.
- А?ынны? «ту?ан тіл» деп отыр?аны ?ай тіл? А?ын ту?ан тілі ?шін ?андай ?рекетке дейін барамын дейді? Б?л а?ынны? ?андай ?асиеті?
- ?ле?ні? «Ту?ан тілде ?нім менен с?нім бар» деген жолдарын ?алай т?сінесі?дер?
5.О?у т?рлері: а) ?ле?ді о?ушылар?а іштей о?ыту;
?); м?нерлеп о?ыту б) Шума?тап б?ліп о?ыту;
- К?не балалар, осы ?ле?дегі ту?ан тіл деген с?з тірексіні? барлы?ыны? орнына ?аза? тіл деген с?зді ?ойып о?ып к?рейік. (о?ыту ж?мысын ж?ргізу).
V. Сергіту с?ті:
VI. Ой тол?аныс «Жина?тау т?сілі»
1 топ. Тіл туралы ма?ал-м?тел ??растыру
2 топ Отан туралы ма?ал-м?тел ??растыру.
« С?зі жо?ал?ан халы?ты? ?зі де жо?алады»
(берілген жа?даяттарды шешу)
- Сен кітапханада отыр еді?. Кенет ішке екі ?ыз бала кірді. Олар ?лты ?аза? бол?анымен орысша с?йлесіп отыр. Сені? о?ан к?з?арасы??
- Сен мектепке асы?ыс келе жатып, к?шеде кездескен ?зі? ?атарлас ??рбыдан уа?ытты? ?анша бол?анын с?рады?. Ол са?ан орыс тілінде жауап берді. Сен не істейсі??
- Сені? досы? к?біне ??гіме арасында ?аза? тілін ш?барлап, орыс с?здерін араластыра с?йлейді. Сені? о?ан к?з?арасы??
Бекіту: ( Тест с?ра?тары )
1. ?Р - ны? мемлекеттік тілі ?ай тіл?
А. Орыс В. ?аза? С. А?ылшын
2. ?Р - да «Тіл туралы За?» ?ашан ?абылданды?
А. 1997ж 11шілде. В. 1991ж 16желто?сан С. 1995ж 30тамыз
3. ?аза? тілін бас?аша ?алай атау?а болады?
А. ?ліппе В. Отан С. Ана тілі
4. « Ту?ан тілім» ?ле?іні? авторы?
А. Д. ?білев. В. М. ?уезов С. А. ??нанбаев
5. « Ту?ан тілім» ?ле?іні? та?ырыбы не?
А. ??стар. В. Тіл С. Отан
?зі?ді - ?зі? тексер Ба?алау
0 ?ате – «5»
1 2 3 4 5
В А С А В
1 ?ате — «4»
2 ?ате — «3»
- ?ле?нен не туралы білдік? А?ын ту?ан тілі туралы ?андай сезімде бол?ан деп ойлайсы?дар?
- ?немі орысша с?йлейтін ?аза? балалары туралы не ойлайсы?дар? Оларды ?з аналарын сыйлайтын бала деп айту?а бола ма?
- ?ле? сендерге ?андай ?сер ?алдырды?
VII. Ба?алау:
VIII. ?йге тапсырма: ?ле?ді жаттау.
