С?лемдесу. О?ушыларды? саба??а ?ажет ??ралдарыны? болуын ?ада?алау.
?й тапсырмасын тексеру:
?й тапсырмасына не беріліп еді?
?й тапсырмасын бекіту? Осы ??гімені о?ып ?андай ?лгі алды?дар?
Жа?а саба?:
Біз б?гін «Т?ймеда?ы» туралы ертегі о?имыз.
Т?ймеда?ы деген не? Д?рыс г?л.
-Т?ймеда?ы туралы не білесі?дер?
Т?ймеда?ы-ш?птесін ?сімдіктер. ?аза?станда Алтайда, Жетісу (Жо??ар), Іле, К?нгей Алатауларыны? к?бінесе ашы? жерлерінде ?сетін 2 т?рі: д?рілік Т?ймеда?ы ж?не к?дімгі Т?ймеда?ы бар. Оларды? биіктігі 10 – 35 см. Саба?ы б?та?ты. Мамыр – шілде айларында г?лдеп, маусым – ?ырк?йекте жемісі піседі. Жемісі – д?нек. Т?ймеда?ы г?лшо?ырыны? ??рамында эфир майы (0,5 – 0,12%), терпен, спирт, органикалы? ?ыш?ылдар, д?румендер, т.б. заттар бар. Т?ймеда?ы – д?рілік ?сімдік, оны ?абын?ан?а ?арсы ?сер ететін, тер шы?аратын, ауыр?ан жерді тыныштандыратын д?рі ретінде ?олданылады. Іш ?ткенде, ішек т?йнегенде ішеді. Сондай-а? оны? антисептик ?асиеті де бар. Парфюмерияда,, г?лінен сары т?сті бояу алынады.
Ал, енді д?птерімізді ашып б?гінгі к?нді жазайы?. Балалар, б?гінгі о?итын ертегіні дат хал?ынан шы??ан б?кіл ?лемге ?йгілі балар жазушысы – Ханс Кристиан Андерсен. Оны? шы?армалары к?птеген тілдерге аударыл?ан. Андерсенні? ертегілері кино, мультфильм болып ?ойылып, опера болып тара?ан. Жазушыны? «?й?ыда?ы ару», «?с?ынсыз ?йрек», «Су перісі» ертегілерін білеміз.
Кітаппен ж?мыс:
Бірінші абзацты м??алім о?иды. –Балалар, не т?сінді?дер осы жерден? Ары ?арай о?ушылар тізбектеліп о?иды.
Таушымылды?(Пион) –?аза?станны? шы?ысында?ы таулы, орманды аудандарда кездеседі. Ормандарда ?сетін 2 т?рі: к?дімгі Таушымылды? ж?не дала Таушымылды?ы (кейде оны жаушымылды? деп те атайды) бар. Б?ларды? биіктігі 40 – 80 см. Тамыры б?та?ты ?рі жуан, ?о?ыр т?сті, салма?ы 5 – 6 кг болады. Б?та?сыз саба?ы бірнешеу, олар тік ?седі. Хош иісті г?лдері ?ош?ыл, ?ызыл не ?ыз?ылт, а? т?сті 8. Мамыр – маусым айларында г?лдеп, шілде – тамызда жеміс саладысырты жылтыр, ?ара т?сті. Таушымылды?ты? тамырында эфир майы, салицин глюкозиді, крахмал, танин болады. Халы? медицинасында Таушымылды?ты? тамырын емдік ма?сатта к?зде жинайды. Таушымылды?ты? т?нбасы т?бет ашады, ас?азан с?ліні? ?ыш?ылын арттырады, асты? ?орытылуын жа?сартады, ж?йкені тыныштандырады. Таушымылды? ?ытайда ?те ерте заманнан бері м?дени ?сімдік ретінде ?сіріліп келеді. ?азіргі кезде оны? бір мы?нан аса сорты бар.
?ыз?алда?. ?аза?станны? далалы? айма?тарында жиі кездеседі, 32 т?рі бар, Осы себепті де ?аза?стан – ?ыз?алда?ты? отаны болып саналады. оны? 11 т?рі – ?аза?станны? эндемигі болып саналады. Б?ларды? биіктігі 3 – 50 см ?седі. Г?л ?оршауы а?, ?ызыл не сары. ?ыз?алда? ?семдік ж?не г?лінен хош иісті зат алу ?шін ?сіріледі. ?ыз?алда?ты? ?те сирек кездесетін 13 т?рі (Альберт ?ыз?алда?ы, Борщов ?ыз?алда?ы, Грейг ?ыз?алда?ы, Кауфман ?ыз?алда?ы, Шренк ?ыз?алда?ы, т.б.) ?ор?ау?а алынып, ?аза?станны? “?ызыл кітабына” енгізілген.
Раушанг?л т??ымдасы. Жер шарында ке? тарал?ан, негізінен, ?о?ыржай айма?та ?седі, 100-ден аса туысы, 3 мы?нан астам т?рі белгілі. ?аза?станны? барлы? жерінде кездесетін 36 туысы, 200-ден арты? т?рі бар, оны? 12-сі ?те сирек кездесетін ?сімдіктер, сонды?тан ?ор?ау?а алынып, ?аза?станны? “?ызыл кітабына” енгізілген.
-Ертегідегі г?лдер сипатын тауып о?ы. Оларды жазушы неге те?ейді?
- Жа?сы, балалар, ал енді с?л серігіп алайы?.
Сергіту с?ті:
Жел еседі бетімізге Ба? ішінде келемін
Жай?алады а?аштар. Айналам толы г?лдерге
Желге айтамыз тыныш-тыныш, Иісі ?андай ?демі!
Биік ?ссін а?аштар. Ойланбастан балалар!
Ж?лма?дар г?лдерді!
Саба?ты ?орытындылау:
Не туралы ?ттік?
Ертегідегі баларды? ?ылы?ы туралы пікірлері?ді айтындаршы.
Дала г?лдерін ойланбастан ж?лу?а бола ма?
Ал.,?анеки г?лдерге арнап бес жолды ?ле? жазайы?
Бес жолды ?ле?: (Синквейн)
1 Зат есім
2 сын есім
3 етістік
4 С?з тіркесі
5ма?ыналас с?з
Бірнеше бала?а о?ытылады.
О?ушы білімін ба?алау.
?йге тапсырма беру:
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сәлемдесу. Оқушылардың сабаққа қажет құралдарының болуын қадағалау.
Үй тапсырмасын тексеру:
Үй тапсырмасына не беріліп еді?
Үй тапсырмасын бекіту? Осы әңгімені оқып қандай үлгі алдыңдар?
Жаңа сабақ:
Біз бүгін «Түймедағы» туралы ертегі оқимыз.
Түймедағы деген не? Дұрыс гүл.
-Түймедағы туралы не білесіңдер?
Түймедағы-шөптесін өсімдіктер. Қазақстанда Алтайда, Жетісу (Жоңғар), Іле, Күнгей Алатауларының көбінесе ашық жерлерінде өсетін 2 түрі: дәрілік Түймедағы және кәдімгі Түймедағы бар. Олардың биіктігі 10 – 35 см. Сабағы бұтақты. Мамыр – шілде айларында гүлдеп, маусым – қыркүйекте жемісі піседі. Жемісі – дәнек. Түймедағы гүлшоғырының құрамында эфир майы (0,5 – 0,12%), терпен, спирт, органикалық қышқылдар, дәрумендер, т.б. заттар бар. Түймедағы – дәрілік өсімдік, оны қабынғанға қарсы әсер ететін, тер шығаратын, ауырған жерді тыныштандыратын дәрі ретінде қолданылады. Іш өткенде, ішек түйнегенде ішеді. Сондай-ақ оның антисептик қасиеті де бар. Парфюмерияда,, гүлінен сары түсті бояу алынады.
Ал , енді дәптерімізді ашып бүгінгі күнді жазайық. Балалар, бүгінгі оқитын ертегіні дат халқынан шыққан бүкіл әлемге әйгілі балар жазушысы – Ханс Кристиан Андерсен. Оның шығармалары көптеген тілдерге аударылған. Андерсеннің ертегілері кино, мультфильм болып қойылып, опера болып тараған. Жазушының «Ұйқыдағы ару» , «Ұсқынсыз үйрек», «Су перісі» ертегілерін білеміз.
Кітаппен жұмыс:
Бірінші абзацты мұғалім оқиды. –Балалар, не түсіндіңдер осы жерден? Ары қарай оқушылар тізбектеліп оқиды.
Дәптерімізге жоспар жазып қояйық.
Жоспар:
Түймедағының бақылауы.
Бақ ішіндегі гүлдер.
Жаңа дос. (Бозторғай)
Бозторғайдың тұзаққа түсуі.
Екі баланың әңгімесі.
Бозторғайдың қиналуы.
Екі достың өлімі.
- Жақсы. Ертегіде қандай гүлдердің аттары бар? (түймедағы, таушымылдық, раушан, қызғалдақ)
Таушымылдық(Пион) –Қазақстанның шығысындағы таулы, орманды аудандарда кездеседі. Ормандарда өсетін 2 түрі: кәдімгі Таушымылдық және дала Таушымылдығы (кейде оны жаушымылдық деп те атайды) бар. Бұлардың биіктігі 40 – 80 см. Тамыры бұтақты әрі жуан, қоңыр түсті, салмағы 5 – 6 кг болады. Бұтақсыз сабағы бірнешеу, олар тік өседі. Хош иісті гүлдері қошқыл, қызыл не қызғылт, ақ түсті 8. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, шілде – тамызда жеміс саладысырты жылтыр, қара түсті. Таушымылдықтың тамырында эфир майы, салицин глюкозиді, крахмал, танин болады. Халық медицинасында Таушымылдықтың тамырын емдік мақсатта күзде жинайды. Таушымылдықтың тұнбасы тәбет ашады, асқазан сөлінің қышқылын арттырады, астың қорытылуын жақсартады, жүйкені тыныштандырады. Таушымылдық Қытайда өте ерте заманнан бері мәдениөсімдік ретінде өсіріліп келеді. Қазіргі кезде оның бір мыңнан аса сорты бар.
Қызғалдақ. Қазақстанның далалық аймақтарында жиі кездеседі, 32 түрі бар, Осы себепті де Қазақстан – қызғалдақтың отаны болып саналады. оның 11 түрі – Қазақстанның эндемигі болып саналады. Бұлардың биіктігі 3 – 50 см өседі. Гүл қоршауы ақ, қызыл не сары. Қызғалдақ әсемдік және гүлінен хош иісті зат алу үшін өсіріледі. Қызғалдақтың өте сирек кездесетін 13 түрі (Альберт қызғалдағы, Борщов қызғалдағы, Грейг қызғалдағы, Кауфман қызғалдағы, Шренк қызғалдағы, т.б.) қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
Раушангүл тұқымдасы. Жер шарында кең таралған, негізінен, қоңыржай аймақта өседі, 100-ден аса туысы, 3 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанның барлық жерінде кездесетін 36 туысы, 200-ден артық түрі бар, оның 12-сі өте сирек кездесетін өсімдіктер, сондықтан қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
-Ертегідегі гүлдер сипатын тауып оқы. Оларды жазушы неге теңейді?
- Жақсы, балалар , ал енді сәл серігіп алайық.
Сергіту сәті:
Жел еседі бетімізге Бақ ішінде келемін
Жайқалады ағаштар. Айналам толы гүлдерге
Желге айтамыз тыныш-тыныш, Иісі қандай әдемі!
Биік өссін ағаштар. Ойланбастан балалар!
Жұлмаңдар гүлдерді!
Сабақты қорытындылау:
Не туралы өттік?
Ертегідегі балардың қылығы туралы пікірлеріңді айтындаршы.
Дала гүлдерін ойланбастан жұлуға бола ма?
Ал.,қанеки гүлдерге арнап бес жолды өлең жазайық
Бес жолды өлең: (Синквейн)
1 Зат есім
2 сын есім
3 етістік
4 Сөз тіркесі
5мағыналас сөз
Бірнеше балаға оқытылады.
Оқушы білімін бағалау.
Үйге тапсырма беру:
« Бастауышым- балбұлағым»
Мақсаты:
Білімнің сара жолы мектептен басталатынын сезіндіру. Білімге деген құштарлығын арттыру, оқуға, білімді болуға шақыру.
Оқушылардың белсенділігін, ұжымдылығын күшейту. Сынып абыройы үшін жанын салып еңбек ету, бір-біріне жолдастық, достық көмек көрсету сезімін дамыту.
Мектепті яғни, білім ордасын, ұстаздарын құрметтеп, еңбекті бағалай білуге тәрбиелеу. Ата-анасының, Отанның адал ұл-қызы болуға жетелеу, тәрбиелеу.
Көрнекілік: тақырып жазылған және нақыл сөздер жазылған плакаттар, суреттер, шарлар және сынып өмірінен жасалған слайдттар.
Барысы:
Фанфары
Мұғалімнің кіріспе сөзі:
Мөлдір:
Құрметті ұстаздар, ата-аналар, ақ жаулықты әжелер, оқушылар. Сіздер «Бастауышым-балбұлағым» атты бастауышпен қоштасу ертеңгілігіне жиналып отырсыздар.
Әсем:
Елдігіміз ескеріліп көк туымыз желбіреп, тәуелсіздік алғанымызға 20жыл толды. Кеше ғана көздері жаутаңдап, мектеп табалдырығын алғаш аттаған кішкентай бүлдіршіндеріміз бүгін міне, бой түзеп, ойларына ой, саналарына сана қосып, өздерінде жауапкершілік пайда болып, еліміздің саналы азаматтары болып отыр.
Мөлдір:
Бастауыш сыныпта білім алып, аяқтап, жоғары сыныпқа өткелі отыр. « Талаптыға нұр жаусын» деп жас түлектерімізді қарсы алыңыздар!
(Вальс орындалады)
1-жүргізуші:
Армысыздар,мектебім,алтын ордам
Жарқырар ұлы ғылым, үміт алдан
Жалғасқан тарих үні бүгіндегі
Армысың киелі ордам білімдегі!
2-жүргізуші:
Бүгін міне қоштасады бастауышпен балбұлақ
Әніменен жырларына тыңдарманым саққұлақ
Кеше сәби, бүгін міне «Жас ұлан»
Алдарынан жарқырасын шамшырақ!
1-жүргізуші:
Армысыздар, ұстаздар мен ақ жаулықты аналар, ардақты әжелер. Бүгін « Бастауышым-балбұлағым» ертеңгілігіне қош келдіңіздер!
2-жүргізуші:
Әр жанұяға береке, бірлік, табыс тілей отырып, ертеңгілігімізді бастауға рұқсат етіңіздер!
1-жүргізуші:
Ақыл-ойын жаңғыртып
Бастауышпен қоштасқан.
Өңкей білгім балдырған,
Өсті бойың,ойларың,
Құтты болсын тойларың!
2-жүргізуші:
Ақ сандықты ашайық
Шашу, шашу шашайық.
Бұл мереке, бұл тойдың
Бастаңғысын бастайық!
(Шашу шашылады)
2-жүргізуші:
Әркімнің де өз ісінде парыз бар
Болашаққа қалдыратын сан із бар.
Барлық адам қанша еңбек етсе де
Өмір бақи бұл адамға қарыздар!
1-жүргізуші:
Құрметті ұстаздар, ата-аналар және кеш қонақтары!
Сіздердің орталарыңызға әліппені жаттатқызып, қолына алғаш қалам ұстатқызып, оқушыларды өз баласындай бауырына басып,4жыл бойы балаларыңызға тәлім-тірбие беріп, екінші ата-анасындай болып кеткен осы сыныбымыздың алғашқы ұстазын ортаға шақырайық!
2-жүргізуші:
Бүгін біз сауатымызды ашып, білім негізін қалаған бастауыш мектебімізге рахматімізді айтпақпыз. Алғаш қолымызға қалам ұстатып, оңымызбен, солымызды танытқан алғашқы ұстазымыз.
Өлеңдер 4 «А» Тұрар, Әлішер, Әділ, Аружан Б, Назерке.
Ғылым иесі ғалым да, ел қорғаған батыр дағ темір балқытқан жұмысшы да, егін салы, мал бағып, терін төккен шаруа да, көкті шарлаған ғарышкер де бәрі-бәрі ұстаздар алдында бас иеміз!
2-жүргізуші:
«Ұстаз» осы бір сөздің өзінде қаншама мән-мағына, қасиетті ұғым жатыр. Ұстаз алдынан өтпейтін ешкім жоқ. « Жақсы мұғалім-мектептің жүрегі» деген Ыбырай Алтынсарин атмыз. Жүрексіз өмір болмаса, мұғалімсіз білімнің, тәрбиенің іске аспайтыны белгілі. Небір данышпан, қарапайым адамдар бәрі де бір адамға қарыздар. Ол – ұстаз. Ұстазсыз өмірдің нақты тұтқасын ұстау мүмкін емес. Сондықтан ұстаздың еңбегі – ұлы еңбек.
1-жүргізуші:
Ұстаздық еткен жалықпас,
Үйретуден балаға, - деп Абай атамыз айтқандай, ұстазымыз жыл бойы білім нәрімен сусындатты, хат танатты, еңбек ете білуге үйретті, білімге жетеледі, әдептілікке үйретті.
Алдарыңызда 4 «А» сынып оқушыларының орындауында «Ең басты жұмыс» көрінісі.
1-жүргізуші:
Армысыздар айналайын аналар!
Ұл-қыздарын мәпелеген даналар.
Бастауышты аяқтадық мінекей
Үйренгенді сіздерсіздер бағалар!
2-жүргізуші: Жас ұрпақты жастайынан тәрбиелеудің маңыздылығын қазақ халқы ерте түсінген. Бала өмірдің жалғасы, халықтың мұрагері. Әже тәрбиесін көрген бала өмірінде алатын орны ерекше. Әже тәрбиесін көрген бала болашақта ізетті болып өсуіне күмән жоқ.
4 «А» Карина, Айя, Таңсамал.
4 «Ә» Ерден, Е.Аружан, М.Аружан,Назым,Айжан,Ернар
1-жүргізуші : Бізді осындай күнге жеткізіп, бірге қуанып, бірге ренжіп жүрген аналарымыз бен әжелерімізге көп алғыс айтамыз!
Мөлдір: Міне, балалар, сендер бастауыш буынды аяқтап, орта буынға қадам басқалы тұрсыңдар. Алдарыңда көптеген белестер күтіп тұр. Осы белестерден тайсалмай өтіп, әр уақытта қастарыңнан табылатын, жанашыр болатын сынып жетекшілеріңмен таныстырып, сендерді табыстаймыз!
( алғашқы ұстазы оқушыларының әрбіреуімен таныстырып, сынып жетекшілеріне табыстайды.)
Сөз кезегі жаңа сынып жетекшісіне беріледі.
Құттықтау сөз мектеп директорына беріледі.
1-жүргізуші:
Бала үшін күйінетін ана жүрек,
Бала үшін қуанар ата тілек.
Қуанышпен, ақ жүрекпен, ақ ниетпен
Ата-аналар арнайды ізгі тілек!
Құттықтау сөз ата-аналарға беріледі.
Құттықтау сөзі 11 сынып оқушыларында.
Балаларды марапаттау рәсімі.
Мұғалім сөзі.
Астана қаласы Ғафу Қайырбеков атындағы №2 мектеп-гимназия
