б) сыныптан тыс іс-шараларды? ма?саты мен міндеттерімен таныстыру
І. Кіріспе б?лім: «К??іл тол?ын» к?йі орындалып т?рады
?айырлы к?н, ??рметті ??рметті ?она?тар! ?здері?ізге арнап 3? сынып о?ушыларыны? дайында?ан «Армысы?, ?з Наурыз » атты т?рбие са?атымызды бастау?а р??сат еті?іздер.
Сымбат:
К?птен к?ткен наурыз тойы арайлы,
Н?р?а б?леп міне жатыр ма?айды!
Мал біткенні? бал таты?ан уызы,
?уат болып ?анымыз?а тарайды.
Т?рт т?лік мал хал?ымызды? с?йері,
К??ілімні? к?мбірлеген к?йі еді.
«Аман ба» деп мал жаны??
Бірін-бірі ??ша?тасып с?йеді.
Ал енді балалар! Б?ріміз орнымыздан т?рып бір-бірімізді ??ша?тап,
бір-бірімізге жа?сы тілектер айтып, Наурыз мейрамымен ??тты?тайы?!
Наурыз-?лысты? ?лы к?ні ??тты болсын!
А? мол болсын!
Жа?а жыл ба? береке, Молшылы? ?келсін!
1 - о?ушы: Армысыздар!
2 - о?ушы: Есен –саумысыздар!
?ле?дер о?ылады
Меруерт:
?нім де са?ан,биім де са?ан
??т ?она? ?зі? ?йімде
?уаныш сыйлап еліме
К?лімде, наурыз, к?лімде
Мадина:
Наурыз тойы, осы жылы
??тты болсын халайы?.
?лысты? б?л ?лы к?ні
Шыр?ап ?нге салайы?
Жанболат:
К?к т??ірі н?ры?ды аяма!
Жер т??ірі ырысы?ды аяма!
?з хал?ымды ба?ынан айырма!
??т дары, Жер – ана жарыл?а!
Фарида:
Арайындай к?рінген та??ы ?мітті?,
Басын ?осты? сан халы?, сан бір ?лтты?
Жар?ырай бер жер к?кте, жаса Наурыз!
?лт досты? мейрамы м??гілікті?.
Ендігі кезекті биге берейік.
Би «?амажай»
Ж?ргізуші:
Оу, аталар, аналар,
Айналайын балалар!
Наурыз тойы- береке,
Наурыз тойы –жыр, а?ыз.
?ызып дулы мереке, ?ызы? думан ??рамыз!
Ендеше бекер отырмайы?!
«?ызы?тан ??р ?алма» деген бар
Неге ойын тойды тамашаламас?а?
Келі?іздер т?сау кесер той?а келі?іздер!
Т?сау кеспес б?рын балалар бізге алдымен ала жіппен ?айшы керек. Ала жіпті ал?ан себебіміз: біреуді? ала жібін аттамасын дегенді білдіреді.
«А?» дегеніміз адал, ары таза, шыншыл, жолы а? болсын дегені. «?ара» деп ?рлы?тан, б?ле-жаладан са? болсын деп ала жіппен кеседі. То? ішекпен де кеседі. Себебі то?шылы? молшылы? болсын, жасыл ш?п дегені к?ктей к?геріп, ?ніп-?ссін дегені.
Біз б?гін ?зімізге ?олайлы ала жіппен кесеміз.
(т?сау кесіледі)
Шашу, шашу, шашайы?,
Шашудан д?м татайы?!
Шашу шашылады «Т?сау кесер» ?ні айтылады, кішкентай н?рестеге бата беріледі, т?сау кесер к?десі беріледі.
1-ж?ргізуші: Наурыз-тойы. Наурыз шат-шадыманды, ойын-сауы? жыл басы.
Б?л к?ні ?лкен болсын, кіші болсын осы мейрам?а келіп ойын сауы?тар жасалады. ?лтты? ойындар ойналады: Атап айтса?: ?ыз ?уу, алтыба?ан, А? с?йек, К?кпар, Б?йге, Ар?ан тартыс, Асы?.
2-ж?ргізуші: Наурыз есім. Наурыз к?ні ту?андарды халы? ба?ытты, ерекше адамдар деп ??ын?ан. Сондай себеппен олар?а Наурыз есімін беретін бол?ан. Мысалы, ?аза?та Наурызбай ?асым?лы ?йгілі батыр бол?ан.
1-ж?ргізуші: Наурыз к?же. Наурыз тойына ?ана т?н мерекелік та?ам. Наурыз к?же жеті т?рлі та?амнан дайындалады. Жеті ?аза?та киелі сан.
2-ж?ргізуші: Д?рыс айтасы? к?же негізінен бидай, тары, к?ріш, ет, а?, су, т?з та?амдарынан жасалады да, ?р ?й ?з отбасынан д?м тат?ызады. Б??ан ?ыстан шы??ан ?азы, ш?жы?, с?рленген ет сия?ты сыйлы, сыба?алы м?шелер ?осылады.
И?, наурыз к?жені тойып ішсе?, жыл бойы ?арны? то? болып, то?шылы? болады деген сенім бар.
Жа?сы балалар наурыз мейрамында халы? ?уанып ?лтты? ойындар ойнап к??іл к?терген деп жатырмыз. ?ане, балалар бізде ?лтты? ойындарды? бірі «Ар?ан тартыс» ойынын ойнап, к?шімізді сынап к?рейік! Екі топ?а б?лініп т?рып ар?анды тартамыз, кімні? тобы ар?анды бірінші болып тартып алса сол топ же?імпаз болады.
Ойын «Ар?ан тартыс»
Келесі ойынымыз «Ханталапай» деп аталады
Ойын шарты: Балалар б?л ойын асы?пен ойналады. Балалар жарты ше?бер ??рып отырамыз. Мен ?олымда?а асы?ты «ханталапай» деп орта?а шашып жіберемін.Сендер асы?ты тез жиып алу керексі?дер. Кім асы?ты к?п жиып алса сол же?імпаз болады.
?н «Шілдехана»
Келесі кезекте Ыбырай Алтынсарин атамызды? «?ке мен бала» ??гімесіні? к?рінісін тамашалайы?.
Сонымен балалар « ?ке ас?ар тау, ана жа?ада?ы ??ра?» ?кемізді ты?дайы?, сыйлайы?.
?лыс к?ні ?азан толса,
Ол жылы а? мол болар.
?лы? кісіден бата алса?,
Сонда олжалы жол болар-деп, орта?а ?ыдыр атамызды ша?ырып, батасын алайы?.
Просмотр содержимого документа
«Армысыз ?з - Наурыз»
Армысың, Әз – Наурыз!
Мақсаты:
1.Қазақ халқының ежелден сақталып, атадан балаға мұра етіп қалдырған салт-дәстүрін, наурыз мейрамының мәнін түсіндіру
2. Оқушылардың ой-қиялын, өрісін, әздену негіздерін дамыту. Өлең, мақал-мәтелдер арқылы тілдік қорларын дамыту.
3.Қазақ халқының салт-дәстүрін, тілін, дінін, әдет-ғұрпын сақтауға, қастерлеуге тәрбилеу.
Көрнекіліктері:
1.Қанатты сөздер
2. Қазақ халқының ұлттық нақыштарымен безендірілген сахна, суреттер, слайд.
Әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру, ойын.
1.Ұйымдастыру кезеңі:
а) амандасу:
б) сыныптан тыс іс-шаралардың мақсаты мен міндеттерімен таныстыру
І. Кіріспе бөлім: «Көңіл толқын» күйі орындалып тұрады
Қайырлы күн, құрметті құрметті қонақтар! Өздеріңізге арнап 3ә сынып оқушыларының дайындаған «Армысың, Әз Наурыз » атты тәрбие сағатымызды бастауға рұқсат етіңіздер.
Сымбат:
Көптен күткен наурыз тойы арайлы,
Нұрға бөлеп міне жатыр маңайды!
Мал біткеннің бал татыған уызы,
Қуат болып қанымызға тарайды.
Төрт түлік мал халқымыздың сүйері,
Көңілімнің күмбірлеген күйі еді.
«Аман ба» деп мал жаның?
Бірін-бірі құшақтасып сүйеді.
Ал енді балалар! Бәріміз орнымыздан тұрып бір-бірімізді құшақтап,
бір-бірімізге жақсы тілектер айтып, Наурыз мейрамымен құттықтайық!
Наурыз-Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!
Ақ мол болсын!
Жаңа жыл бақ береке, Молшылық әкелсін!
1 - оқушы: Армысыздар!
2 - оқушы: Есен –саумысыздар!
Өлеңдер оқылады
Меруерт:
Әнім де саған,биім де саған
Құт қонақ өзің үйімде
Қуаныш сыйлап еліме
Күлімде, наурыз, күлімде
Мадина:
Наурыз тойы, осы жылы
Құтты болсын халайық.
Ұлыстың бұл ұлы күні
Шырқап әнге салайық
Жанболат:
Көк тәңірі нұрыңды аяма!
Жер тәңірі ырысыңды аяма!
Әз халқымды бағынан айырма!
Құт дары, Жер – ана жарылқа!
Фарида:
Арайындай көрінген таңғы үміттің,
Басын қостың сан халық, сан бір ұлттың
Жарқырай бер жер көкте, жаса Наурыз!
Ұлт достық мейрамы мәңгіліктің.
Ендігі кезекті биге берейік.
Би «Қамажай»
Жүргізуші:
Оу, аталар, аналар,
Айналайын балалар!
Наурыз тойы- береке,
Наурыз тойы –жыр, аңыз.
Қызып дулы мереке, Қызық думан құрамыз!
Ендеше бекер отырмайық!
«Қызықтан құр қалма» деген бар
Неге ойын тойды тамашаламасқа?
Келіңіздер тұсау кесер тойға келіңіздер!
Тұсау кеспес бұрын балалар бізге алдымен ала жіппен қайшы керек. Ала жіпті алған себебіміз: біреудің ала жібін аттамасын дегенді білдіреді.
«Ақ» дегеніміз адал, ары таза, шыншыл, жолы ақ болсын дегені. «Қара» деп ұрлықтан, бәле-жаладан сақ болсын деп ала жіппен кеседі. Тоқ ішекпен де кеседі. Себебі тоқшылық молшылық болсын, жасыл шөп дегені көктей көгеріп, өніп-өссін дегені.
Біз бүгін өзімізге қолайлы ала жіппен кесеміз.
(тұсау кесіледі)
Шашу, шашу, шашайық,
Шашудан дәм татайық!
Шашу шашылады «Тұсау кесер» әні айтылады, кішкентай нәрестеге бата беріледі, тұсау кесер кәдесі беріледі.
1-жүргізуші: Наурыз-тойы. Наурыз шат-шадыманды, ойын-сауық жыл басы.
Бұл күні үлкен болсын, кіші болсын осы мейрамға келіп ойын сауықтар жасалады. Ұлттық ойындар ойналады: Атап айтсақ: Қыз қуу, алтыбақан, Ақ сүйек, Көкпар, Бәйге, Арқан тартыс, Асық.
2-жүргізуші: Наурыз есім. Наурыз күні туғандарды халық бақытты, ерекше адамдар деп ұғынған. Сондай себеппен оларға Наурыз есімін беретін болған. Мысалы, қазақта Наурызбай Қасымұлы әйгілі батыр болған.
1-жүргізуші: Наурыз көже. Наурыз тойына ғана тән мерекелік тағам. Наурыз көже жеті түрлі тағамнан дайындалады. Жеті қазақта киелі сан.
2-жүргізуші: Дұрыс айтасың көже негізінен бидай, тары, күріш, ет, ақ, су, тұз тағамдарынан жасалады да, әр үй өз отбасынан дәм татқызады. Бұған қыстан шыққан қазы, шұжық, сүрленген ет сияқты сыйлы, сыбағалы мүшелер қосылады.
Иә, наурыз көжені тойып ішсең, жыл бойы қарның тоқ болып, тоқшылық болады деген сенім бар.
Жақсы балалар наурыз мейрамында халық қуанып ұлттық ойындар ойнап көңіл көтерген деп жатырмыз. Қане, балалар бізде ұлттық ойындардың бірі «Арқан тартыс» ойынын ойнап, күшімізді сынап көрейік! Екі топқа бөлініп тұрып арқанды тартамыз, кімнің тобы арқанды бірінші болып тартып алса сол топ жеңімпаз болады.
Ойын «Арқан тартыс»
Келесі ойынымыз «Ханталапай» деп аталады
Ойын шарты: Балалар бұл ойын асықпен ойналады. Балалар жарты шеңбер құрып отырамыз. Мен қолымдаға асықты «ханталапай» деп ортаға шашып жіберемін.Сендер асықты тез жиып алу керексіңдер. Кім асықты көп жиып алса сол жеңімпаз болады.
Ән «Шілдехана»
Келесі кезекте Ыбырай Алтынсарин атамыздың «Әке мен бала» әңгімесінің көрінісін тамашалайық.
Сонымен балалар « Әке асқар тау, ана жағадағы құрақ» Әкемізді тыңдайық, сыйлайық.
Ұлыс күні қазан толса,
Ол жылы ақ мол болар.
Ұлық кісіден бата алсаң,
Сонда олжалы жол болар-деп, ортаға Қыдыр атамызды шақырып, батасын алайық.
Бата: Алдияр
Ұлыс оң болсын,
Бестік баға мол болсын,
Қайда барсаң жол болсын,
Денсаулықтарың зор болсын,
Көйлектерің көк болсын,
Қарындарың тоқ болсын,
Қайғы – уайым жоқ болсын!
Келешегі елімнің
Көкжиегі көгімнің,
Азамат боп саналы,
Биіктерден көрінген.
Жүргізуші:
Жаса, наурыз айымыз!
Жаса көктем тойымыз!
Жаңа жылда жараңдар!
Үстем болсын мерейің!
Жақсылыққа бас болып,
Кеген наурыз құт болсын!
Жүргізуші:Осымен «Армысың, Әз-Наурыз!» атты тәрбие сағатымыз аяқталды. Мереке мерекеге ұлассын.
Ән. «Наурыз»
Мұғалім:
Айран менен ірімшік, сары майды,
Жемей менің тамағым жарымайды.
Сары уызға көктемде тойып алсам,
Ала жаздай бір кесел дарымайды.
Соғым сойып, ет қақтап жөндемейсің,
Қазы турап, «ал, желік, кел» демейсің,
Жемеген соң, әрине, шөлдемейсің,
Қаймақ қатқан шай ішіп терлемейсің.
Сонымен құрметті ұстаздар қауімі сіздерді ұлыстың ұлы күні наурыз мерекелеріңізбен құттықтаймын. Баршаңызға денсаулық, береке бірлік тілеймін.
