Сабақтың көрнекілігі: Құстардың суреті, қанатты сөздер, гүл, ұя, шарлар
көктем көрінісі.
Барысы:
Кіріспе сөз: Сәлеметсіздер ме құрметті қонақтар !
« Құстар -біздің досымыз» атты тәрбие сағатына қош келдіңіздер. Мен
баршаларыңызды көктем мерекесімен құттықтаймын. Бұл мереке
табиғаттың қысқы ұйқыдан оятуын танытан кішкентай ғана табиғаттың
бір бөлігі, көктем жаршысы құс мерекесі. Жер бетінде 8600 –ге жуық құстардың түрі бар десек, біздің елімізде 500- дей түрі кездеседі екен.Ал жергілікті жерімізде қараторғай , сауысқан, көкек, қарғалар кездеседі. Жыл құстарын атайтын болсақ, аққу, қарлығаш, үйрек, шағала сияқты көптеген құстарды білеміз.
Біздің халық ежелден аң – құстарға әуес, оларға деген сүйіспеншілігін шексіз дәріптеп, ең жақсы адамдарды құсқа теңегені белгілі.
Мысалы: саңылақ ұлдарын сұңқарға теңесе, төгіле ән шырқайтын әншісін бұлбұлға , ел үшін, отан үшін жанын қиятын батырларын қыранға, елден асқан сұлуын аққуға теңегені белгілі.
Бүгінгі тәрбие сағатымыз сайыс түрінде өтпек. Олай болса біз «Қарлығаш» пен « Көгершін» болып екі топқа бөлінейік.
Сайысымызды бастамас бұрын әділ-қазылар алқасын сайлап алайық.
Сайысымыздың бағдарламасы ( 9 бөлімнен тұрады)
1. Таныстыру.
2. Эмблема қорғау.
3. Топ басшыларының сайысы.
4. Құстарға арналған өлең оқу.
5.Мақал –мәтел сайысы.
6. Жұмбақ жарысы.
7. Кім көп құстарды біледі?
8. Құстың суретін салу.
9. Құстардың дыбысын табу.
Әр бөлімге берілген ұпайды екі топтың қоржынына салып отырасыздар.
Олай болса сайысымызды бастайық.
1. Таныстыру:
1. Көгершін -достықтың символы.Әділеттің, бейбітшіліктің құсы. Бақыт құсы, әлемді шарлап хат тасушы құс болған. Бірлікті, татулықты білдіретін құс.
1. Қарлығаш – киелі құс. Ол адамның досы. Қарлығаш ұясын асханаларға үйлердің кіре беріс жеріне, киіз үйлің шаңырағына салады. Ол кішкентай сәбидіаидаһардан қорғап қалған.
2.Эмблема қорғау.
2.Бейбітшілік құсы көгершін,
Жер бетінде бейбіт еңбек көгерсін.
Аспан ашық, шат көңілді
Ақ ниетті, адал жандар көбейсін – деген мақсатта біз көгершінді алып отырмыз.
2. Мен адамның досымын,
Мекенінде тұрамын.
Шыбын келсе кәсібім,ұстап жеймін, құртамын,
Тазалаймын үй ішін, шыбын деген кеселден.
Ел аузына мақтаулы, санитармын төселген,
Сондықтан да біз бүгін, қарлығашпыз ақ тамақ.
Мұғалім:
Көктем - күннің қанаты,
Көктем -гүлді дала аты.
Көктем біздің сағынған
Самал ескен таң аты.
3. Топ басшыларының сайысы:
«Көгершін» тобы
а) Құстар жылы жақтан қай мезгілде келеді? ( Көктем.)
ә) Құстың негізгі баспанасы не? (Ұя.)
б) Қандай құс жұмыртқасын басқа ұяға салады? (Көкек.)
г) Киелі құсты ата? ( Аққу.)
д) Қандай құстың құйрығы айыр? (Қарлығаш.)
е) Қай құс ұша алмайды? (Пингвин.)
«Қарлығаш» тобы
а) Қай құс адамша сөйлеуге үйренген? (Тоты.)
ә) Қандай құс хат тасушы атанған? (Көгершін.)
б) Қай құста мүлде ұя болмайды? (Көкек.)
г) Адам қай құсты аң аулауға пайдаланады? (Бүркіт.)
д) Суда жұбын жазбай жүретін құс? ( Аққу.)
е) Тауық жұмыртқасынан неше күннен кейін балапан шығады? (21)
4. Құстарға арналған тақпақ оқу.
Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы,
Қиыннан қиыстырар ер данасы – деп Абай атамыз жырлағандай өлең жолдарына кезек берейік.
« Көгершін» тобы:
1. Жаршысымын көктемнің,
Көкек дейді мені жұрт.
Өз ойын айтар құс менмін,
Көктемді күтсең мені күт.
2. Өткен жылы көктемде , бала едім тым кіші,
Кім білсін, кетті ме, өкпелеп жыл құсы.
Өтті тез он екі ай , енді мен үлкенмін,
Келсе ұшып көп торғай.
3.Мен еркін бұлбұлмын,
Бұлағын тасытқан ән- жырдың,
Тамаша тамылжып шырқайтын,
Шаттығын тауса алмай әр күні.
4.Құс сұлуы аққумын,
Табиғат көркі сыйлаған.
Мылтығын кезеп еш мерген,
Атуға көзі қимаған,
Сұлулықты паш етіп
Жырлаған талай ақындар.
Нәзік үнді көл көркі,
Құс патшасы мен боламын.
5. Құстар тойын құттықтап,
Қуанамыз, қолдаймыз.
Ұя жасап, тақтайдан,
Біз оларды қолдаймыз.
« Қарлығаш» тобы:
1.Үкі едім түнде ұшып қалықтаған,
Құртуға зиянкесті жалықпаған.
Жүнімді үлпілдеген киелі деп,
Бұрыннан адамдар тағып алған.
2. Ала қанат сауысқан,
Құртты көрсе жабысқан.
Бір томардан томарға,
Секең – секең ауысқан.
3.Құртты іздеп інінен
Қарағайды үңгіген.
Тоқылдақ құс дәрігері,
Қашаннан ол әбігер.
4.Үй салдым құстың алдынан,
Болсыншы ол өмір панасы.
Өзімдей сәби балдырған,
Өссінші құстың баласы.
5. Жыл құстары келді деп,
Балдырғандар мәз болды.
Қос қанаты , желпілдеп,
Көлге үйрек - қаз қонды.
6. Жыл шуағымен гүл өсіріп,
Жыл құстарын ілестіріп.
Ару көктем келді , міне,
Самалынан нұр есіп.
5. Мақал -мәтел сайысы:
- Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады,- дегендей халқымыздың асыл қазынасы мақал –мәтелге кезек берейік.
6. Жұмбақ жасырайық:
Екі топ бір –біріне қарама –қарсы жұмбақ жасырады.
7. Кім көп құстарды біледі?
Екі топ өздері білетін құстың аттарын параққа жазып , әділ қазыларға тапсырады.
8. «Сурет салу» сайысы :
Әр топ өздерінің топтарының атына байланысты құстың суретін салады.
9. «Құстардың дыбысын табу »сайысы.
10. Қорытынды.
Балалар, соншама алыс жерден,қиында қатерлі жолдарды артқа қалдырып, зорға жеткен құстарға қалай көмек көрсетуіміз керек?
Иә , балалар біз ата –аналарымызбен бірлесе отырып жасаған, ұяны жемсауды үзілісте мектеп жанындағы ағаштарға ілеміз.
Бұл біздің құстарға жасаған кішкентай көмегіміз болсын.
Қане, балалар бүгінгі сабағымыз сендерге ұнады ма?
Егер ұнаса қолдарыңдағы қиықшаны күлімдеген күнге, ал ұнамаса бұлттың қалташасына саласыңдар.
Қымбатты балалар көктемнің жаршысы адамзаттың досы жыл құсын жақсы қарсы алайық, оларға қамқор болайық. Әрқашан аспанымыз ашық болсын деген ниетпен « Ақ көгершін» әнімен аяқтауды жөн көрдік.
